1.
yarın öleceğinizi bilseniz hâlâ üretmeye devam eder miydiniz?
hayatının baharında yitip giden bir matematikçidir o, hem de yirmisinde karnına isabet eden bir kurşunla.
kısacık yaşamında matematik adına yapmış oldukları dikkate değerdir. bu bilime uzak okuyucu için sadece soyut cebir alanında çalıştığını ve üç yüz elli yıl boyunca çözülememiş sorulara yanıt bulduğunu söyleyeyim.
ah aşk! sen nelere kadirsin!
böyle bir deha senin yüzünden en verimli çağında aramızdan ayrıldı.
aşık olduğu kadın bir başkasıyla nişanlıydı ve incelenen mektuplarına göre sevdiceği stéphanie: ‘ne olacak évariste’ciğim altı üstü bir düello bu ‘ diyerek onu bile bile ölüme göndermişti. ( teşvik ettiği söylense de bu cümle tamamen bana aittir.)
évariste ise ertesi sabah öleceği halde matematik hakkında çizip karalamaya devam etmiştir. çizip karalama da öyle basit türden değil, üç adet çalışma içermekteymiş :
“jacobi ya da gauss’a açıkça bu teoremler hakkında doğru olup olmaları konusunda değil, önermelerim hakkında fikirlerini sor. daha sonra, umarım, bu karmaşayı çözmenin kendi yararlarına olacağını anlayacak bazı kişiler olacaktır.” yazan notu matematikçi chavalier'e iletilsin diye kardeşine verecek, hüngür hüngür ağlayan alfred'e :
'ağlama alfred! yirmi yaşında ölecek bir adamın tüm cesaretine ihtiyacı vardır.' diyecektir.
daha önce iki çalışmasını cauchy' e göndermiş, üniversiteye alınması için referans vermesini istemiştir ondan. ancak hınzır matematikçi bu çalışmaları yitirdiğini söylemiş ve her nasılsa bir yayınında bu çalışmaları işaret etmiştir.
şansızlık göbek adı olan galois diğer seferinde de bir eserini fourier' e yollamış ,ancak ünlü matematikçi henüz okuyamadan ölünce bu eser de ortadan yok olmuştur. galois matematik ödülünü de böylece kaçırmıştır.
galois kısacık yaşamında babasının gözleri önünde intiharına tanık olmuş, okuldan atılmış, siyasi olaylara karışıp hapse düşmüş .
yaşamı talihsizliklerle dolu bu genç adamın daha farklı bir kaderi olabilir miydi? bütün zamanını ve enerjisini sadece matematiğe verseydi acaba daha neler yapabilirdi, diye düşünmeden edemiyor insan.
not : vikipedia’da o zamanki gazete haberlerinde düelloda karşı tarafta siyasi olaylar sırasında arkadaşlık ettiği biri tarafından vurulduğuna dair bilgi var, asıl katilin kim olduğu sanırım hiç bilinemeyecek.
kaynaklar:
vikipedia
buradan
şuradan
ve matematiğin aydınlık dünyası, sinan sertöz
hayatının baharında yitip giden bir matematikçidir o, hem de yirmisinde karnına isabet eden bir kurşunla.
kısacık yaşamında matematik adına yapmış oldukları dikkate değerdir. bu bilime uzak okuyucu için sadece soyut cebir alanında çalıştığını ve üç yüz elli yıl boyunca çözülememiş sorulara yanıt bulduğunu söyleyeyim.
ah aşk! sen nelere kadirsin!
böyle bir deha senin yüzünden en verimli çağında aramızdan ayrıldı.
aşık olduğu kadın bir başkasıyla nişanlıydı ve incelenen mektuplarına göre sevdiceği stéphanie: ‘ne olacak évariste’ciğim altı üstü bir düello bu ‘ diyerek onu bile bile ölüme göndermişti. ( teşvik ettiği söylense de bu cümle tamamen bana aittir.)
évariste ise ertesi sabah öleceği halde matematik hakkında çizip karalamaya devam etmiştir. çizip karalama da öyle basit türden değil, üç adet çalışma içermekteymiş :
“jacobi ya da gauss’a açıkça bu teoremler hakkında doğru olup olmaları konusunda değil, önermelerim hakkında fikirlerini sor. daha sonra, umarım, bu karmaşayı çözmenin kendi yararlarına olacağını anlayacak bazı kişiler olacaktır.” yazan notu matematikçi chavalier'e iletilsin diye kardeşine verecek, hüngür hüngür ağlayan alfred'e :
'ağlama alfred! yirmi yaşında ölecek bir adamın tüm cesaretine ihtiyacı vardır.' diyecektir.
daha önce iki çalışmasını cauchy' e göndermiş, üniversiteye alınması için referans vermesini istemiştir ondan. ancak hınzır matematikçi bu çalışmaları yitirdiğini söylemiş ve her nasılsa bir yayınında bu çalışmaları işaret etmiştir.
şansızlık göbek adı olan galois diğer seferinde de bir eserini fourier' e yollamış ,ancak ünlü matematikçi henüz okuyamadan ölünce bu eser de ortadan yok olmuştur. galois matematik ödülünü de böylece kaçırmıştır.
galois kısacık yaşamında babasının gözleri önünde intiharına tanık olmuş, okuldan atılmış, siyasi olaylara karışıp hapse düşmüş .
yaşamı talihsizliklerle dolu bu genç adamın daha farklı bir kaderi olabilir miydi? bütün zamanını ve enerjisini sadece matematiğe verseydi acaba daha neler yapabilirdi, diye düşünmeden edemiyor insan.
not : vikipedia’da o zamanki gazete haberlerinde düelloda karşı tarafta siyasi olaylar sırasında arkadaşlık ettiği biri tarafından vurulduğuna dair bilgi var, asıl katilin kim olduğu sanırım hiç bilinemeyecek.
kaynaklar:
vikipedia
buradan
şuradan
ve matematiğin aydınlık dünyası, sinan sertöz
devamını gör...