bilinçli evren

evren kapalı bir ekosistem olarak en baştan kendinde olmayan bir şeyi üretemez. zira her varlık, onu ihtiva eden şeylerin bütünüdür. aynı mantıkla kendinden bir üst boyutu da düşünemez. çünkü bu yoktan var etmektir. ve yine bu sebepledir ki ya bilinç tüm evrendedir ya da evrendeki hiçbir şey bilinçli değildir. üçüncü ve son seçenek, bilinç evrenin dışında varolmuştur. bu şekilde evreni kavrayabilmektedir.