yazar:
vartan paşa
yayım yılı: 1851
ilk türkçe roman olarak kabul edilen eser, ermeni alfabesiyle yazılmıştır. osmanlı'nın son döneminde, grek veya ermeni alfabesiyle türkçe çıkan gazeteler biliniyor, o nedenle aslında dönem insanı için çok şaşırtıcı değildir bu.
eser, yine o dönemde gregoryen ermenilerle yeni yeni bir güç haline gelen katolik ermenilerle arasındaki gerilimi bir aşk hikayesi üzerinden anlatır. bilindiği üzere, o dönemde özelikle doğu vilayetlerinden, iki mezhebin temsilcilerinin birbirlerini o topraklardan sürebilmek için sayısız şikayet gelmiştir merkeze, bu da çatışmanın boyutu hakkında fikir verir bize. farklı mezhepten olan iki ermeni genci, kendilerini kısa nur süre sonra mezhep çatışmasının göbeğinde bulur.
eser maalesef, daha sonra yaşanan gelişmelerden dolayi, gerektiği değeri görmemiştir.
