blockchain

bitcoin'in arkasındaki, geleceğin teknolojisi.

devrimsel teknoloji. dağıtık, anonim ve çok sayıda kaydının bulunması güven yaratıyor. çok da uzak olmayan bir gelecekte kullanımının yaygınlaşacağını tahmin ediyorum.

blokchain dağıtık bir kontrol mekanizmasına sahiptir. milyonlarca defterin aynı kaydı tuttuğunu ve asla %51'nin ele geçirilemeyeceğini düşünün(ki böyledir, mümkün değildir, denenmiştir.) her bir defter yeni sayfaya geçmeden birbirini eşler ve miyonlarca işlem özeti birbiri arasında eşitlenir. böylelikle cüzdan verisi eşitlenir. işte bu şeffaflık ve geri döndürülemez zincire blockchain denir. bloklardan oluşan zincir halkalarıdır.

bitcoin olayıyla çok karıştırılandır.
çoğu insan ne demek olduğunu bilmemektedir. sözlüklerde bitcoin başlığına yüzlerce entry girilirken bu başlığa 3-5 entry girilmesinden anlaşılmaktadır.
merkezi olmayan bir kayıt mekanizmasıdır. büyük ufuklar açar. geleceği şekillendirecek olandır.
bitcoin bu zincir sistemindeki basit bir para kullanım uygulamasıdır. zaten sistem üzerinde 1500 çeşit coin üretildi, siz de üretebilirsiniz.

bir uygulamadan değil, bir sistemden bahsediyoruz.

bitcoin ile karıştırılması çok da garip olmayan sistem. şöyle ki, satoshi nakamoto olarak bilinen ve bitcoin'i yaratan kişi(ler), aslında blockchainin de ilk kez uygulandığı bir para birimi yaratmış oldu. yani aslında bitcoin'in bir yerde blockchaini de yaratmış olduğunu söylemek mümkün.

ne kadar devrimsel, ne kadar mükemmel, dünyanın geleceği burada yükseliyor demeden önce benim bu konuyla ilgili çok garipsediğim bir şeyden bahsetmek istiyorum. blockchain, türkiye'de konuşulduğuna pek az şahit olmuş olsam da, ekolojik sürdürülebilirlik açısından oldukça problemli bir sistem. en azından bugünkü haliyle -çoğunlukla kripto para birimlerinin uygulamalarından göreceğiniz üzere- karbon ayak izi oldukça yüksek. bugün dünyada salt bitcoin madenciliği gelişmiş ülkelerin yıllık enerji tüketimine denk bir enerji tüketmekte. malum olduğu üzere, henüz dünyanın dikkate değer olmayan bir nüfusunun dahil olduğu bu sistem şimdiden böyle bir enerji tüketimine yol açıyorsa, geleceği düşünmek bile istemiyorum. tabii birtakım yerlerde 'ya aslında o kadar da şey değil, sadece kripto paralar çok enerji tüketiyor. aslında var ya çok daha çevre dostu hale gelebilir' minvalinde birçok şey de okudum. ancak madem öyle, neden bu sistem bu halde diye sormanın, en azından bunu tartışmaya açmanın çok önemli olduğu kanaatindeyim.

türümüzün tarihine az çok hakim biri olarak, naralar atarak kurduğumuz gelecek hayallerimizi böylesine sürdürülebilirlikten yoksun bir sisteme dayandıracak kadar ahmak olmamızı elbette bekliyordum. daha geç olmadan bir şeyler yapılması dileğiyle...

bir evrensel kümedir, bitcoin ise bunun alt kümesidir.

sadece kripto paralarda değil, bankacılık gibi alanlar olmak üzere birçok alanda yüksek güvenlikli bir sistem ağı olarak kullanılabiliyor.

işin gerçeği ile önümüzdeki sürece bakacak olursak şu anda da içine girmiş olduğumuz etkilerini hissetmeye başladığımız mekanik çağdan dijital çağa geçtiğimiz merkezi sistemlere alternatif olarak sunulan blockchain tabanlı yeni dünya düzeninde mesleklerin birçoğu yok olacaktır. basitçe anlatmak gerekirse; yapay zekanın giderek egemen olduğu insanlara ihtiyacın azaldığı bilgiye kolay ulaşımın yanı sıra bugün doğru olan bir bilginin yarın geçerliliğini kaybettiği bu çağda hazır bilgiyi sunan meslekler değil bilgiyi üretip satan veya onu kullanmasını bilen insanlar kazanacaktır. bir diğer önemli nokta ise devlet ile vatandaş arasındaki bağı oluşturan kimlik, para ve bankacılık sistemi, tapu, noter kayıtları, siyasi temsilcilere dahi gerek kalmaksızın herşey dijital ortamda olacağı için devletler sınır olarak var olsa da içi boşaltılmış olacaktır.

iyi güzel teknoloji de trend oldu diye ihtiyaca amaca bakmadan her halta blockchain sokuşturmaya kalkmak günümüzün i-t (information tech) hastalığı oldu.

devamli kripto ile beraber anilmasina ragmen kriptonun cok cok ilerisinde ve genis bir guvenlik sistemidir.
bankaciliktan tutta askeriyeye kadar bircok alanda kullanilabilme sansi vardir.
simdiye kadar defalarca denenenip hacklenememesi kripto paraya guveni arttirir.
birbirine zincir gibi bagli ve tek bir yerde degil, ayni anda kopyasinin bircok yerde saklanmasindan dolayi guvenlidir.
zincirin sonundaki veriyi degistirebilek icin ( teorik olarak) zincirin geriye donuk tum halkalarindaki verileri, ustelikte ayni anda, farkli farkli yerlerde saklanan kopyalarida degistirmek gerekir ki, dedigim gibi, kimse basaramamistir.

"boylakçohın teknolojisi yeğenim" ayarında bişiler anlatan kel ekonomistlerin çok övdüğü bu teknoloji (evet, teknoloji), popüler kültürün piç ettiği olgulardan olduğu için pek anlaşılmadı dünya genelinde.

bunun nedeni hep olduğu gibi, oturup bir bokun temelini öğrenmek yerine, ekşi şeyler'deki "blockchain nedir? dünya değişiyor mu?" türünde gudik makaleleri okuyan halkımızdır. necip halkımızdan, oturup mnemonic seed denemek için bip39 standartlarında python scripti yazmasını beklemiyorum ama, en azından necip halkımız "teknolojiğğğ olm bankacılık biteceğ" deyip durduğu şu şeyin ardındaki matematiği azıcık merak edebilirdi. etmediler hep olduğu gibi. halkımızın huyudur.

necip halkımız böyledir. bunu seviyorum. zeka doludur halkımız. yapay zeka konusunda da bu şekilde düşünüp, gelecekte bitecek meslekleri tek tek saymaktadır şu ara muktedir ve hoşmeran halkımız.

ekşi'de de şu aralar, yapay zeka ile kendi fotonu ve odanı çiz anketi moda z dostlarımız arasında.
z devrine gelmesi çok faydalı oldu bu olayın. doya doya, "9 maddede her şeyi ile blockchain öğrenelim" makalelerinden öğreniyoruz bişiler rabbime minnet supanallah.

bitcoin ağının şu an kırılması imkansız olmasa da imkansıza yakın olmakla beraber, matematiksel olarak %51 attack ile eth'nin 2018'de gümlediğini de unutmamak lazım. double spend için madencilik ağının %51'ini ele geçirmenin yeterli olması, proof of work (pow), ya da pos kullanan sistemlerde "matematiksel olarak", yani teorik olarak hala mümkün. elbette sadece küçük ağlar daha savunmasız ve pow'un onlarca mükemmel özelliği, büyük oranda güvenlik sağlıyor. bu ara benim merakım, kuantum pc'lerdeki alice-bob çıkarımları ile bunu kırmanın imkanlılığıydı ama bu derecede bir işlem gücü ile --bile-- imkansız. bunu gerçekleştirmek için size gereken maliyet üstel olarak artacağı için, örneğin bitcoin'i "kırmak" istediğinizde, trilyonlarca dolarınız olması gerek. bitcoin'in ederinden bile kat kat fazla doları, sırf piçlik olsun diye bu işe harcayıp zarar eden ve "ahahah alın lan" diyen bir iş insanı olmadıkça, şu an sorun yok bence. büyük iş insanları da böyle şakacı olmuyor zaten. ben olsam donuma kadar bu işe döker ve %51 için uğraşırdım mesela. adam toplardım. bunun yanında, security research iyidir, can katar bünyeye. kel youtube ekonomistleri yerine github'a yönelmek, lezzetli bir kadından çokokrem yemek gibidir.

(bkz: smart contract)

doğrudan çeviri blok zinciri. merkeziyetsiz olması işin alametifarikası. peki merkeziyetsizden ne anlamalıyız? bir bankayı soymak için ne yaparız? ne olursa olsun kesinlikle bankaya gitmemiz gerekir değil mi? işte merkeziyetsiz bir işleyişte bir banka yok. bankayı yönetecek patron, hırsızla işbirliği yapacak çalışanlar da yine yok. peki data nerede, muhsebeci kim? herkes ve hiç kimse.

ha her blokchain teknolojisi bu özelliği karşılıyor mu? hayır. zaten blockchain evreninde bir hizmetin sistemsel karşılığı oluyor. 3 tl farkla turşu da eklemek çok mantıklı olmayabilir.

diğer yandan blockchain teknolojisiyle beslenen pek çok hizmet ve ürün var. türkiye'de de bu konuda iyi çalışan harika ekipler var. şimdilik blockchain deyince ilk akla gelen tokenler, coinler olsa da zamanla küçük esnaflara kadar uzanan bir hikayesi olacağına inanıyorum.