aleksey fyodoroviç karamazov

fyodor mihailoviç dostoyevski'nin karamazov kardeşler kitabının aile babası fyodor fyodoroviç'in en küçük çocuğu.
kilisenin yolundan şaşmaz, zeki biri. abileri gıpta ile bakar ona.
kilisenin başrahibi onu kendi varisi seçer.

dostoyevski'nin karamazov kardeşler'inin protagonisti. alyoşa olarak bilinir.

yalnızca kardeşler arasında değil, kitapta yer bulan diğer tüm karakterler arasında kusursuz ve bir o kadar da rahatsız edici bir iyiliğin timsali olarak resmedilen kahraman. alyoşa ve ruhundaki iyi, bizi kötülüğümüzle yüzleştirdiğinden kimileri için acımasız bir yargıç görevi görebilir. kimileri için de görmeyebilir.

alyoşa'dır. bir babadan nasıl bu kadar farklı karakterde birey çıkmış dedirtir insana. ve de dosto'ya hayranlığınızı katmerler arşa taşır.

kahramanım aleksey fyodor karamazov’un
hayat hikâyesine başlarken duraksıyorum biraz.
nedeni de şu: aleksey fyodoroviç’i kahraman
olarak alırken, onun hiç de büyük bir adam
olmadığını pekâlâ biliyorum. bu yüzden,
“aleksey fyodoroviç’imizi ne gibi
özelliklerinden ötürü kahraman seçtiniz?” “neler
yapmış bu adam; nerede, nesiyle ün kazanmış?”
“ben bir okur olarak, onun hayatıyla ilgili bir
sürü olay konusunda kafa patlatıp ne diye vakit
öldüreyim?” gibi sorularla karşılaşacağım yüzde
yüz.
en zorlusu da şu son soru… çünkü bu soruyu
ancak, “bunu, romanı okuyunca anlarsınız!”
diye yanıtlayabilirim, ama ya romanı bitirdikten
sonra da, aleksey fyodoroviç’imde ne özellikler
olduğunu görmez, kabul etmek istemezlerse?
üstelik, bunun böyle olacağını şimdiden,
üzülerek kestirebiliyorum. bence bu adamda
bazı özellikler var, ama bunu okurlara kanıtlayıp
kanıtlayamayacağımdan pek emin değilim.
aslında belki de epeyce etkin olmasına karşın, yetenekleri gizli, karanlıkta kalmış bir adamdır.
kaldı ki, zamanımızda insanlardan açıklık
beklemek de tuhaftır ya… yalnız, onun tuhaf,
hatta garip bir adam oluşunun su götürür yanı
yoktur. ama tuhaflık ve gariplik, bir adamın
özelliklerini bir araya toplayıp saçmalığın
bütününden bir anlam çıkarmakta, insana
yarardan çok zarar verir. garip adamın çoğu
zaman birtakım özellikleri ve apayrı halleri
vardır, değil mi?
ama siz şu son görüşümü kabul etmez de,
“hayır, öyle değil,” ya da “her zaman öyle
değil,” derseniz, o zaman bende kahramanım
aleksey fyodoroviç’in önemi üzerine bir umut
uyanır. çünkü, garip adamın varlığı “her
zaman” özelliklerle, başkalıklarla dolu değildir.
tam tersine, kimi zaman bir bütünün özüdür o;
çağdaşlarının hepsi, her nasılsa, geçici bir
rüzgârın etkisiyle ondan sıyrılıvermişlerdir sanki.
gerçi bunun ilginç bir yanı yok; karışık
açıklamalara girişmeden, önsöz falan da
yazmadan dosdoğru başlayabilirdim: beğenen
olurdu. ama işin kötüsü, bir hayat hikâyesinden iki roman çıkardım ben. asıl roman ikincisi;
kahramanımın zamanımızdaki, yani şu
yazdığımız andaki hayatını anlatıyor. birinci
romandaysa, on üç yıl öncesinin olaylarından
söz ediliyor. hatta bu, tam anlamıyla bir roman
değil de, kahramanımın ilk gençliğinin belli bir
dönemidir yalnızca. ikinci romandaki pek çok
bölümü anlaşılmaz hale getirmemek için birinci
romanı gözden çıkarma olanağı olmadı. bu da
başta sözünü ettiğim güçlüğü bir kat daha
artırıyor: ben kendim, yani yazar, böyle
alçakgönüllü, silik bir kahraman için bir romanı
bile çok bulurken iki romanla ortaya çıkarsam,
bu küstahlığımı nasıl açıklayabilirim?
çözümünü bulmakta güçlük çektiğim bu
sorunları öylece bırakıyorum. hiç kuşkusuz,
açıkgöz okurumuz baştan beri lafı ağzımda
gevelediğimi fark etmiştir, gevezeliğimle değerli
zamanına kıyışıma kızıp duruyordur. ama
benim yanıtım hazır: bunu ilkin inceliğimden,
ikinci olarak da kurnazlığımdan yaptım. hani,
“baştan beri haber verdim ya!” demek ister
gibiyim. gene de, “esaslı bir bütünlüğe” sahip
olduğu halde, romanımın kendiliğinden ikihikâyeye bölünmesine seviniyorum. birinci
kitabı okuyan, öbürünü okuyup okumamaya
kendisi karar verecektir. elbette, bir kimseyi bir
şeye zorlamak olanaksızdır. kitap, ilk hikâyenin
ikinci sayfasında, bir daha açılmamak üzere
bırakılabilir. bununla birlikte, yansız kanılarında
yanılgıya düşmemek için eseri sonuna kadar
okumak isteyen ince okurlar da vardır;
sözgelimi, bütün rus eleştirmenler böyledir.
onları hatırlayınca insanın içi ferahlıyor. gene
de, düzenseverliklerini, titizliklerini bildiğim
halde, romanımı ilk hikâyesinden bırakmalarını
en doğal hakları sayıyorum.
önsözüm bu kadar. bunun tam anlamıyla bir
fazlalık olduğunu kabul ediyorum, ama bir kere
yazdığımıza göre kalsın bari…
şimdi gelelim asıl konumuza...


fyodor mihailoviç dostoyevski

namı-ı değer alyoşa. karamazovların en küçüğü. en etkisizi, en siliği olarak görünse de karamazov kardeşler romanının baş kahramanı.

ailedeki hiçbir üyeye benzemiyor. hiçbirinin ne iyi ne de kötü yanlarını almamış. bi s*ke yaramayan, sürekli evlatlarının başına bela açan babasına bile saygısı var. işe yaramaz abileri ve tüm ailenin hoşlandığı kadınlar arasında kurye hizmeti görür. git alyoşa şunu söyle, gel alyoşa bunu götür gibi getir götür işlerinde kullanılır. ama bundan hiç alınmaz. insanların onu sevdiği için bu ayak işlerinde kullandığını düşünür.

bir insan herkesi mi sever kardeşim? birine de arkasından g*tün önde gideni de. bir abini öbürüne şikayet et. bu y*vşak böyle böyle falan yaptı de. yok! herkes iyi anasını satayım. herkes sütten çıkmış ak kaşık! o işe yaramaz abilerini bile hızır gibi görüyor.

ulan insan isyan etmez mi? aracı kurum musun sen? herkesin arasını yap, herkesin işini gör. eee? sonra el kadar çocuğun biri gider yaptı buna. çocuk da delikanlı çocuk. baktı bu pısırık, abilerin şöyle böyle diye itin g*tüne soktu. ama zamanın rusyasında böyle silik tiplere ne kadar saygı varmış ki o delikanlı çocuk da alyoşa alyoşa diye kıçında dolandı bunun.

neyse işte bu silik tip en sonunda herkesi bir şekilde sevgi pıtırcığı haline getirip olayları çözüyor. g*t!