2 öne çıkan tanım
1.
anın fotoğrafı
yorucu günlerden sonra kafayı dinlemek şart. *
devamını gör...
Omnes furantur, sed nemo scientiam tuam furari potest. ~e
son tanımları
2.
anın fotoğrafı
uzun zamandır görmüyordum. dedim fotoğraf çekeyim.
sonra iki oldu.
en sonunda ikiden üçe tamamlandılar.
sonra iki oldu.
en sonunda ikiden üçe tamamlandılar.
devamını gör...
4.
uzaktan çalışma
ingilizcesi "remote work" olan, sadece bir kaynak tarafından sadece evde çalışma olarak adlandırılan, çoğu kaynak tarafından normalde çalıştığın ofisin dışında olabilecek yerlerde çalışmak. bu havaalanında, yolda, evde olabilir.
çoğu tanımın ortak noktaları remote work'u iş düzeni olarak adlandırması, evden çalışma veya ofis olmayan herhangi bir yer, iletişim araçlarının kullanımı ve insanlarla iletişime geçmeleridir.
insanların yaşadığı konumlara göre remote çalışmak farklı şartlara sahip olabilir. ingilizce'de eş anlamlıları telework, telecommuting, work at home, home-work olarak kabul edilen remote work kelimesinin 4 tane uzaklık formu vardır:
- psikolojik: iş ile özel hayatı ayırabilme kabiliyeti. işteki sorunları işte bırakabilmek. çalışma kültürü burada önemlidir. mesela japonya gibi ülkelerde çalışanlar iş arkadaşlarıyla işten sonra içki içmeye giderken bazı ülkelerde böyle bir durum gözlenmemiştir.
- zaman: farklı yerlerde çalışanlara sahip olan firmalar günün farklı saatlerinde iletişim kurarken zaman açısından sorunlar yaşayabilirler. mailler geç yanıtlanabilir, toplantıların zamanlarını bulmakta zorluklar çıkabilir.
- teknolojik: evden çalışan birisinin teknolojik olarak sahip oldukları aletleri ile işteki sahip olduğu aletlerinin farkılılıklarından dolayı sorunlar ortaya çıkabilir. yaşadığı yerin internet bağlantısının hızına göre iletişimde problemler olabilir.
- yapısal: evde çalışan bir çalışan işlerinin sırasını (ev veya iş) kendisinin isteğine göre ayarlayabilirken ofiste çalışan birisi sadece işe odaklanmak zorundadır.
remote çalışmak covid-19 pandeminin başlamasıyla artmıştır ve insanların karakteristiklerine göre farklı sonuçlar göstermiştir. özellikle evden çalışmak zorunda kalan anneler hem ev işi yükünü hem de işin yükünü beraber götürmek zorunda kalmış ve türlü türlü şikayetlerden söz etmişlerdir.
stresi kaldırabilen, disiplinli, yukarıda bahsettiğim işe psikolojik uzaklığını sağlayabilmiş, iş-hayat düzenini bir şekilde sağlamış insanlar remote çalışmayı iyi bulurken bu özelliklere sahip olmayan insanlar remote çalışmanın negatif sonuçlarından bahsetmişlerdir.
bazı işler ve firmalar remote çalışmak için uygun olurken bazı işler uygun olmayabiliyor. ağır hasta olan insanlar için remote çalışmak bir imkan sağlarken yapılan bir araştırmada remote çalışmaya gönderilen işçilerin yarısı imkan verildiğinde ofiste çalışmaya geri dönmek istedikleri gözlemlenmiştir. bunun sebeplerinden birisi de kariyer yapmak ve daha yüksek miktarda maaş almak için ofiste olmanın gerekliliğini düşündüklerindendir.
kısacası; remote çalışmaya kötü veya iyi demek yerine 'gri bir alan' olarak hitap etmek daha doğru olabilir çünkü insanın karakteristik özelliklerine, yaşadığı yere, firmanın teknolojik bakımından yeterliliğine, işin remote çalışmak için uyumluluğuna ve birçok bahsetmediğim durumlara göre farklı sonuçlar gözlemlenebilir.
kaynaklar:
1) www.real-estate.bwl.tu-darm...
2) pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articl...
3) www.annualreviews.org/conte...
4) www.researchgate.net/public...
5) www.researchpublish.com/upl...
6) www.tandfonline.com/doi/ful...
7) www.diva-portal.org/smash/g...
8) oamquarterly.polsl.pl/wp-co...
9) www.researchgate.net/public...
10) www.nber.org/system/files/w...
11) www.nber.org/system/files/w...
12) lumenpublishing.com/journal...
çoğu tanımın ortak noktaları remote work'u iş düzeni olarak adlandırması, evden çalışma veya ofis olmayan herhangi bir yer, iletişim araçlarının kullanımı ve insanlarla iletişime geçmeleridir.
insanların yaşadığı konumlara göre remote çalışmak farklı şartlara sahip olabilir. ingilizce'de eş anlamlıları telework, telecommuting, work at home, home-work olarak kabul edilen remote work kelimesinin 4 tane uzaklık formu vardır:
- psikolojik: iş ile özel hayatı ayırabilme kabiliyeti. işteki sorunları işte bırakabilmek. çalışma kültürü burada önemlidir. mesela japonya gibi ülkelerde çalışanlar iş arkadaşlarıyla işten sonra içki içmeye giderken bazı ülkelerde böyle bir durum gözlenmemiştir.
- zaman: farklı yerlerde çalışanlara sahip olan firmalar günün farklı saatlerinde iletişim kurarken zaman açısından sorunlar yaşayabilirler. mailler geç yanıtlanabilir, toplantıların zamanlarını bulmakta zorluklar çıkabilir.
- teknolojik: evden çalışan birisinin teknolojik olarak sahip oldukları aletleri ile işteki sahip olduğu aletlerinin farkılılıklarından dolayı sorunlar ortaya çıkabilir. yaşadığı yerin internet bağlantısının hızına göre iletişimde problemler olabilir.
- yapısal: evde çalışan bir çalışan işlerinin sırasını (ev veya iş) kendisinin isteğine göre ayarlayabilirken ofiste çalışan birisi sadece işe odaklanmak zorundadır.
remote çalışmak covid-19 pandeminin başlamasıyla artmıştır ve insanların karakteristiklerine göre farklı sonuçlar göstermiştir. özellikle evden çalışmak zorunda kalan anneler hem ev işi yükünü hem de işin yükünü beraber götürmek zorunda kalmış ve türlü türlü şikayetlerden söz etmişlerdir.
stresi kaldırabilen, disiplinli, yukarıda bahsettiğim işe psikolojik uzaklığını sağlayabilmiş, iş-hayat düzenini bir şekilde sağlamış insanlar remote çalışmayı iyi bulurken bu özelliklere sahip olmayan insanlar remote çalışmanın negatif sonuçlarından bahsetmişlerdir.
bazı işler ve firmalar remote çalışmak için uygun olurken bazı işler uygun olmayabiliyor. ağır hasta olan insanlar için remote çalışmak bir imkan sağlarken yapılan bir araştırmada remote çalışmaya gönderilen işçilerin yarısı imkan verildiğinde ofiste çalışmaya geri dönmek istedikleri gözlemlenmiştir. bunun sebeplerinden birisi de kariyer yapmak ve daha yüksek miktarda maaş almak için ofiste olmanın gerekliliğini düşündüklerindendir.
kısacası; remote çalışmaya kötü veya iyi demek yerine 'gri bir alan' olarak hitap etmek daha doğru olabilir çünkü insanın karakteristik özelliklerine, yaşadığı yere, firmanın teknolojik bakımından yeterliliğine, işin remote çalışmak için uyumluluğuna ve birçok bahsetmediğim durumlara göre farklı sonuçlar gözlemlenebilir.
kaynaklar:
1) www.real-estate.bwl.tu-darm...
2) pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articl...
3) www.annualreviews.org/conte...
4) www.researchgate.net/public...
5) www.researchpublish.com/upl...
6) www.tandfonline.com/doi/ful...
7) www.diva-portal.org/smash/g...
8) oamquarterly.polsl.pl/wp-co...
9) www.researchgate.net/public...
10) www.nber.org/system/files/w...
11) www.nber.org/system/files/w...
12) lumenpublishing.com/journal...
devamını gör...
5.
nick vermeden bir yazara seslen
yazdığın tanımlardaki yalanlarına inanarak mı yazıyorsun? kendini bunları yazarken çok başarılı bir insan olarak mı görüyorsun?
bunu da ortadan çıkaralım. bence dur artık çünkü kanıt isteseler sunamazsın. *
bunu da ortadan çıkaralım. bence dur artık çünkü kanıt isteseler sunamazsın. *
devamını gör...
6.
sözlük yazarlarının söylemek istedikleri
2 gündür aramadığım, mail atmadığım yer kalmadı. vergi danışmanlığımı yapacak birisi arıyorum. yani keşke birisi bana bir iş verseymiş de onun dedikleri doğrultusunda çalışsaydım diyorum.* bu noktaya geldim. kendi işimin kendi patronuyum ama bu kadar da zor olabileceğini düşünmemiştim. bin defa düşünün arkadaşlar, bin defa. bir firmaya sahip olmadan önce bin defa düşünün yoksa böyle ağlanırsınız benim gibi(!).*
neyse, en son yere telefon ettiğimde kadın dedi ki: "durun, şefime sorayım." şefi geldi telefona. şefiyle konuştuk. işte ne yaptığımı söyledim. en sonunda kaç yeri aradığımı, gerçekten en yakın zamanda birisini bulmam gerektiğini ve aklımda bu soruna tik atmak istediğimi söyledim. şefin ofisine bi' 200 km uzağım. yakınlardaki vergi danışmanlarını arayınca hepsinin yeni bir müşteri alamayacak kadar dolu olduklarını söyledim... "mayıs'ın sonunda arar mısınız?" dedi en sonunda.
21 yaşımda benim üniversiteden yakınmam gerekiyor. vergi danışmanı bulamadığım için değil. teşekkürler.
neyse, en son yere telefon ettiğimde kadın dedi ki: "durun, şefime sorayım." şefi geldi telefona. şefiyle konuştuk. işte ne yaptığımı söyledim. en sonunda kaç yeri aradığımı, gerçekten en yakın zamanda birisini bulmam gerektiğini ve aklımda bu soruna tik atmak istediğimi söyledim. şefin ofisine bi' 200 km uzağım. yakınlardaki vergi danışmanlarını arayınca hepsinin yeni bir müşteri alamayacak kadar dolu olduklarını söyledim... "mayıs'ın sonunda arar mısınız?" dedi en sonunda.
21 yaşımda benim üniversiteden yakınmam gerekiyor. vergi danışmanı bulamadığım için değil. teşekkürler.
devamını gör...
8.
normal sözlük yazarlarının karalama defteri
"sinirliydi. haksızlığa uğramıştı kendince. o kadar çok sinirliydi ki bir yumruğuyla duvarda delik açabileceğini düşünüyordu."
aynı bu hisleri yaşıyordu o da. kitaptaki karakterden hiçbir farkı yoktu. niye hep böyle şeyler başına geliyordu? anlamıyordu.
omuzlarındaki yük stresle artarken daha da fazla stres olmaya yemin etmişti vücudu. o kadar stres oluyordu ki vücudu artık sinyaller göndermeye başlamıştı.
"insanların kötü davranması benim suçum muydu?" diye düşündü. peki, bunu sorgulayınca bir yere varacak mıydı diye sormadan edemedi. varmayacaktı biliyordu ancak "insanlar bir sebep aramaya meyilli" dedi kendi kendine. duygularını bastırmayıp, yaşamalıydı. yaşadıktan sonra da sakinleşmeliydi. kötü insan kötü demeli. insanın ona kötü davrandığında çizgisini korumalıydı. mesafe koymalıydı. fiziksel mümkün olmasa da ruhsal açıdan gerekliydi. aslında kötülük yapan kişinin de bıkmışlığı ortadaydı. bahanelerdi. küçük bahaneler ve anlamsızlardı.
küçük bahaneler.
küçük insancıklar.
anlamsız insafsızlar.
*
aynı bu hisleri yaşıyordu o da. kitaptaki karakterden hiçbir farkı yoktu. niye hep böyle şeyler başına geliyordu? anlamıyordu.
omuzlarındaki yük stresle artarken daha da fazla stres olmaya yemin etmişti vücudu. o kadar stres oluyordu ki vücudu artık sinyaller göndermeye başlamıştı.
"insanların kötü davranması benim suçum muydu?" diye düşündü. peki, bunu sorgulayınca bir yere varacak mıydı diye sormadan edemedi. varmayacaktı biliyordu ancak "insanlar bir sebep aramaya meyilli" dedi kendi kendine. duygularını bastırmayıp, yaşamalıydı. yaşadıktan sonra da sakinleşmeliydi. kötü insan kötü demeli. insanın ona kötü davrandığında çizgisini korumalıydı. mesafe koymalıydı. fiziksel mümkün olmasa da ruhsal açıdan gerekliydi. aslında kötülük yapan kişinin de bıkmışlığı ortadaydı. bahanelerdi. küçük bahaneler ve anlamsızlardı.
küçük bahaneler.
küçük insancıklar.
anlamsız insafsızlar.
*
devamını gör...
9.
normal sözlük yazarlarının almanca paylaşımları
ingilizce varsa almanca da olmalı. isviçre almancası ama komik. *
t: yazarların almanca dilinde paylaştığı sözler, resimler, şakalar vs.
diyor ki: üniversitede dersin ortasında alarm çalarsa bir insan kaç aura puan kaybeder? bir arkadaş için soruyorum.
t: yazarların almanca dilinde paylaştığı sözler, resimler, şakalar vs.
diyor ki: üniversitede dersin ortasında alarm çalarsa bir insan kaç aura puan kaybeder? bir arkadaş için soruyorum.
devamını gör...
11.
companion
yönetmeni ve senaristi drew hancock olmakla beraber sophie tratcher (iris), jack quaid (josh), megan suri (kat), lukas george (patrick) ve harvey guillén (eli) oynadığı bir gerilim/bilim kurgu filmi.
"çoğu zaman, sanki... bilmiyorum. sanki her şeyi kaplayan kalın, kara bir bulut varmış gibi. sanki dünyayı görüyoruz ama gerçekten göremiyormuşuz gibi, anlıyor musunuz? hepimiz sendeleyerek dolaşıyoruz. yönsüzce. anlamdan ve amaç duygusundan yoksun. bunun çok iç karartıcı geldiğini biliyorum ama doğrusu bence bu, iyi bir şey. çünkü başka zamanları takdir etmemizi sağlıyor. ışıkların bir an titrediği, kara bulutların dağıldığı ve dünyanın gerçekte ne olduğunu gördüğünüz o kısa, üstün anlar. ve aniden anlam kazanır. aniden bir amaç olur."
film bu cümlelerle başlıyor. düşündürücü değil mi?
"şanslıysanız bunu hayatınızda bir kere yaşarsınız. benim için iki kez oldu. ilki josh'la tanıştığım gündü. ve ikincisi de onu öldürdüğüm gün."
iris aslında bir android ve josh ile beraberler. iris 'duygusal destek robotu' olarak josh tarafından satın alınmış ancak josh onun programlamasını değiştirerek onun özelliklerini maksimuma çıkartmıştır.
josh ile göl kenarındaki bir eve gittikten sonra josh'un arkadaşı olan kat, eli ve patrick buluşmuştur. sergey ile kat ve eli ile patrick bir ilişki içerisindelerdir. aslında filmde o kadar çok bir sonraki sahnede ne olacağına dair ipuçları var ki ama ilk defa izlerken insan fark etmiyor.
kat bazı sahnelerde o kadar çok insanmış gibi davranıyor ki insan sanıyor insan. mesela kat ile konuşurken "çok korkusuzsun. keşke senin gibi olabilseydim. ben o şekilde yaratılmadım. içimde her zaman beni durduran bir şey varmış gibi." bu cümleler sayesinde android olduğunu görürken sanki bir insanmışçasına hedefleri, idolleri varmış gibi davranıyor. ayrıca daha fazlasına sahip olabilir, yapabilir ama onu 'tutmasalar' yapabilir.
josh'un orgazm olduktan sonra iris'e sırtını dönüp uyuması, iris'in mutlu mutlu konuşmaları ve josh'un bunu istememesi ve ona "uyu" demesi burada kimin android kimin insan olduğu sorusunu sordurtuyor izleyiciye. elbette ki iris john'a aşık, tek amacı bu: onun dediklerine uymak. ama bir insan olmamasına rağmen bu duyguları bir insandan daha fazla göstermesi aradaki ince çizginin ne olduğunu sorgulatıyor.
sergey'in iris'e rıza dışı dokunmak istemesi ve iris'in bin defa hayır demesine rağmen sergey'in durmamasıyla sergey iris tarafından bıçaklanıyor. bunları öğrenen josh iris'i tamamiyle kapatıyor ve onu bir sandalyeye bağlıyor. josh son defa iris ile vedalaşmak için iris ile konuşurken iris'e bir robot olduğunu açıklıyor. iris buna ilk önce inanmasa da josh onun yalan söyleyemeceğini, hava durumunu ezbere söyleyebileceğini, farklı dilleri konuşabildiğini gösteriyor. iris kendisini gerçekten de bir robot gibi hissetmiyor. belki bunun altında yatan sebep josh'un programı değiştirmesi ve özelliklerini artırması.
polis arandıktan sonra aslında bütün bunların hepsinin bir plan olduğu anlaşılıyor. bıçak josh tarafından iris'in cebine koyuldu. sergey zengin bir adam olduğundan dolayı ancak bir çok yasal olmayan işlere karıştığından kat ile josh bir plan yapıyorlar.
bu sırada josh iris'i kat ile konuşmak için bir süre yalnız bıraktıktan sonra iris bıçağı bulup kendisini iplerden kurtarıyor ve bir şekilde josh'un iris'i kontrol ettiği telefonu da alıp kaçıyor. kaçarken bile josh'u düşünmesi bile duygularının ne kadar ekstrem olduğunu gösteriyor. buradan sonrasını anlatmayacağım, izlemenizi tavsiye ederim.
dikkat çeken sahnelerden bir tanesi de iris'in programdaki zeka seviyesinin yüzde kırka ayarlanması ve iris'in bunu yüzde yüze çıkartması. belki de bu kadar düşük olmasının sebebi josh'un ondan akıllı birisiyle olmayı tahammül edemeyeceğidir. kim bilir? daha iyi bir şekilde kontrol edebilmesidir? bu zeka ile yine de daha iyi düşünse de kendi hayatı hakkında karar verme tecrübesizliği hareketlerinde yansıyor.
*
film biraz daha uzayabilirdi. iris'in neler yaptığını görmek güzel olabilirdi.
"çoğu zaman, sanki... bilmiyorum. sanki her şeyi kaplayan kalın, kara bir bulut varmış gibi. sanki dünyayı görüyoruz ama gerçekten göremiyormuşuz gibi, anlıyor musunuz? hepimiz sendeleyerek dolaşıyoruz. yönsüzce. anlamdan ve amaç duygusundan yoksun. bunun çok iç karartıcı geldiğini biliyorum ama doğrusu bence bu, iyi bir şey. çünkü başka zamanları takdir etmemizi sağlıyor. ışıkların bir an titrediği, kara bulutların dağıldığı ve dünyanın gerçekte ne olduğunu gördüğünüz o kısa, üstün anlar. ve aniden anlam kazanır. aniden bir amaç olur."
"şanslıysanız bunu hayatınızda bir kere yaşarsınız. benim için iki kez oldu. ilki josh'la tanıştığım gündü. ve ikincisi de onu öldürdüğüm gün."
iris aslında bir android ve josh ile beraberler. iris 'duygusal destek robotu' olarak josh tarafından satın alınmış ancak josh onun programlamasını değiştirerek onun özelliklerini maksimuma çıkartmıştır.
josh ile göl kenarındaki bir eve gittikten sonra josh'un arkadaşı olan kat, eli ve patrick buluşmuştur. sergey ile kat ve eli ile patrick bir ilişki içerisindelerdir. aslında filmde o kadar çok bir sonraki sahnede ne olacağına dair ipuçları var ki ama ilk defa izlerken insan fark etmiyor.
kat bazı sahnelerde o kadar çok insanmış gibi davranıyor ki insan sanıyor insan. mesela kat ile konuşurken "çok korkusuzsun. keşke senin gibi olabilseydim. ben o şekilde yaratılmadım. içimde her zaman beni durduran bir şey varmış gibi." bu cümleler sayesinde android olduğunu görürken sanki bir insanmışçasına hedefleri, idolleri varmış gibi davranıyor. ayrıca daha fazlasına sahip olabilir, yapabilir ama onu 'tutmasalar' yapabilir.
josh'un orgazm olduktan sonra iris'e sırtını dönüp uyuması, iris'in mutlu mutlu konuşmaları ve josh'un bunu istememesi ve ona "uyu" demesi burada kimin android kimin insan olduğu sorusunu sordurtuyor izleyiciye. elbette ki iris john'a aşık, tek amacı bu: onun dediklerine uymak. ama bir insan olmamasına rağmen bu duyguları bir insandan daha fazla göstermesi aradaki ince çizginin ne olduğunu sorgulatıyor.
sergey'in iris'e rıza dışı dokunmak istemesi ve iris'in bin defa hayır demesine rağmen sergey'in durmamasıyla sergey iris tarafından bıçaklanıyor. bunları öğrenen josh iris'i tamamiyle kapatıyor ve onu bir sandalyeye bağlıyor. josh son defa iris ile vedalaşmak için iris ile konuşurken iris'e bir robot olduğunu açıklıyor. iris buna ilk önce inanmasa da josh onun yalan söyleyemeceğini, hava durumunu ezbere söyleyebileceğini, farklı dilleri konuşabildiğini gösteriyor. iris kendisini gerçekten de bir robot gibi hissetmiyor. belki bunun altında yatan sebep josh'un programı değiştirmesi ve özelliklerini artırması.
polis arandıktan sonra aslında bütün bunların hepsinin bir plan olduğu anlaşılıyor. bıçak josh tarafından iris'in cebine koyuldu. sergey zengin bir adam olduğundan dolayı ancak bir çok yasal olmayan işlere karıştığından kat ile josh bir plan yapıyorlar.
bu sırada josh iris'i kat ile konuşmak için bir süre yalnız bıraktıktan sonra iris bıçağı bulup kendisini iplerden kurtarıyor ve bir şekilde josh'un iris'i kontrol ettiği telefonu da alıp kaçıyor. kaçarken bile josh'u düşünmesi bile duygularının ne kadar ekstrem olduğunu gösteriyor. buradan sonrasını anlatmayacağım, izlemenizi tavsiye ederim.
dikkat çeken sahnelerden bir tanesi de iris'in programdaki zeka seviyesinin yüzde kırka ayarlanması ve iris'in bunu yüzde yüze çıkartması. belki de bu kadar düşük olmasının sebebi josh'un ondan akıllı birisiyle olmayı tahammül edemeyeceğidir. kim bilir? daha iyi bir şekilde kontrol edebilmesidir? bu zeka ile yine de daha iyi düşünse de kendi hayatı hakkında karar verme tecrübesizliği hareketlerinde yansıyor.
*
film biraz daha uzayabilirdi. iris'in neler yaptığını görmek güzel olabilirdi.
devamını gör...
12.
meja (yazar)
anki hakkında haber uçurursun.
daha önceden oluşturulan ve paylaşlılan decks'lere bakmak için: ankiweb.net/shared/decks
add-ons'lar ile beraber de* kendi anki uygulamanı özelleştirebiliyorsun.
umarım ihtiyacını görür.
daha önceden oluşturulan ve paylaşlılan decks'lere bakmak için: ankiweb.net/shared/decks
add-ons'lar ile beraber de* kendi anki uygulamanı özelleştirebiliyorsun.
umarım ihtiyacını görür.
devamını gör...
13.
uykusuzluk
internette dolaşan bilgilere göre yetişkinlerin 7 ile 9 saat uyuması gerekirken, yaşlıların, genç çocukların ve bebeklerin uyku süresi değişiyor. 2000 senesine dayanan bir makaleye göre bazı insanlar 6 saat uykuyla bile uyuklama modunda gezerken bazılarında uykusuzluk bile etki etmiyor.
bilinene göre uyku ihtiyacı yaş ilerdikçe azalmıyor ancak kesintisiz uyku uyumak zorlaşıyor/azalıyor.
1997’de (eski araştırma kendime göre ama neyse) yapılan bir araştırmaya göre gece çalışanlar, doktorlar ve stajyer doktorlar (5 saat uyuyorlarmış günde ve beklenilen %100 performans), tır şoförleri, ebeveynler ve ergenlikte olan kişiler.
uyku problemlerinin tek bir nedeni yok. kısa süreli uyku uyumada güçlük çekmenin bir numaralı sebebi stres. işte veya okulda yaşanan performans baskısı, aile ya da evlilikte olan problemler, ciddi bir hastalık ya da ailede ölüm bunları tetikleyen durumlar. durum düzelince/geçince uyku sorunu ortadan kayboluyor ancak eğer ki geçmezse uykusuzluk uzun süreli olmaya başlıyor.
öğlenden sonra veya akşam alınan kafeinli içecekler/yiyecekler uykuyu etkiliyor/etkiliyebilir. kafeinin yapısı adenozin ile neredeyse aynı olduğundan ve kafenin daha hızlı haraket ettiğinden adenozin reseptörlerine bağlanarak(=adenozin reseptörlerini bloke ederek) vücuttaki kalp atışını, uyanıklığı ve adrenalini arttırır. dopamin merkezi aktivite edildiği için kahve içen kişi kendini iyi hissetmeye başlar.
çevresel faktörler ortamın çok sesli, çok sıcak veya soğuk veya çok aydınlık olmasıdır.
beyin ve sinir sisteminde, kardiyovasküler sisteminde, metabolik sisteminde ve bağışıklık sisteminde olan değişiklikler direkt veya direkt olmayan bir şekilde uykuya etki edebilir.
uyku hastalıkların başında insomnia gelmekte. insomnia uyumakta güçlük çekmek ya da uykusuz kalmak diye tanımlanıyor. insomnianın zararları kaza yaşanma riskinin artması, işte/okulda performansı normalden daha da düşük olması, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, depresyon ve uyuşturucu kullanımı riskini artırmasıdır. bunun yanı sıra, intihar olasılığını ve başka sebeplerden dolayı ölüm riskini artırır.
yukarıda bahsettiğim insomnia durumunda yaşanılan zararlar da uykusuzluğa sürükleyebilir: obezite, diyabet, normal olmayan alkol ve uyuşturucu tüketimi, psikolojik hastalıklar (bipolar, depresyon), yüksek tansiyon ve artmış kardiyovasküler riski.
kaliteli uyku çekmek alzheimer hastalığının ve yaşlandıkça gerçekleşen anlama kabiliyetinin düşme riskini azaltır.
uykusuzluk vücutta enflamasyon ile nöronlara zarar verir.
kaynaklar:
1. www.apa.org/monitor/2017/10...
2. www.apa.org/topics/sleep/why
3. www.apa.org/monitor/2022/07...
4.
bilinene göre uyku ihtiyacı yaş ilerdikçe azalmıyor ancak kesintisiz uyku uyumak zorlaşıyor/azalıyor.
1997’de (eski araştırma kendime göre ama neyse) yapılan bir araştırmaya göre gece çalışanlar, doktorlar ve stajyer doktorlar (5 saat uyuyorlarmış günde ve beklenilen %100 performans), tır şoförleri, ebeveynler ve ergenlikte olan kişiler.
uyku problemlerinin tek bir nedeni yok. kısa süreli uyku uyumada güçlük çekmenin bir numaralı sebebi stres. işte veya okulda yaşanan performans baskısı, aile ya da evlilikte olan problemler, ciddi bir hastalık ya da ailede ölüm bunları tetikleyen durumlar. durum düzelince/geçince uyku sorunu ortadan kayboluyor ancak eğer ki geçmezse uykusuzluk uzun süreli olmaya başlıyor.
öğlenden sonra veya akşam alınan kafeinli içecekler/yiyecekler uykuyu etkiliyor/etkiliyebilir. kafeinin yapısı adenozin ile neredeyse aynı olduğundan ve kafenin daha hızlı haraket ettiğinden adenozin reseptörlerine bağlanarak(=adenozin reseptörlerini bloke ederek) vücuttaki kalp atışını, uyanıklığı ve adrenalini arttırır. dopamin merkezi aktivite edildiği için kahve içen kişi kendini iyi hissetmeye başlar.
çevresel faktörler ortamın çok sesli, çok sıcak veya soğuk veya çok aydınlık olmasıdır.
beyin ve sinir sisteminde, kardiyovasküler sisteminde, metabolik sisteminde ve bağışıklık sisteminde olan değişiklikler direkt veya direkt olmayan bir şekilde uykuya etki edebilir.
uyku hastalıkların başında insomnia gelmekte. insomnia uyumakta güçlük çekmek ya da uykusuz kalmak diye tanımlanıyor. insomnianın zararları kaza yaşanma riskinin artması, işte/okulda performansı normalden daha da düşük olması, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, depresyon ve uyuşturucu kullanımı riskini artırmasıdır. bunun yanı sıra, intihar olasılığını ve başka sebeplerden dolayı ölüm riskini artırır.
yukarıda bahsettiğim insomnia durumunda yaşanılan zararlar da uykusuzluğa sürükleyebilir: obezite, diyabet, normal olmayan alkol ve uyuşturucu tüketimi, psikolojik hastalıklar (bipolar, depresyon), yüksek tansiyon ve artmış kardiyovasküler riski.
kaliteli uyku çekmek alzheimer hastalığının ve yaşlandıkça gerçekleşen anlama kabiliyetinin düşme riskini azaltır.
uykusuzluk vücutta enflamasyon ile nöronlara zarar verir.
kaynaklar:
1. www.apa.org/monitor/2017/10...
2. www.apa.org/topics/sleep/why
3. www.apa.org/monitor/2022/07...
4.
devamını gör...
14.
burs
t: iyi notlara sahip, gönüllü olarak bir yerlerde yardımcı olan öğrencilerin aldığı aylık para miktarı. bir şekil teşvik, finansal yükün azalması ve "derslere odaklan" talimatının verilmesi. farklı türleri bulunmakta ve yukarıda saydığım özellikler de pek şart değil ama yüzde 90% talep ediyor.
sonunda!
sonunda!
devamını gör...
17.
geceye bir kedi bırak
bayılıyorum siyah kedilere. bayılıyorumm.
keşke kedi olsaymışım. sabah akşam miyav.
keşke kedi olsaymışım. sabah akşam miyav.
devamını gör...
18.
armullah
n'aber?
sınavlar bitti, damladım. mesaj alımını açmayı unutmazsam mutlaka konuşuruz.
sınavlar bitti, damladım. mesaj alımını açmayı unutmazsam mutlaka konuşuruz.
devamını gör...
19.
anın fotoğrafı
bu gidişle hukukçu yapacaklar bizi. neyse ki, bunun gibi sadece 3 tane aynı kalınlıkta yasa kitabıyla sınava gittim.
devamını gör...
20.
sınav haftası
biz ona sınav haftası demeyelim de sınav dönemi diyelim. aylar sürüyor çoğu zaman ve yine geldi gözünü sevdiğimin. o yüzden yavaştan yavaştan femina kaçar.
sınav dönemi gelince bir de sadece sınavlara odaklanan arkadaşlar var. hiç tavsiye etmiyorum. sosyal hayat da önemli, spor da önemli. dışarı çıkıp bir hava almak da önemli. yoksa sürekli sınav konularıyla kafayı meşgul etmek pek sağlıklı değil. benim fikrim bu yönde. *
tek önerdiğim öğrenme şekli de anki'dir. sonuna kadar anki.
sınav dönemi gelince bir de sadece sınavlara odaklanan arkadaşlar var. hiç tavsiye etmiyorum. sosyal hayat da önemli, spor da önemli. dışarı çıkıp bir hava almak da önemli. yoksa sürekli sınav konularıyla kafayı meşgul etmek pek sağlıklı değil. benim fikrim bu yönde. *
tek önerdiğim öğrenme şekli de anki'dir. sonuna kadar anki.
devamını gör...