çandarlı halil paşa

sultan 2. murad han ve fatih sultan mehmet dönemlerin 15 yıl sadrazamlık yapmış olan osmanlı devlet adamıdır. devşirme değildir ve dedesi kuruluş dönemi vezirlerinden kara halil hayreddin paşa babası ise yine sadrazamlık yapmış olan ibrahim paşadır.

1439 yılında sedaret makamına geldiğinde tahtta sultan 2. murad han vardı. daha sonra o ölüp yerine fatih sultan mehmet geçtiğinde babasından kalan sadrazamı değiştirmemeyi tercih etti. fakat fatih sultan mehmed'in bir önceki taht macerasından halil paşaya ciddi anlamda kin beslediğini söylemekte mümkün.

fatih sultan mehmed tahta çıkar çıkmaz istanbul'un fethi ile alakalı çalışmalar yapmaya başlayınca halil paşa şiddetli bir biçimde muhalefet yapıyordu. ona göre bizans üstüne gidilmemesi gereken ve alınması zor olan bir şehirdi. bazı tarihçiler sadrazam halil paşanın bizans ile ciddi ticaret içinde olduğundan fetih'e karşı çıktığını söylerler fakat kesin bilgi değildir.

1453 yılında istanbul'un fethinden yaklaşık 1 hafta sonra sadrazamlıktan azledilip gözlerine mil çekildi ve zindana kapatıldı. 40 gün sonrada boğularak idam edildi. osmanlı tarihinde idam edilen ilk sadrazamdır.

ayrıyeten osmanlı tarihinde kendisine (bkz: müsadere) uygulanan ilk kişidir.

burokrat olarak devleti yonetmis ve gucu teslim etmek istememistir

(bkz: çandarlı ailesi)osmanlıdaki köklü ailelerden biridir.
çandarlı halil de yaşadığı dönemde osmanlı devletindeki en güçlü 2. adamdı. donemin de veziridir. fatih sultan mehmet'in istanbulu fethetmesini istemediği için yunan halil olarak da bilinirdi. zaten istanbul fethedildikten sonra da idam edildi. yerine (bkz: zağanos paşa)getirildi.

osmanlı'daki köklü ailelerden birisi olan çandarlı ailesi nin ünlü sadrazamı. 2.murat ve fatih sultan mehmet dönemlerinde sadrazamlık yapmıştır. çandarlı halil paşa, çeşitli nedenlerle istanbul'un fethine karşı çıktığı için fatih tarafından idam edilmiştir. çandarlı halil'in yerine sadrazamlığa zağanos paşa getirildi.
ilgili linkler:
1) sozcu.com.tr/2018/gundem/ca...
2) timeturk.com/candarli-halil...
3) amp.onedio.com/haber/bizans...

1444 varna savaşı öncesi fatih sultan mehmet'in babasına yazdığı "eğer padişah bensem emrediyorum gel ordunun başına geç. eğer padişah sensen gel ordunun başına geç" yollu mektubu gerçekte yazan kişidir. (12 yaşındaki bir çocuğun bunu akledeceğini düşünmüyorsunuz umarım) böylece 2nci mehmet'i "halletmiştir". padişah kadar güçlü, osmanlıdan daha zengindir. çandarlı'nın kendisini tahttan indirmesini hiç affetmemiştir. fatih'in boğdurulmama sebebi de sultan murat'ın sağ erkek evladının kalmamasıdır. sonunda babasının çok geç yaşta bir erkek çocuk babası olduğunu duyunca hemen adam çıkartan fatih, daha birkaç günlük olan kardeşini boğdurmuştu.
2nci mehmet istanbul'u fethedince gücün kendisine geçtiğini anlamış ve çandarlı'yı divana çağırmıştır. divan'da çandarlı'ya kara bir gömlek verilmiş ve boğdurulmuştur.
oğulları babalarının yasını tutmaya başlayınca onlara da isterseniz divana gelin ve kara gömlek giyin teklifi yapılınca çandarlı ailesi pes etmiştir.
gazeteci cengiz çandar bu ailenin bir ferdidir.