aleksey rıkov

aleksey ivanoviç rıkov (rusça: алексе́й ива́нович ры́ков; 25 şubat 1881, saratov; rus çarlığı - 14 mart 1938, moskova, sscb), ekim devrimi'nin ardından 1930'lu yıllara kadar önemli politik görevlerde bulunan bolşevik devrimcidir. 1920'lerin sonunda josef stalin'in muhalefet eden önde gelen isimlerden biridir.

1899 yılında rus sosyal demokrat işçi partisi'ne (rsdip) katıldı.partideki menşevvik-bolşevik ayrımının ardından lenin'in önderliğndeki bolşevik kanadı destekledi. yurt dışında devrimci çalışmalar yürüttü. 1905 devrimi'ne aktif olarak katıldı. 1907'de lenin'e karşı çıkarak rsdip'deki bütün hiziplerin uzlaşmasını savundu. 1910-11'de paris'te kaldıktan sonra rusya'ya döndü. çarlık tarafından tutuklanarak sibirya'ya sürgüne gönderildi. şubat devrimi'nin ardından moskova'ya döndü. değişik türde de olsa tüm sosyalist akımları savunan tüm siyasi partilerin katılacağı bir koalisyon hükûmetinin kurulmasını savundu. bu yönüyle pek çok eleştiri aldı. bolşeviklerin tek başına iktidara gelmesini savunan lenin'le anlaşmazlığa düştü. buna karşın ekim devrimi'ne aktif olarak katılarak içişleri komiserliği görevine getirildi. 1918-21 arasında ulusal ekonomi yüksek konseyi başkanlığı ile başbakan yardımcılığı yaptı. lenin'in ocak 1924'te ölümünden sonra da başbakanlık görevini üstlendi. 1923 yılından sonra politbüro üyesi olarak partide hiziplerin kaldırılmasını destekledi ve üçlü liderlik döneminde grigori zinovyev ve lev kamenev'e karşı josef stalin'i destekledi. stalin sağ muhalefet olarak adlandırılan grubun önderleri olan rıkov ile nikolay buharin ve mihail tomski'ye karşı politik cephe açtı. rıkov kasım 1929 yılında öz eleştiri yapmaya zorlandı ve partideki görevlerinden uzaklaştırıldı. 1930 yılında politbüro'daki görevinden atıldı.

büyük temizlik sırasında ihanetle suçlanarak 1937 yılının başında tutuklandı ve sovyetler birliği komünist partisi'nden ihraç edildi. yapılan yargılamada "stalin'e karşı bir komploya katıldığı" iddiasından suçlu bulundu ve idam edildi. 1988 yılında mihail gorbaçov döneminde sovyet hükûmeti tarafından itibarı iade edildi.