yılbaşı ağacı geleneği

günümüzde her yöne yayılan bu gelenek aslında pagan geleneğinden gelen bir ritüeldir. yılbaşı ağaçlarının yaprak dökmemesini ölümsüz yaşamın simgesi olarak düşünmüşlerdir. daha sonra mısır, çin, iskandinav ülkeleri, almanya gibi yerlerde yayılmaya başlamıştır.

süslenen ağaç hayat ağacıdır. en uzun gece olan 21 aralık, 22 aralık gününe yenilince (yani gündüz geceyi yenince) ağacın altına hediyeler koyulurmuş. ağaç süslemek ise yeni yılda tanrı'dan bir şeyler istemek için yapılırmış.

kaynak

amerikan filmleri sayesinde, neredeyse bütün dünyaya yayılan âdettir.

yok efendim eski türklerde ayaz ata varmış, yok aslı paganmış...

sen paganlar gibi, eski türkler gibi mi ağaç süslüyorsun? hayır. bu gelenek onun devamı mı yoksa o bin yıl önce bitti de şimdi yaptığın amerika'dan filmlerle mi geldi?

şu anki yılbaşı ağacı geleneği coca cola'nın dünyaya yaydığı noel ağacı geleneğidir. bu adamlar jazz era denilen dönemi amerikan (genelenekçi, aileci, erkek, beyaz orta sınıf) kültürünün en ikonik dönemi sayıyorlar ve bunun nostaljisi etrafında bir noel geleneği inşa ediyorlar.

peki bizim konuyla alakamız ne? holivud. ben de pek çok özenti orta sınıf gibi yılbaşı ağacı ile büyüdüm, sonra almanya'ya gittim, dedim "bizde noel değil ama yıllbaşı ağacı var", mal mal yüzüme baktılar "yılbaşı ağacı ne mnakyum" diye. "yılbaşı hediyesi?" diyorum, "herhalde almancası yetersiz" diyorlar.

noel baba anadolu azizi de, o gtü kırmızı ponponlu noel babanın kendisiyle ilgisi alakası yok. zaten olsa kiliseye gidip dua etmen lazım. zaten avrupalı uydurma yılbaşı ağacı değil, noel ağacı süslediği için, bunu da yapıyor arada.

bak şimdi bi çok akıllı "yapan yapan size ne" der ezbere, güzel kardeşim, elbette yapan yapar. yapma hakkı, konuşmamıza engel değil.

avrupa'da var olan gelenektir dışarıya bir çıkıyorsun her taraf noel havası.

türk mitolojisinde, gündüzlerin uzadığı ilk gün olan 22 aralık, yeni yılın ilk günü yani nardugandır. orta asya geleneğine göre, sürekli savaş halinde olan gece ile gündüzün savaşı 21 aralık’ta son bulur; 21 aralık gündüzün geceyi yendiği gecedir.
nardugan’da, ölümsüzlük sembolü olarak kabul edilen akçam ağaçları süslenir, bu ağaçların altına hediyeler konur, etrafında geleneksel oyunlar oynanır, yemekler yenir, eğlence düzenlenirdi.

noel ağacı süsleme geleneğini islamiyet öncesi asya türklerine ait hayat ağacı inancına dayandıranlar var. bunlardan biri de sümerolog muazzez ilmiye çığ'dır:
"akçam ağacının altına tanrı ülgen için hediyeler koyuyorlar. ağacın dallarına da gelecek sene için tanrıdan istedikleri şeyler için paçavralar veya kurdeleler bağlıyorlar. aileler toplanıyor, güzel giysiler giyiliyor, özel yemekler yeniliyor. akçam ağacının etrafında şarkılar söylenip oyunlar oynanıyor."

yılbaşı ağacını her yıl aralık ayında kurup mayıs da kaldırmak.... abi kırmaya usenmiyorum da kaldırmak niye zor geliyor anlayamadım....

lüzumsuz olan ama görüntüsüyle insanın içini ısıtan alışkanlık.

benim yılbaşı denen olayda hoşuma giden tek şey, süslenen ağaç ve dükkânlar. ortalığa bir hareket, bir neşe katıyor çünkü o renkli, ışıklı ıvır zıvırlar. eskiden, ben küçükken kar da yağardı illa ki. daha yılbaşı günü gelmeden 2 hafta önce etraf cıvıl cıvıl olurdu.

şimdi üzerimize ölü toprağı serpilmiş gibiyiz. bu hale getirenler utansın!

saçma ya o ne öyle

mutlu olsaydım, mutlu bir ülkede yaşasaydım uygulayacağım gelenektir.

şimdi nasıl yapayım. çomarı var, dengesizi var, manyağı var, aptal siyasetçisi var. yani demek istediğim derin bir mutsuzluk var.

insanların mutlu olmalarını kaldıramayan yaşlı bir kesim bile var.

ekonomi kötü, sanayi kötü, eğitim kötü her şey kötü. elimizde sadece yol var. şimdi vaziyet böyleyken hangi ruh haliyle ağaç süsleyeceğim.

hadi süsledim. ben gece sarhoş olunca mutsuzluktan o ağaca otururum. kendimi öldürmeye çalışırım. kollarımdan renkli toplar çıkar.

bizim böyle bir geleneğimiz yokmuş. dinimizde ya da kültürümüzle uymuyormus.

tamam.

bizim dinimizde zekât var mı? var. fitre sadaka var mı? var.

geleneğimizde komşusu açken yatmamak, yetimi sevindirmek, garibanın başını okşamak var mı? var.

peki veren el alan elden üstündür lafı var mı? var.

süper.

peki yılbaşı ağacı geleneğini benimsemeyen insanlar yukarıdaki sayilanlardan hangilerini tam olarak yapıyor?

bunu geçelim.

hayattan mutlu olmak için, evdeki çocuğunu güldürmek için, evin o buhranlı kasvetli ekonomik durumuna bir yenilik katmak için, yeni bir yıl geliyor bu yılda belki her şey daha güzel olacak mesajını vermek için 40 tl ye bir plastik çam ağacı alıp süslemek, altına iki tane ucuz yollu hediye alıp koymak onları güzelce paketlemek nasıl bu kadar kötü ve korkutucu bir şey olabilir ki.

ben bunu anlamıyorum işte.

az ileride altı yaşında bebekleri gelin etme geleneği var. bunu beğenmeyenleri o tarafa alalım.

paganizmden hristiyanlığa geçmiş sonra da tüm dünyaya ritüel olmaktan uzak eğlenceli bir gelenek halinde yayılmış hoş bir uygulama..

tamamen çocuksu bir gelenektir..

yetişkinler için süslenmiş çam ağacının altında kırmızı donlar ile sevişmek gibi yan ritüelleri de vardır..

hiçbir zaman özenmediğim, ebeveynlerimden talep etmediğim ve kendi maaşımla da almayı düşünmediğim geleneksel şeylerdir bu ağaçlar. bu geleneği bazıları çok sever.

şunu alabilirdim ama:

bazı araştırmalara göre ağaç süsleme geleneğinin kökeni islamiyet öncesi asya türklerine ait hayat ağacına dayandırılmıştır.akçam ağacının kış mevsiminde bile yapraklarını dökmemesi ve sürekli yeşil kalması sebebiyle hayat ağacı olarak adlandırılmış.yani ağaç süsleme geleneği ağacın kutsallığına dayandırılmış. her ülkede farklı şekillerde olmaktadır.

christmas tree time :)

yılbası agacı zamanı..