kıptiler

(koptlar) mısır'da ortodoks inanca mensup halk, köklü bir tarihe sahiptirler.
kıptice alfabesi ve lisanı yunancaya çok yakındır, bazı yunan filozofların kıpti kültüründen etkilendiği söylenir-matematik ve okültizm teorisyeni (bkz: pythagoras)

firavunların mısır’ının günümüzdeki kalıntıları olan halk. mısır nüfusunun %10-15’i bu halktan oluşur. anadil olarak arapça konuşmalarına rağmen kiliselerde ibadetlerini firavunların dili kıptice ile yaparlar. kiliselerinin sık sık bombalı saldırılara uğramasıyla gündeme gelirler.

(bkz: cimriler)

rumca egyptos mısır, egyptos mısırlı, telefuzda kıptios'a dönüşür. mısırın arap öncesi yerli halkına verilen isim, kıpti.

eski mısır halkı; monofizit kıpti kilisesine bağlı mısırlı hristityan; mısır'ın araplar tarafından fethinden (641) sonra birçok kıpti'nin, müslüman olması nedeniyle bu deyim yalnızca hristiyanlar için kullanılmaya başlandı.

monofizitizm

kıptîler veya koptlar , mısır'ın eski halkıdır. iskender'in mısır'ı alması ve iskenderiye şehrini kurması ile beraber helenistik bir kültür ile etkileşime geçmişlerdir. kopt dili veya kıpticenin yazımında yunan harfleri kullanılır. roma devrinde ağır vergiler altında ezilen kıpti halkı, ms 46'da mark'ın mısır'a gelmesi ile hristiyanlığa geçerler. bu sefer de romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki bizans dönemine kadar. konstantinos hristiyanlığı serbest bırakınca biraz rahatlarlar. 416'da yapılan 4. ekümenik konsülünde hristiyan temel meseleleri hakkında anlaşmazlık çıkar ve hristiyan cemaatinden dışlanırlar. kendi inanışlarına göre isa'nın ilahi ve insani yanları birdir, hiç ayrılmamıştır.

katolikler, kıptilerin sapkınlığa düştüğünü söylerler ve devlet dinini hristiyanlık olarak benimseyen bizans'tan baskı görürler. o kadar baskı görürler ki araplar saldırdığı zaman bizanslılar'a yardım etmezler. araplar geldiği zaman bir 3 yüzyıl rahat ve huzura kavuşurlar. haçlı seferleri başladığı zaman araplardan zulüm görmeye, haçlılardan da sapkın oldukları ileri sürülerek kıyım görmeye başlarlar.

osmanlı zamanında kendi hallerine bırakılıp islam hukukuna göre gayrimüslim vergileri olan cizye ve haraçtan mesul tutuldular. kavalalı mehmet ali paşa zamanında devlette yüksek kademelere kadar çıkarlar. ingiliz egemenliği altında başkaldırıya destek olurlar.

şu anda, mısır'da 15 milyon civârında kıptî vardır.

kıptiler, mısır'ın yerli halkıdır ve koptik kilisesi'nin sahibidir. ünlü yunan komutanı makedonyalı büyük iskender'in mısır'ı alıp mısır'da kendi adına iskenderiye şehrini kurmasından sonra helenistik kültür ile etkileşime geçmişlerdir. kıptilerin ulusal dili kıptice'nin yazı sistemi, yunan alfabesi'dir. yunanca egyptos, telaffuzda kıptios'a dönüşür.
pagan roma imparatorluğu devrinde ağır vergiler altında ezilen kıptiler, ms 46'da isa'nın 12 havarilerinden markos'un(mark) mısır'a gelmesi ile birlikte hıristiyanlığa geçerler. bu sefer de pagan romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki bizans(doğu roma) dönemine kadar.
kıptiler, imparator 1. konstantin'in 325 iznik konsili'nde hıristiyanlığı roma elinde şekillendirmesinden ve serbest bırakmasından sonra biraz rahatlarlar. 416'da yapılan 4. ekümenik konsili'nde hristiyan temel meseleleri hakkında anlaşmazlık çıkar ve günümüzdeki kılasik diofizit, teslisçi hıristiyan cemaatinden dışlanırlar. kıptilerin kendi inanışlarına göre isa'nın ilahi ve insani yanları birdir, hiç ayrılmamıştır. monofizit kıpti hıristiyanlar, diofizit bizanslılardan gördükleri zulümler nedeniyle müslüman araplara destek verirler ve ardından 642'de hulefâ-i râşidîn[raşidin halifeliği], amr bin as liderliğinde mısır'ı fethettiğinde başkent fustat'ın adını kahire(cairo) olarak değiştirir. kıptiler, müslüman arapların yönetimi altında 300 yıl rahatlar. haçlı seferleri sırasında araplardan kafir, haçlılardan da sapkın oldukları bahanesiyle zulüm görürler. kıptiler, osmanlı devleti zamanında padişaha haraç ve cizye ödeyerek önceki dönemlere nazaran rahatlarlar. daha sonraki süreçte kıptiler, kavalalı mehmet ali paşa zamanında ingilizlerle bir olup osmanlı'ya isyan ederler.
mısır'ın yerli halkı olan kıptiler

ne yaptılar?!