anlık

1- duyudan ve istençten ayrı olarak var olan bilme yetisi.
2- akılla ölçme, yargılama, kavrama, anlama gücü.

kavram felsefi anlamıyla en çok aziz yardımlı'nın kant çevirilerinde karşımıza çıkmaktadır. özellikle bilginin edinmiş konusunda edilgen duyuların ve etkin anlığın birlikte çalışmasıyla sentetik apriori bilgilere ulaşmamız yönünden anahtar bir kavram gibi duruyor.

episteme-intellect, doxa- ratio olarak ayrılan ve antik yunan'dan ortaçağ'a kadar gelen bu tasnifteki bilgi anlayışı kant'ta tersine çevrildi. aziz yardımlı'nın çabalarını takdir etsek ve ona yöneltilen akademik eleştirilerin kifayetsizliğinden söz etsek de 'anlık' gerçekten çok çok kötü bi çeviri. kant için pratik aklın sahip olduğu yetidir ve bilgiyi bütün kategorik işlemlerden geçiren transendantal mantıktır. dolayısıyla a prioridir ve evrenseldir. anlıkla kastedilmek istenen, duyu ve istençten bağımsız ''an'lık'' algılama yetisi. halihazırda bi türkçesi var ve 'müdrike' kullanılmakta metinlerde zaten. çok daha geçerli de bi kavram. zannediyorum aziz yardımlı bu çevirileri orjinalinden değil, ingilizcesinden yapmakta..