kitlesel karşılık doktrini

1957 yılından önce nato'nun sovyet tehlikesine karşı askeri stratejisi. bu strateji kısaca, herhangi bir komünist saldırı karşısında abd'nin sovyetler birliği ve çin halk cumhuriyeti'nin önemli endüstri merkezlerine karşılıkta bulunacağını öngörmesiydi. ancak burada temel nokta karşı tarafın kullandığı silahların türüne bakılmaksızın nükleer silahlarla savunma yapılacak olmasıydı. iki noktaya dayanıyordu:
1)nükleer silahlarla karşılık verme düşmanı hem sınırlı, hem de kitlesel bir savaştan caydıracaktı.
2)nükleer silahlar durum gerektirdiğinde kullanılacaktır.

kitlesel karşılık stratejisi dünya barışı ve insanlığın geleceği açısından büyük riskler taşıyorsa da nükleer çağın gerçeklerine uyuyordu ve güvenlikliydi. ancak zamanla inandırıcılığını ve dolayısıyla caydırıcılığını yitirmesi, sovyetler birliği'nin uzun menzilli gönderme araçlarını geliştirmesi gibi nedenlerle bu stratejiden vazgeçilmiştir.

aslı massive retaliation doctrine, olup özellikle soğuk savaş diye adlandırılan abd-sovyet rusya döneminde yine aktörlerden biri olan abd tarafından geliştirilmiş askeri ve nükleer stratejidir.

yani abd burada mealen şunu ifade etmiştir: sen bana bir saldırıda bulunursan ben sana sonuçları felaket olacak şekilde çok büyük ve kitlesel şekilde karşılık veririm! üstelik bu stratejiye göre sovyet rusya konvansiyonel silahla saldırı düzenlese dahi abd nükleer bir felaket saçacağını beyan etmiştir.

yani bu doktrine göre, bir saldırı durumunda düşman, orantısız ve ezici bir karşılık bulacaktır. temelini caydırıcılık oluşturur: düşman, saldırıda bulunursa, sonuçları felaket boyutlarına ulaşacaktır.

tabi abd, sovyetlerin yayılmacı politikalarına karşı bir hamle yapmak zorundaydı. ancak bu hamle hem gerilimi tırmandırıcı bulundu hem de küçük bir saldırıda dahi nükleer felaket saçma tehdidi gerçeklik algısına uymadı. nihayetinde 1960'lı yıllara gelindiğinde abd bu doktrinden vazgeçmek suretiyle "esnek karşılık (flexible response)" doktrinini uygulamaya aldı.