1.
başkenti meyyafarqin (bugün ki silvan) olmak üzere diyarbakır'da kurulumuş, kürt-islam tarihinin ilk bağımsız kürt devletidir. 990 ile 1100 tarihleri arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir.
kurucusu; ebu abdullah el hüseyin bin düshek el baz el kurdi el humeydi'dir. devleti kurduğu 10. asırdan itibaren güneyden gelerek önce erciş'i alarak fetihlere başlamıştır. nüfuzunu daha da kuvvetlendirerek büveyhi'lerin hakimiyetindeki diyarbakır, silvan ve nusaybin'i ele geçirdi. büveyhi'lerin saldırılar karşısında giderek daha da gücsüzleşmesi üzerine 984 yılında musul'u da fethedip topraklarına katmıştır. oradan bağdat'ı fethetmek isteyen el kurdi amacına ulaşamamasının yanı sıra musul'u tekrar kaybetmiştir. 991 yılında musul'u hamdani'lerden geri almak için yeni bir sefer başlatmış velakin bu savaşta hayatını kaybetmiştir. bunun üzerine kız kardeşinin oğlu olan ebu ali hasan bin mervan 991 yılında tahta geçerek meyyafarqin'i başkent yapmıştır. mervan, hamdani'lerle mücadeleye devam etmiş ve onları iki defa mağlup etmiştir. mervan amid (bugün ki diyarbakır) de suikaste uğrayıp vefat edince yerine kardeşi mummehüdüddevle said bin mervan geçmiştir. said'de görevi başındayken kendi veziri şerve tarafından tarafından öldürtüldü. bu sefer yerine said'in siirt'te sürgünde bulunan kardeşi nasruddevle ebu nasr 1011 yılında tahta geçmiştir.
tahta geçtikten sonra mervani devletinin konumunu güçlendirmiş ve refah düzeyini yükseltmiştir. halifeliği tanımış, komşuları olan bizanslılar'la ve fatımiler'le iyi ilişkiler kurmuştur. bulundukları bölgeye şafii mezhebini yaymışlardır. nasruddevle zamanında anadolu'ya yeni gelen türklerle temas başlamış, diyarbakır ve musul'u yağmalayan arslan yabgu'ya karşı tuğrul bey'le iş birliğine girişmişlerdir. onun zamanlarında diyarbakır, tarihinin en ihtişamlı zamanlarından birtanesini yaşamış, ticaret kenti haline gelmiştir. sarayı, alım ve sairlerle dolmuştur.
1061 yılında vefat edince yerine oğlu mizameddin ebul kasım nasr geçti. 1071 yılında malazgirt muharebesinde diyarbakır'dan selçuklu saflarına 10 000 gönüllü kürt'ün katıldığı beyan edilir.
1080'de mizameddin vefat edince yerine oğlu nasıruddevle mansur geçti.mansur dirayetsiz bir yönetim ortaya koymuştur. bunu fırsat bilen selçuklu sultanı melikşah bölgenin zenginliğini ele geçirmek için 1083 yılında mervaniler üzerine ordu göndermiş, 1085'te devletin varlığına nihayetin de son verebilmiştir.
görüldüğü üzere; emanete hıyanet işte buna denir.
kurucusu; ebu abdullah el hüseyin bin düshek el baz el kurdi el humeydi'dir. devleti kurduğu 10. asırdan itibaren güneyden gelerek önce erciş'i alarak fetihlere başlamıştır. nüfuzunu daha da kuvvetlendirerek büveyhi'lerin hakimiyetindeki diyarbakır, silvan ve nusaybin'i ele geçirdi. büveyhi'lerin saldırılar karşısında giderek daha da gücsüzleşmesi üzerine 984 yılında musul'u da fethedip topraklarına katmıştır. oradan bağdat'ı fethetmek isteyen el kurdi amacına ulaşamamasının yanı sıra musul'u tekrar kaybetmiştir. 991 yılında musul'u hamdani'lerden geri almak için yeni bir sefer başlatmış velakin bu savaşta hayatını kaybetmiştir. bunun üzerine kız kardeşinin oğlu olan ebu ali hasan bin mervan 991 yılında tahta geçerek meyyafarqin'i başkent yapmıştır. mervan, hamdani'lerle mücadeleye devam etmiş ve onları iki defa mağlup etmiştir. mervan amid (bugün ki diyarbakır) de suikaste uğrayıp vefat edince yerine kardeşi mummehüdüddevle said bin mervan geçmiştir. said'de görevi başındayken kendi veziri şerve tarafından tarafından öldürtüldü. bu sefer yerine said'in siirt'te sürgünde bulunan kardeşi nasruddevle ebu nasr 1011 yılında tahta geçmiştir.
tahta geçtikten sonra mervani devletinin konumunu güçlendirmiş ve refah düzeyini yükseltmiştir. halifeliği tanımış, komşuları olan bizanslılar'la ve fatımiler'le iyi ilişkiler kurmuştur. bulundukları bölgeye şafii mezhebini yaymışlardır. nasruddevle zamanında anadolu'ya yeni gelen türklerle temas başlamış, diyarbakır ve musul'u yağmalayan arslan yabgu'ya karşı tuğrul bey'le iş birliğine girişmişlerdir. onun zamanlarında diyarbakır, tarihinin en ihtişamlı zamanlarından birtanesini yaşamış, ticaret kenti haline gelmiştir. sarayı, alım ve sairlerle dolmuştur.
1061 yılında vefat edince yerine oğlu mizameddin ebul kasım nasr geçti. 1071 yılında malazgirt muharebesinde diyarbakır'dan selçuklu saflarına 10 000 gönüllü kürt'ün katıldığı beyan edilir.
1080'de mizameddin vefat edince yerine oğlu nasıruddevle mansur geçti.mansur dirayetsiz bir yönetim ortaya koymuştur. bunu fırsat bilen selçuklu sultanı melikşah bölgenin zenginliğini ele geçirmek için 1083 yılında mervaniler üzerine ordu göndermiş, 1085'te devletin varlığına nihayetin de son verebilmiştir.
görüldüğü üzere; emanete hıyanet işte buna denir.
devamını gör...
2.
emevîler'in ikinci büyük sopu.
devamını gör...