ifade özgürlüğü sorunsalı

insanlar düşüncelerini bir sınırlama olmaksızın ortaya dökerse ortalık alev yeri olur, düşüncelerini de zaten özgürce ifade edemiyor toplumsal bir frenleme var.

nedir bu toplumsal frenleme:

her yer de vardır, gerçek hayatta da sanal dünya da. insan özgür olduğunu zanneder ama kendini ifade ederken değildir. çünkü ötekileştirilmemek için cümlelerini seçerek konuşmalıdır.
dışlanmamak için mahalleye ayak uydurup, uyum sağlamalıdır. ben buna toplumsal frenleme diyorum.

insan belki egosu sebebiyle belki de kendini koruma iç güdüsüyle karşısındakini daha tanımadan anlamadan yargılamaya meyillidir. bunu kişi kendinden bilir bu yüzden, fikirlerini beyanlarını karşı tarafa anlatmaya çalışırken olmak istediği özgürlükte olamaz söylemek istediği şeyleri söylerken net olamaz. üstü kapalı ifade etmeye çalışır. bu kadar çok mecaz kullanılmasının deyimlerin çağlar boyu birikip bir kültür oluşturmasının sebebi de bu değil midir? açık olamamak, ifade etmek istediğini özgürce söyleyememek, sırf yargılanacağım, anlaşılmayacağım, yanlış anlaşılacağım korkusuyla her şeyi üstü kapalı anlatmaya çalışmak fakat bu sefer de "lafı dolandırma ne demek istiyorsan açık yüreklilikle söyle" diye yargılanmak ne kadar yorucu. belki de asla anlaşılamayacağımız gerçeğini gösteriyor..

insanların herhangi bir dile , dine , ırka , şahısa hakaret etmeden ; hayallerini , ideallerini , yönelimlerini , hayat görüşünü ve aklının içindeki her bir düşünceyi istediği platformda ve kanalla başıma bir şey gelecek korkusu olmadan paylaşabilmesi ve yaşayabilmesi olayıdır. avrupa insan hakları sözleşmesinin 10. maddesine göre temel bir insan hakkıdır. her bireye lazımdır en çok da herhangi bir ülke için lazımdır aslında. ifade özgürlüğü olan bir ülkede insanlar farklılıklara daha saygılıdır , daha sıcak kanlıdır ve beynine düşünmesini engelleyecek bir perde çekmemiştir. insanlar bu perdeyi çekmediği için de o ülkede yaratıcı ve yapıcı fikirler daha çok ortaya çıkar , girişimcilik artar , çekingenlik azalır ; her alanda çağ atlama potansiyeli vardır.

ifade özgürlüğü bir sorunsal değildir, olması gerekendir. asıl sorun ifade özgürlüğünün olmamasıdır. ülkemizde bu sorun mevcuttur.

her dönemin sorunsalı olmuştur.
"söylediklerinizin hiçbirini kabul etmiyorum, ama düşündüğünüzü söylemek hakkınızı ölene dek savunacağım."
voltaire

toplumu kontrol altında tutmak isteyen devletlerin dolayısıyla da toplumların* en büyük sorunsalıdır. ya bilinçaltına yerleştirdiğim sınırlar dahilinde* kendini ifade edersin ya da bedelini* ödersin diye tehdit ederek bu sorunsalı aşmaya çalışırlar. ama ne mümkün? daha da derinleşir. bir girdaba dönüşür.

(1 hakaret
(2) sövme
(3) nefret söylemi

bu özgürlüğün kırmızı hudutlarının dayandığı alanda ilk 3'e girebilir diye düşünüyorum. bir başka deyişle hiç kimse ifade özgürlüğünün arkasına saklanarak bir kişi veya zümreye hakaret edemez, sövemez ve nefret söylemi içeren cümleler kurarak kendinden olmayanı tahrik eden düşüncelerini sağa sola saçamaz.

ülkemizde sorun olmaktan öteye gitmeyen sorunsal. düşünce özgürlüğü olmadığı gibi, ifade özgürlüğü de yoktur.

aihm, kayasu / türkiye kararında*şu değerlendirmelerde bulunmuştur:

“(i) ifade özgürlüğü, demokratik toplumun esaslı temellerinden biri olup, demokratik toplumun ilerlemesi ve her bir bireyin kendini geliştirmesinin temel şartlarından birini oluşturur. ifade özgürlüğü, 10. maddenin sınırları içinde, sadece lehte olduğu kabul edilen veya zararsız veya ilgilenmeye değmez görülen ‘haber’ ve ‘düşünceler’ için değil, ama ayrıca devletin veya nüfusun bir bölümünün aleyhinde olan, onlara çarpıcı gelen, onları rahatsız eden haber ve düşünceler için de uygulanır. bunlar çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekleridir; bunlar olmaksızın demokratik toplum olmaz. ifade özgürlüğü, sözleşme’nin 10. maddesindeki bazı istisnalara tabidir; ancak bu istisnalar dar yorumlanmalıdır ve kısıtlamaların gerekliliği ikna edici bir şekilde ortaya koyulmalıdır (bkz. şu kararlar, 07.12.1976 tarihli handyside – birleşik krallık kararı, parag. 49; 08.07.1986 tarihli lingens – avusturya kararı, parag. 41; ve 23.09.1994 tarihli jersild – danimarka kararı, parag. 37).

(ii) sözleşme’nin 10(2). fıkrası anlamında ‘gerekli’ kavramı, ‘toplumsal ihtiyaç baskısı’ varlığını ima eder. sözleşmeci devletler böyle bir ihtiyacın var olup olmadığını değerlendirirken, belirli bir takdir alanına sahiptirler; ulusal takdir alanı, avrupa denetimiyle el ele yürümektedir. bu denetim, hem mevzuatı ve hem de bağımsız mahkemeler tarafından verilmiş de olsa bu mevzuatı uygulayan mahkeme kararlarını da kapsar. dolayısıyla mahkeme, bir ‘kısıtlama’nın sözleşme’nin 10. maddesiyle korunan ifade özgürlüğüyle bağdaştırılabilir olup olmadığı konusunda nihai kararı vermekle yetkilendirilmiştir.

(iii) bu denetim yetkisini kullanırken mahkeme’nin görevi yetkili ulusal makamların yerini almak değil, fakat ulusal makamların takdir yetkileri gereğince verdikleri kararları sözleşme’nin 10. maddesine göre denetlemektir. bu demek değildir ki, mahkeme’nin denetimi davalı devletin takdir yetkisini makulce, dikkatlice ve iyi niyetle kullanıp kullanmadığını belirlemekle sınırlıdır; mahkeme’nin yapması gereken şey, şikayet konusu müdahaleye bir bütün olarak olayın şartları ışığında bakmak ve müdahalenin ‘izlenen meşru amaçla orantılı’ olup olmadığına ve ulusal makamlar tarafından müdahaleyi haklı kılmak için gösterilen gerekçelerin ‘ilgili ve yeterli’ olup olmadığına karar vermektir (bk. 26.11.1991 tarihli sunday times – birleşik krallık (no. 2) kararı, parag. 50). mahkeme bunu yaparken, ulusal makamların sözleşme’nin 10. maddesinde yer alan prensiplere uygun standartları uyguladıklarına ve ayrıca konuyla ilgili maddi olayların kabul edilebilir bir değerlendirmesine dayandıklarına ikna olmalıdır (bk. yukarıda geçen jersild kararı, parag. 31).”

* kayasu /türkiye davası, 13.11.2008, kar. no: 10308, başvuru no: 64119/00, (prg. 88-89) karar metni için bkz. aihm.anadolu.edu.tr/aihmgos..., e.t. 18.08.2012.

vakıa ifade özgürlüğü bir insan hakkıdır. bu hakkı millet adına kullanan gazetecilerin -bırakın başına bir iş gelmesini- hedef gösterilmesi bile yeterli utanç sebebidir.

ifade özgürlüğü saglik bakanligi tarafindan verilmeli. bazi testleri gecebilmeli insan bunun icin. ifade özgürlüğü diye her salağı da dinlemek olmaz çünkü.

türkiye'de olmayandır. ifade özgürlüğüm var sanıp da eleştirirsen* sonunda ya mahkemelik olursun ya manevi tazminat ödetirler ya da kendini dört duvar arasına ışınlanmış bulursun. yok öyle bir türkiye arkadaşlar yok.

insanlar düşüncelerini bir sınırlama olmaksızın ifade edebilirler. ortalık ne alev yerine döner ne de başka bir şeye. evrensel hukuka uyulduğu, hakaret edilmediği, saldırgan davranılmadığı ve hatta eyleme geçilmediği sürece her türlü görüş, düşünce gönül rahatlığı ile ifade edilebilir; edilmelidir.
eğer hakaret, saldırı, tehdit vb. içermeyen görüşler gönül rahatlığı ile ifade edilemiyor, filtreden geçirmek zorunda kalınıyorsa burada bir baskı, özgürlüğe müdahale var demektir. özgürlüğe müdahale de hangi tür rejimlerde yapıldığı çoğumuz tarafından bilinmektedir.

bizim, adalet. sistemi bir yolunu bulup seni içeri alır. bu yüzden güvenmediğim özgürlük kendileri.

her yerde, her şekilde kuralları yıkmayı, yıkamıyorsanız esnetmeyi gerektirir. gerekirse yalan söyleyerek, gerekirse kavga ederek.

gerçekten ifade özgürlüğü var mı diye düşündüğüm . hukuk kurallarını belirleyen insanlar sonuçta bu kurallar gökten inmiyor. insanların oluşturduğu bir düzen de özgürlükten bahsetmek ilginç geliyor. ne dersek diyelim özgür değiliz.

ülkemizde günün sonunda linç kültürüne maruz kalmanızla sonuçlanacak kadar gelişmiş bir özgürlüktür.

türkiye de bazıları daha özgür...

anayasada geçen maddenin tamamına vakıf olmamaktan kaynaklanan sorunsaldir. detay için www.anayasa.gov.tr

türkiye'de olmayan, birisi genel geçer inanışa, düşünceye aykırı bir şey söylediği zaman, o birisinin hayatının kaymasına kadar gidebilen bir şeydir. bazıları ülkemizde düşünce özgürlüğünün olduğunu söyler ve bu özgürlüğün batı ülkelerinden daha geniş olduğu gibi absürt bir sözle de devam ederler. düşünceye engel koymak fiziken imkansızdır. insan her şeyi düşünür. üst kattaki komşuyu bıçaklamayı, patronunu merdiven boşluğuna atmayı, komşunun güzel karısını baştan çıkarmayı, kalabalık bir caddede çırılıplak koşmayı, her şeyi.
ama iş bu düşüncelerini açığa koymaya, ifade etmeye gelince, ülkemizde önümüze gerek toplumsal, gerekse yasal yüzlerce yasak çıkar.
örneğin bu topraklarda komünist olmak hiç yasak olmadı. ama "ben komünistim" dediğiniz anda kaşlar çatılır, neden komünist olduğunuzu, komünizmin ne olduğunu anlatmaya , yani ifade etmeye başladığınız anda başınız ciddi anlamda derde girecek demektir. bu derdi başınıza tck'ya atatürk'ün mussolini'nin faşist italya'sından aktarttığı 141 ve 142 yasaları açardı. beş yıl, on yıl, on beş yıl, bazen infaz yakılarak yirmi yıl yatardınız. idama kadar yolu vardı. sonra bu yasalar lağvedildi. ama tc elindeki silahı yere düşürmez, gizler, bu kez aynı maddeler terör ve terörizmle mücadele yasası maddeleri arasına gizlendi. (ab'ye giremeyiş nedenlerimizden birisi işte bu gizleyerek yasayı değiştirdiğini söyleme şark kurnazlığını batının yememesi)
şimdi ifade özgürlüğünün önünde o kadar çok engel var, toplum dünyaya, olaylara, tarihe bir çift at gözlüğü arkasından bakmaya o kadar alışmış, o kadar çok ve farklı "hassasiyetler" oluşmuş durumda ki, düşündüğünüz hiçbir şeyi, en hafifinden hakaret işitmeden, ifade edemiyorsunuz.
bu da neyi getiriyor? evet bildiniz statik, durağan, değişmez bir toplumu. statik bir toplumda da bir buyurgan tek sözüyle ülkeyi bir günde 98 milyar lira fakirleştirebiliyor. o kadar