ilk türk materyalist, denemeci, pozitivist olarak nitelendirilen tanzimat dönemi edebiyatçısı.

yıllar önce tanzimat dönemi yazarlar ve eserleri hakkında oluşturduğum arşivin göz bebeği olmuştur. yalnız ilk'lerin ilki olan bu adam öss'ye hazırlık dershanelerinde ya da lise kitaplarında öğretilmez. sebebi yaşamı kadar ölümünün de ürpertici olmasıdır.

bir gün dönemin en önemli romancılarından ahmet mithat efendi'ye beşir fuat'tan bir mektup gelir:

''intiharımı fenne tatbik edeceğim; şiryanlardan (damarlardan) birinin geçtiği mahalde cildin altına klorit kokain şırınga edip buranın hissini ibtal ettikten sonra orasını yarıp şiryanı keserek seyelan-ı dem tevlidiyle (kan kaybıyla) terk-i hayat edeceğim. kan akmakta iken her zaman şiryanı sıkıca tutarak vesair tedbire müracaat ederek muhafaza-i hayat mümkün olduğu halde azmimden nükul etmeyeceğim (geri dönmeyeceğim)! şairler söz ile pek çok kahramanlık satarlar; fakat fiiliyata gelince, böyle bir metanet göstereceklerinden pek emin değilim. çünkü şu intihar, beyne bir tabanca sıkmak, kendini asmak veya suya atılmak gibi değildir. onlara bir kere teşebbüs edilince, onu menetmek ihtiyarı elden gider."
24 kanun-ı sani sene 302

bu mektuptan tam iki sene sonra beşir fuat odasına kapanır ve kendisine morfin enjekte ederek sürekli yanında bulundurduğu neşterle bileklerini dört çizgi şeklinde keserek intiharını an an yazmaya başlar:

"ameliyatımı icra ettim. hiçbir ağrı duymadım. kan aktıkça biraz sızlıyor. kanım akarken baldızım aşağıya indi. yazı yazıyorum, kapıyı kapadım diyerek geri savdım. bereket versin içeri girmedi. bundan daha tatlı bir ölüm tasavvur edemiyorum. kan aksın diye hiddetle kolumu kaldırdım. baygınlık gelmeye başladı. canib-i zabıtadan gelecek tahkik memuruna: size anlatmağa mecbur olmadığım bazı esbabdan dolayı terk-i hayata mecburiyet gördüm. kendi kendimi öldürdüm. benim yazım ve imzam alem-i matbuatta bulunan muharrirlerce malumdur. binaenaleyh beyhude işgüzarlık edeceğim diye zaten matem içinde bulunacak familyam azası hakkında bi-lüzum tahkikata girişip de onları iz'ac etmeyiniz. şu itirafnamem intiharın vukusunu müsbittir. sizin vazifeniz kağıdı alıp bir jurnal ile makama takdim etmekten ibarettir. vücudumu teşhir olunmak üzere mekteb-i tıbbiyye'ye teberrüan bahşettim. cenaze oraya naklolunmalıdır. 5 şubat 1887"

(mektubunun son kısmını mürekkebi yerine kanıyla yazmıştır, hatta bazı yerleri okunamayacak durumdadır.)

edit-ekleme: dönemin toplumu ilk kez intihar kavramıyla karşılaşmış ve beşir fuat'ın intiharı bir çeşit salgın yaratarak bir çok insanın intihar etmesine sebep olmuştur. hükümet gazetelerin intihar haberi yayınlamasını 7 ay kadar yasaklamıştır.
devamını gör...
1852 istanbul doğumlu olan yazar, gazeteci.
aynı zamanda askerdir de, ismi ise "beşir fuad"tır.

o dönem nezdinde oldukça eğitimli ve bilgi birikimi yüksek, çağın ötesinde bir bireydi.
intihar etmeyi seçti ve bunu da alışılagelmiş şekilde yapmadı.
devamını gör...
intihar biçimini sanata dönüştüren saygın kişilik...
devamını gör...
enis batur'un beşir fuad'a ithafen yazdığı yanlış mesel isimli şiirinden sonra ahmet oktay'ın enis batur'a ithafen yazdığı şiirdir.

-enis batur'a-

gün doldu: kendime bir aksisedayım
ürktüm hep hayalâttan. aklım
bana açıkla: yırtılan
zaman mı gülün yaprağı mı? elinde
buruşturuyordu validem. kapatılmış
ve leyli bakışlı mecnune. ömrüm
şimdiden "bir devr-i hüzün"
ve kapkara matem: diz dizeyim
dalgın hayaletinle. ufku
sen misin seyreyleyen
darüşşifa'nın o tozlu
penceresinden, ben mi? vehimler
ve cinnet korkusu
bana mirasın. ölü oğul da
küçük, çıplak ayaklarıyla
geziniyor sofada, çatının
içindeki rüzgâr gibi.

ey hafıza! kanıyor
ne varsa süzdüğün. siyah zambak:
koridorlarında usulca açan
o cizvit mektebinin "gecede
yazmayı mutad edindim"
daha o zamandan. sırdır
çünkü yazı: candan doğar
ve ayan ettikten sonra
sır olur

nemsin benim
öteki zamanlardaki çocuk? bir hasım
gibi mi büyüttüm seni kalbimde?
sözüm sana yine de: kimi gerçek
daha derin düşten. düşler de
geleceğe gönderir ve yitik söz
dirilir okurun dilinde.
yaşamım! doğrusun
yanlış olduğun kadar. bir diken
gibisin içimde.

ah! gülün yok.
doğ karanlığın devâsa
rahminden de
okurum hisset beni:
"intiharımı da fenne tatbik edeceğim:
şiryanlardan birinin geçtiği mahalde
cildin altına klorit kokain şırınga
edip buranın hissini iptal ettikten
sonra orasını yarıp şiryanı keserek
seyelân-ı dem tevlidiyle terk-i hayat
edeceğim"

zevcem! kim kimin uçurumu?
her ağuş, ne yapsak

bir serzeniş aslında. metresim!
kucaklaştık ama daha bir kez
buluşmadık. tecilin
dolmasını bekledim ben.

suret-i varaka
"ameliyatımı icra ettim. hiç
bir ağrı duymadım. kan aksın
diye hiddetle kolumu kaldırdım"

ki "kâğıt dahi kanla mülemma"
devamını gör...
kâğıt dahi kanla mülemma"

ölümü yazdığı mektubun son cümlesidir.

ve der ki: “şairler söz ile pek çok kahramanlık satarlar; fakat fiiliyata gelince, böyle bir metanet göstereceklerinden emin değilim. çünkü şu intihar, beyne bir tabanca sıkmak, kendini asmak veya suya atılmak gibi değildir. onlara bir kere teşebbüs edilince, onu menetmek ihtiyari elden gider.”

annesi gibi delirerek ölmek istemediğinden bütün yaşadıklarından bir sene sonrauzun süredir planladığı intiharı için kararını verdi. 5 şubat 1887’de, cağaloğlu yokuşu’nun yanındaki evde kendine klorit kokain enjekte etti, bileklerini usturayla kesti. ölümü beklerken hissettilerini kaleme aldı.
bazı kaynaklar çok fazla acı çekmediğini ve bazı organlarını dışarı çıkardığını yazar ama bu kesin bir bilgi değildir.

ölmeden hemen önce bağırışları üzerine fuad’ı bulmuş, doktor çağırmışlardır, “beyhude uğraşmayınız, beş dakikalık ömrüm kaldı.” olmuştur son sözleri.

beşir fuad’ın intiharına bir sene önceden haberdar ettiği ahmet mithat efendi bile inanamadı. cenazesinin kadavra olması talebi başta ahmet mithat efendi olmak üzere arkadaşları tarafından dini gerekçelerle gerçekleştirilmedi. istediği gibi olmadı.
devamını gör...
bir edebiyatçı olarak kabul edilmiyor ama ülkemizdeki edebiyat eleştirisinin öncüsü kabul ediliyor. fransızca, almanca, ingilizce gibi üç dile de ana dili gibi hakim. edebiyatta hayalciliğe karşı çıkmış, memleketin ilk realisti olmuştur.
devamını gör...
son isteği , kadavrasının tıbbiyeye bağışlanması vasiyeti başta arkadaşı ahmet mithat efendi olmak üzere diğer şahıslarca yerine getirilmemiştir. o dönem tıp okulu yılda beş altı kadavra ile eğitim veriyordu ve beşir fuad bunun yetersiz olduğunu dile getirmiştir.
devamını gör...
intihar ettiği için edebiyat dünyasında yok sayılan türk yazar. cesur adam...
devamını gör...
1852-1887 yılları arasında yaşamış bir osmanlı askeri, düşün insanı, filozof, gazeteci ve çevirmendir. bilhassa felsefe alanında eserler vermesinin yanı sıra, biyografik yazılar ve edebiyat eleştirileri de kaleme almıştır.

modernlerinden farklı olarak edebiyatta romantizmin yanında, natüralizm ve reailzm akımlarını ustalıkla işlemiş, felsefede takındığı materyalist ve pozitivist tavır onun, hayatına yansımış, nitekim sonu da tabiri caizse, benimsediği bu akımlar minvalinden gerçekleşmiştir.
zira ölümü, dönemin osmanlı aydınlarınca hayret ve acıma, tebaaca merak ve irdeleme, devlet nezdinde ise; korku ve kaygı uyandıran bir intihara sahne olmuştur.

ölümü sonrası cesedini, devrin tıbbiye camiasına hediye etmeyi vasiyet etmiş, fakat devrin aydınları, ki içlerinde ölümünü bir mektupla haber verdiği ahmet mithat efendi de bulunmaktadır, tarafından kabul edilmemiş, hatta yürekleri kaldırmamışlardır. buna bahane olarak da, dini ve ulvi gerekçeler gösterilmiş ve kadavrası, olduğu gibi defin işlemlerine yollanmıştır.

devrin, kendini yetiştirmiş, çok yönlü aydınlarından biri olan beşir; başta fransızca olmak üzere, çağın gelişen seslerine ayak uydurarak, almanca ve ardından ingilizce de öğrenmiştir. ve bu üç dile çeviriler kayda almıştır.

onun intiharı, iyi bir servete sahip olması dolayısıyla hem tebaa hem de aydın çevrede şaşkınlıkla karşılanmıştır. dönemin enflasyon fiyatları ve ekonomisi göz önüne alındığında haklılık payı yükselen bir önerme de olsa, onu, yavaş ve adım adım gerçekleşen, projevari bir itihardan alıkoyamamıştır.

intiharı, akabinde, genç werther'in acıları gibi bir intihar furyası başlattığı için dönemin padişahı ıı. abdülhamit tarafından sansüre uğratılmış ve bu yayılım engellenmiştir. ıı. abdülhamit'in, bu intiharı araştırdığı ve hatta derinine inmek için özel bir ekip kurdurduğu da iddialar arasındadır.

kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel

not: görsel independent türkçe sitesine aittir.

eserlerinden bazıları şunlardır:
almanca muallimi (emil otto'dan çeviri) (1886)
binbaşıyı davet (k. f. mor'dan çeviri, bir perdelik komedi) (1884)
birinci kat (james cobb'dan çeviri, iki perdelik komedi) (1884)
bedreka-i fransevî (sarf kısmı, emile otto'dan çeviri) (1884)
bedreka-i fransevî (nahiv kısmı, emile otto'dan çeviri) (1884)
beşer (1. kısım 1886 voltaire 1887)
cinayetin tesiri (emile zola'dan çeviri, roman) (1885)
iki bebek (victor bernard-eugène
intikad (muallim naci ile) (1887)
mektûbât (fazlı necib ile) (1889)
granger'den çeviri, bir perdelik komedi) (1884)
ingilizce muallimi (emile otto'dan çeviri) (1886)
miftah-ı usûl-i talim, (1885)
miftah-ı bedreka-i lisan-i fransevî (1885)
usûl-i talim (emile otto'dan çeviri) (1886)
victor hugo (1885)
devamını gör...
beni en çok etkileyen şahsiyetler arasında cesaret ve korkunun ifade ediş tarzı olsun ölüm anını kesintisiz yazması çok etkiliyor hemde ürpertiyor.
devamını gör...
eleştiri ve çevirilerinden ziyade intiharı ile gündeme gelen tanzimat dönemi yazarlarımızdandır.

allah’a inanmadığını çevresine söyledikten sonra gelen tepkiler karşısında hayata tutunmayı beceremeyen, ayrıca annesi gibi yaşamının son bulmasını istemeyen beşir fuat, birgün eve gelip çalışma odasında yazı yazacağını ve rahatsız edilmek istemediğini söyler. intihara bileklerine morfin sıkarak başlar ve ardından damarlarını keser.
bileklerinde kan akarken o an ne hissettiğini, ölümünü kağıda döker. intihar mektubuna kan ve mürekkep karışarak hayatına son verir.

mektubunda ise şunları yazar:


“ ameliyatımı icra ettim. hiçbir ağrı duymadım. kan aktıkça biraz sızlıyor. kanım akarken baldızım aşağı indi, yazı yazıyorum kapıyı kapadım diyerek geriye savdım. bereket versin içeri girmedi. bundan tatlı bir ölüm tasavvur edemiyorum. kan aksın diye hiddetle kolumu kaldırdım. baygınlık gelmeye başladı…”

devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"beşir fuat" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim