nadir şah

nadir şah afşar tam künyesidir. 1736-1747 yılları arasında iran'da hüküm sürmüştür. asya'nın son büyük fatihi olarak anılır. afganlar, osmanlılar ve babürlere karşı ciddi başarılar kazanmıştır.
kaynaklarda nadir şah'ın, teşkilatçı, cesur, zeki ve çok enerjik bir yapıya sahip olduğu belirtilmiştir. farsça’yı çok iyi bildiği halde türkçe’yi (çağatayca) kullanmayı tercih etmiştir. hindistan’da karnal savaşından sonra türk-hint hükümdarı muhammed şah'la, nadir afşar arasındaki görüşmede iki türk hükümdarı türkçe konuşmuşlardır.

en ilginç özelliği ise nadir şah, safevilerin aksine, şiayı caferilik ismi altında dört sünni mezhebin yanında beşinci islam mezhebi saymak gibi bir anlayışı benimsemesidir.

nadir şah ilan edildikten sonra ülke genelinde bütün dini görevlilere fermanlar göndererek, peygamber’den sonra halife olan ebubekir, ömer, osman’a sövülmeyip, aksine isimlerinin rahmetle anılması, yine sünniler ile şiiler arasında ihtilafa sebep olan ve ezanlarda okunan ali için, “aliveliullah” kelimesinin bundan böyle okunmaması bildirildi. şii ulema tarafından iran şahı olduğu onaylandı. şii ulemanın etkinliğini kırarak onların bütün arazilerine ve mallarına el koydurttu. kaynak
bu adam başarılı olsaydı islam dünyasında bu kadar iç savaşlar, insanlar belki de ölmeyecekti. iran o zaman ne durumdaymış şimdi ne hale gelmiş demeden edemiyor insan.

bir efsaneye göre 1747 yılında timur'un mezarını açar ve ayrılırken yeşim taşından yapılmış büyük bir mezar taşını yanına alır. o gün iran'da büyük bir deprem meydana gelir ve şah ağır bir şekilde hastalanır. memleketine döndüğünde de bir deprem daha yaşanınca meydana gelen felaketleri aldığı yeşim taşına bağlayan şah taşı geri götürerek timur'un mezarına bırakır.

kanımca türk-islâm aleminin en önemli adamı*. bu adam caferilik'i 5. hak mezhep olarak saydırmaya çalışırken osmanlı tarafında da kendi çapında birini bulabilseydi* çok başka şeylerden bahsediyor olabilirdik, yazık oldu. kuru kafa osmanoğlu alimleri kabul etmedi ancak ilişkilerde bir gelişme oldu, misal birinci mahmut şah'a hediye hançer yaptırıp yollatmak istedi ancak şah suikaste uğrayınca** hançerler burada kaldı. hedeflerinin yarım kalmış hâli bile islâm alemi için yararlı oldu, caferilik gibi ehl-i sünnet'e nispeten daha yakın ılımlı bir şii mezhebi iran'a hâkim kılması iran'ın diğer islâm memleketleri ile arasını biraz daha iyi kıldı*.

rare şah da denir.