ikonoklazm

putkırıcılık. bir kültürün, kendi dini motif ve sembollerine saldırısıdır. bir kültürün bir başka kültürü silmeye çalışması (amerika'nın keşfi) veya dönemi geçen bir etkinin izlerinin silinmesi (hükümdar değişimi) bu terimi kapsamaz.

(bkz: bizans ikonoklazmı)

bu fikri savunanlara ikonoklast, bu fikre karşı çıkanlara ise ikonolater, ikonodül, ikonofil gibi isimler verilir. bizans sanatında tanrı ve kutsal aile yüceltilir. bunun sonucunda tanrı, isa, meryem, havariler gibi simgelerin tasvirleri yapılmıştı. fakat insan tasvirini, dine karşıt gören islam fikirleri dolayısıyla 730 yılında imparator iii.leo, kutsal ailenin ve azizlerin resmedilmesini yasaklamıştı. 843 yılına kadar süren bu döneme ikonoklastik dönem denmektedir.

*tarihler farklı kaynaklarda değişmektedir. kaynak: gerçekten bilmeniz gereken 50 sanat fikri, susie hodge

ikonoklazm adından da belli olduğu üzere ikon kırıcılık anlamına gelmektedir. bizans imparatorluğunda muhtemelen islamın da etkisi ile bir dönem insan tasvirleri kiliseden kaldırılmıştı. bu dönemde kilisenin apsisinde bulunan meryem ve isa mozaikleri sökülmüş yerine haç mozaiği yerleştirilmiştir. bugün halen bu mozaikle duran kiliselerden biri de (bkz: aya irini).

başka bir örnek de iznik'teki koimesis kilisesi gösterilebilir. kilise ayakta iken çekilmiş fotoğraflarından isa ve meryem mozaiğinin etrafında olan iz nedeniyle, eskiden yerinde haç resmi olduğu anlaşılabilmektedir.

yunanca kökenli bir sözcük olan ikonoklazm; "ikonalara karşı olma durumu", "tasvir yasağı", "putkırıcılık" anlamlarına gelir. islamiyet ve yahudilik, ikonoklast dinlerdir. ikonoklazm'ın zıttı ikonofil'dir.

göbeklitepe’de ve karahantepe’de gün yüzüne çıkarılmış olan heykellerin barbarların gadrine uğramamaları için ses yükseltmek gerekiyor.