galileo galilei

"ister inanın ister inanmayın ama dinleri insanlar yarattı. gerçek bu." sözünün sahibi bilim insanıdır. bu lafının üzerine kilise tarafından aforoz edilip cadı damgası yemiştir. cadılar gibi diri diri yakılmıştır. hani dinler dünyaya barış getirecekti? daha aynı tanrı tarafından gönderilen islam ve hristiyanlığın birbiriyle yaptığı savaşlarda ölen milyonlarca insanı saymadım bile...

katı cisimlerin dayanıklılığını "küp kök yasası" ile açıklayan bilim insanıdır.

ön edit: alırım birer şukunuzu.

gokbilimci, fizikçi ve filozof. çalışmalarının etkileri kalıcı olduğu için "modern bilimin babası" diye anılır. doğa hakkında gözlemler yapmış ve ispat için matematiği çıkarıp ortaya koymuştur. italya, pisa da 1564'te doğmuş yetkili bir abimizdir. anne-babası müzisyen (ve teorisyen). bu abimiz tıp okusun diye pisa üniversitesine gönderilmiş ancak felsefe ve matematik kafasını bulandırmış ve tibbiyeyi bırakmıştır. hareket eden nesneler üzerine 20 yıl süren bir çalışma yapmış ve bulguları "küçük denge" adlı bir yazıda yayımlamıştır. bu calismadaki bulgularla tanınmaya başlamıştır. sonrasında pisa üni de mat prof u olmuş ve bulguları kilisenin de onayladığı aristocu bakıştan uzak olduğu için o üni den şutlanmıştır. sonrasında parua üni de prof olarak çalışmış ve optisyenlige merak salmıştır. çok iyi dürbünler üretmiş bunları venedikli denizcilere satmış, sipariş üstüne sipariş almış parayı bulmuştur.
tabi dürbünle uğraşan bu abimiz kendisi için bir teleskop geliştirmiş ve onu gökyüzüne çevirmiştir. yok ay in yüzeyi pürüzlü, yok venüs de ay gibi evrelerde sahip (kilise bunların hepsinin tam tersine inanıyor...) derken olayı kopernik günmerkezliligine yani güneş in evrenin merkezinde olduğu ve gezegenlerin onun etrafında döndüğününe bağlamıştır. kilise de durur mu hiç "sus öperim belanı" demiştir kendisine. velhasıl kendisi durmamış, saçma sapan bulgularını(!) öğretmeye devam etmiştir. bu sebeple yargılanmış, müebbet yemiş, sonra cezası ev hapsine çevrilmiş ( önemli papazlardan birisi arkadaşı, buna torpil yapmışlar. normalde 1633 yılında roma'da o kafa uçardı) evde takılmıştır. ama rahat durmamış evde "iki yeni bilim üzerine diyaloglar" eserini yazmıştır. kilisenin dikkatini çekmemek için eser hollanda da yayımlanmıştır. bu eserde hareket ve mekanik hakkında yine kiliseye ters düşecek şeylerden söz etmiştir. kilise de bunu okuyup anlayana kadar zaten adamcağız önce kör olmuş sonra evinde ölmüştür. kendisini mahkum eden, hatta öldürmeyi isteyen kilise adına papa 2. john paul 1992 yılında özür dilemiştir. bulgularının başından beri doğru olduğunu kabul etmiş ve galile nin gerçeğe/bilime katkıları kilise tarafından onaylanmıştır.

papaz efendi, papaz efendi, geç gelen adalet adalet değildir!

hepimiz galile yiz.

"evrenin dili, matematiktir" der galileo. çok kilit bir motto. toplumlar, matematiği kadar vardır.

bugün bir yorumda okuduğuma göre galileo biraz ağzı bozuk bir bireymiş. bulduğu şeyler yanlış olduğu için değil, kanıtlanamadığı için reddedilmiş. somut bir kanıt sunamıyormuş ve katolik kilisesi onun sunduklarını kanıtladığı takdirde kabul edeceği hâlde kendisi papa'ya hakarette bulunmuş. idamı da bu yüzden olmuş. söylediği son sözün ise "yet it turns" olduğuna dair bir söylem var fakat bunların hiçbirisini kendim bireysel bir araştırma sonucu bulmadım. yorumdaki tartışmadan gördüğüm kesiti buraya aktarmış oldum. ilgimi çekti ve eğer bu böyleyse tuhaf bir şekilde galileo haksız çıkıyor ancak bir önemi yok, yüz yıllar oldu. yine de iki şekilde de katkısı için teşekkürler.