celal şengör'ün istanbul'dan taşınacak olması

prof. dr. celal şengör, olası deprem nedeniyle istanbul’dan taşınmak istediğini gazeteci fatih altaylı’ya anlattı. şengör, “çünkü depremden sonra istanbul’un ne hale geleceğini biliyorum” dedi.

*küçük bir operasyon geçiren prof. dr. celal şengör’ü hastanede ziyaret eden fatih altaylı, aralarında geçen diyalogu köşe yazısına taşıdı.

*şengör’ün istanbul’dan taşınacağını ifade eden altaylı şöyle yazdı:

*"kütüphaneyi yazlık eve taşımak, çanakkale civarında bir yerlere de yerleşmeyi düşünüyordu.

“senin ev sağlam. biliyorum. bulunduğu zemin sağlam, biliyorum. niye taşınıyorsun” diye sordum.

“çünkü depremden sonra istanbul’un ne hale geleceğini biliyorum” dedi ve anlattı.

-tabii ki, bütün istanbul yerle bir olmayacak. mustafa erdik 8 bin binanın akordeon gibi olacağını söylüyordu. bu sayı galiba daha fazla olacak. 60-70 bin bina tamamen çökmese de yıkılacak. kurtarma çalışmaları için sokaklara girilemeyecek. kente giren çıkan yolların önemli bir bölümü kullanılamaz hale gelecek, ortaya çıkacak kaos ortamında sağ kalanlar da günlerce belki haftalarca bloke olacak.

-kentin elektrik, su, kanalizasyon ve doğalgaz alt yapısı bitecek. ilk gün her yerde yangınlar olacak. itfaiye enkaz altında kaldığı için, itfaiyeciler ya enkaz altında olduğu için, ya enkaz altındaki araçlarına ulaşamadığı için bu yangınlara müdahale edilemeyecek.

-kent dışından yardım gelemeyecek. bugün deprem bölgelerine giden yardım ve kurtarma ekiplerinin yüzde 60’ı istanbul’dan gidiyor. istanbul yıkılınca istanbul’a zaten çok ez ekip gelebilecek, gelenler de kente giremeyecek.

-yeni havalimanı dolgu zemine yapıldığı için muhtemelen hasar alacak ve bir süre kullanılamaz olacak. zaten o havalimanını kente bağlayan yolların ne olacağını da bilmiyoruz. atatürk havalimanı ise en iyi pisti kırıldığı için ancak yarım hizmet verebilecek.

*birkaç gün içinde kentte açlık başlayacak. yağmalar başlayacak. bunu salgın hastalıklar takip edecek. enkazlar uzun süre kaldırılamayacak. kenti ağır bir koku saracak, nefes alınmaz hale gelecek.

*içim karardı bir anda.

“mad max filmi gibi bir şey anlatıyorsun” dedim.

“tam da öyle” dedi.

bu yüzden istanbul’dan taşınmayı düşünüyordu celal şengör.

istanbul depremi’nden değil, sonrasından korkuyordu."

çok korkunç bir tablo. istanbul'un o güzelim eski haline geri dönmesi çok zaman alacak. normal şartlarda bile gerek binalar yüzünden gerekse nüfusun yoğunluğundan dolayı nefes almak neredeyse imkansızken deprem sonrasını düşünemiyorum. belki de sonrasını göremeyeceğim, bilmiyorum. çünkü kocaeli'de yaşıyorum ve burada diri fay oldukça fazla. binamız 2010 sonrası yapıldığı için binamıza güvenmekten başka yapabileceğimiz bir şey yok. ölürsek de artık helikopterlerle kireç dökerler üstümüze. hay denk geldiğim dönemin...

mine kırıkkanat'ın uzun yıllar önce yazdığı bir gün bir gece adlı roman da kurgu olmakla birlikte benzer bir senaryo anlatır. ölmeyip sağ kalanlar için hayat çok zor olacak. çıkan kaos da epeyce bir can alacak. yine de bırakıp gidemiyoruz.

celal şengör ve naci görür her fırsat geldikçe bağırıyorlar.

sürekli söylüyorlar ama sonuç ne oluyor? harbiden bu ülke ne yapıyor bu deprem işi için bilen var mı?

canımız daha yakın zamanda yandı ve unutuldu gitti mi? somut bir şeyler yapılmalı artık. yoksa iş işten geçtiğinde celal hoca demişti naci hoca uyarmıştı diyerek ağlarız.

taşınacak olmasına gelirsek doğru karar. bence de taşınmalı aklı başında adam sonuçta.

senaryo çok korkunç ama gerçek bir hikayeden uyarlanmıştır şeklinde sonlanacak. rabbım herkesi korusun. 6 şubat fragmandı malesef halen ders alan kimse olmadı şehircilikten sorumlu kimseler aynı tas aynı hamam...

adam tamek'in hissedarı dededen. o gitmeyecek de bize mi kaldı gitmek. biz o dediklerini yaşayacağımızı bile bile bu şehirde tıkılıyız. iş burda aş burda.

depremden de ölmekten de kaçamayız, onunla barışmayı öğrenmemiz lazım. evleri sağlamlaştırmak bu kadar zor değil.

türklerin aklı olsa gelecek on yılın en önemli davası istanbul'u boṣaltmak, kaydırmak olur.

ajitasyon eylemidir. taşınır da cidden sırf bunun için. celal şengör gibi bir yığın jeolog ve çeşitli dallardan bilim insanı türkiye toplumunu bilinçlendirmek için kışkırtma ve korlutma yolunu seçmektedir. 20-25 yıldır, özellikle marmara bölgesinde büyük değişim ve dönüşümler, beklenen büyük deprem öncesi için düşünüldü, taşınıldı. hiçkimse hiçkimseyi ikna etmeyi başaramadı. istanbul başta olmak üzere büyük şehirler ve marmara bölgesi sanayi şehirleri yıkılıp yeniden yapılmalıydı. afetlere dayanıklı olarak. bilimsel uyarılar açık ve net olduğu halde, yani bile bile kimseler gelmekte olanı umursamadı.

celal şengör ve diğerleri bu konuda doğru olanı yapmaya gayret ediyorlar hala. özellikle celal şengör'ü sevmem. ancak kendisine teşekkür etmek gerekir. ve diğer jeologların tüm çabaları takdire şayandır. en ufak bir kötü niyetleri olduğunu, en ufak bir hataları olduğunu düşünmüyorum. zaten türkiye'de bilinçli, duyarlı, sorumluluk sahibi çok az insan var. onların da geneli bilim insanı.

e mantıklı harekettir.
zaten akli dengesi yerinde olan birisi "hayati derecede mecbur" değilse istanbul'da yaşamaz.
yakın çevremde pandemi döneminde istanbul'dan kaçıp izmir'e yerleşen 4 aile tanıyorum.
hepsi hayatlarının en doğru kararını verdiklerini iletiyorlar.
(izmir'in varoşuna gelmediler, sıkıntı yok) *
ne zaman böyle desem, izmir köy diyenler oluyor.
tatlım, urla'da güzelbahçe'de ya da çeşme'de denize sıfır villada yaşayan adama hangi köy? *

herkes kendini kurtarma derdinde. haklı buluyorum, normal yani.

istanbul'lu olupta gitme şansı olan herkesin öyle bir adım atması gerekiyor.
o kalabalıkta allah korusun enkaz altında kalırsanız size hızlı ulaşma süreleri uzayacak. yardımlar ilk saatlerden değil şanslıysanız ilk günlerden değilseniz ilk haftalardan geliyor.
işin şakası yok. biz yaşadık siz yaşamayın diye demek istedim. binadan kurtulma şansınız olunca bile "neden ben de ölmedim?", "keşke ben de ölseydim" dedirtiyor. atılan ama yardım bulamayan her çığlıkta öldük biz. sevdiklerinizin parçalanmış hâli ya da farklı bir yerlerde sıkışmış çığlık atan hâli bize işlemez diyorsanız kalın. hâlâ yakınlarının cesetlerini bile bulamayan var.
korkutmaya çalıştığımı düşünmeyin sadece gerçekleri söylüyorum ve eğer o duruma düşerseniz dediklerimin ne kadar az olduğunu görürsünüz.
bizde de hâlâ tam bitmiş değil. allah sevdiklerimizle sınamasın...

adam mesleki bilgisi ile bir depremden ve sonuçlarından bahsedip duruyor. buna rağmen kendisi bile terketmese absürt olurdu. imkanı var gidiyor ne diyelim. yolu açık olsun. biz de oturduğumuz yerde çaresizce ölmeyi bekleyelim.

bu senaryo gerçekleştiğinde türkiye ekonomisi muhtemelen yok olacaktır demek sanırım yanlış olmaz. devlet en önemli kasını kaybetmiş olacaktır.

istanbul depremi tüm illeri sosyal, ekonomik ve kültürel olacak ciddi manada sarsacak bi konu. korkutucu elbette... elden pek çok şey gelirdi 1999'dan bugüne ama herşeyin politize edildiği bu memlekette üzgünüm ki işler bi yer varamaz.

tabi ki referans alınacak bi kürsü sahibi şengör. açıkcası bazı kararların hızlandırılması gerektiğini mi düşünmeliyiz? nereye gidilebilir ki o da meçhul..

başka şehirde de yaşamak mümkün benim adıma, deniz olması şartıyla .

ben de çanakkale civarında bir yer düşünüyordum. sadece sıcağı korkutuyor..
yobaz trabzon'a da gitmeyi düşündüğüm olmuştu. orada da yobaz hemşolar gözümü korkuttuğundan mal gibi istanbul'da dineldim kaldım.

bu doğal afetler meselesi, sürekli tüm toplumun birbirini eleştirdiği ancak çuvaldızı kesinlikle kendine batırmadığı bir mesele.

celal şengör son 20 yıldır büyük istanbul depremi yolda diyor.
şubat depreminin üstünden de 6 ay geçti.
bu adam dahi istanbuldan taşınmayı şimdi "düşünüyor"

şöyle açıklayalım, jeoloji konusunda muhtemelen memleketin bir numarası adam, ölümcül bir deprem senaryosu kurmasına rağmen bunca sene neden ayrılmadı şehirden?
çünkü adamın düzeni burada, programlara burada çıkıyor, geçen seneye kadar yine istanbul'da ders veriyordu.

kendi hayatının fayda/risk dengesinde, post apokaliptik bir istanbul senaryosuna rağmen burayı terk etmemiştir.

işte bireyler olarak içinde bulunduğumuz durum aşağı yukarı budur.
istanbulda bir evi olan ve 2-3 milyon lira kentsel dönüşüme parası çıkışmayan adamın, potansiyel ölüm tehlikesinden ziyade düşüneceği dinamik sorunları var.

kiracı olan, istanbul'da çalışan/okuyan insanlar daha büyük sıkıntı.
devlet evi olana teşvik veriyor destek veriyor olan kiracılara oluyor çünkü onlara kocaman bir nah var.

devletin, istanbulu komple renove etmesi de pek mümkün değil. gerçekten bir depremle dümdüz olmadan bir zeytinburnu'nu, bir bağcıları tekrar inşa etmek iktisadi olarak dahi imkansız.

istanbul'un cazibesinin yok olması, insanların diğer illere yayılmasının ardından barınma sorununun çözülmesi, sonrasında ada bazlı kentsel dönüşümlerin yapılması, sokakların yolların komple yeniden oluşturulması gibi durumlar olmadan sorun çözülmüyor.

özetle deprem konusunda güvenli bir istanbulda yaşamak, bu şehrin yalnızca 1-2 milyonunun karşılayabilecek gücü olan bir maliyeti beraberinde getiriyor.

bu büyük deprem gerçekleşmeden problemin çözülmesi imkansız. risk ancak bu şekilde bireysel olarak bertaraf edilebilir bu aşamadan sonra.

şahsen ben de istanbul'dan taşınmak istiyorum.
iş güç zart zurt olmasa istanbul'da yaşanmaz zaten de işte alıştık artık istanbul'un bu kaotik havasına, kalabalığına falan.

istanbul depremi yaklaşmakta olan ve tüylerimizi diken diken eden bir gerçek. bunu kabullenmeliyiz. önlemlerimizi almalıyız, sonrasına yapacak bir şey yok. merkezi ve yerel yönetimlere çok iş düşüyor ama umut verici bir ilerleme göremiyoruz maalesef.