1.
turgut özakman’ın, “eğer bu konuyu öğrenmek istiyorsanız mutlaka okuyun” sözleriyle önerdiği, alptekin müderrisoğlu tarafından yazılmış, bilgi yayınevi tarafından 2015 yılında basılmış, 608 sayfalık dev bir eser.
“sarıkamış dramı”, enver paşa ile albay hafız hakkı'nın kişisel tutkularının çatışmasından, çılgınca tutumlarından, gerçekleri görmezlikten gelerek acımasız emirler vermelerinden doğmuş; sonuçta 2 hafta içinde 90.000'i aşkın türk genci donarak ölmüştür.
alptekin müderrisoğlu, 12 kasım 1914-5 ocak 1915 tarihleri arasında yaşanan bu tüyler ürpertici dramı, tek başına anlam taşımayan savaşçı anılarını, gazete haberlerini, çarpışmaları, verilen emirleri, belgeleri, komutanların tutum ve davranışlarını gün gün sıralayarak her yönüyle ortaya çıkarmıştır.
kitapta, askerini “merhametsizce” ileri sürüp ölüme koşturan, onların yaşamlarını da korumakla görevli olduklarını unutan, kimilerinin “tarihin en insafsız” şeklinde nitelendirdiği komutanlarının tutarsız, yanlış, zamansız, serüvenci ve korkunç sonuçlar doğurabilecek kararlarına ait öykülerden birkaç not şöyle:
…enver paşa, doyuramadığı ordusuna, “saldır ve eline geçireceğin düşman topraklarında karnını doyur” diye emir veriyordu…
…hasan izzet paşa, eski öğrencisi enver paşa’ya hesap verir durumda oluşunu hazmedemiyor… görüşünü biraz sertçe özetledi:
“karakış başlamıştır. bu koşullar altında, bu mevsimde bir ordu harekâtı iyi sonuç vermez.”
enver paşa beklemediği bu çıkış karşısında çok sinirlenmiş, söylenmeye başlamıştı. hatta bir ara ağzından kaçırdı:
“eğer hocam olmasaydınız, sizi idam ettirirdim!”
…koçfanes köyünün ağası mehmet bey, bir ara enver paşa’ya içini dökme fırsatını buldu:
“her şey çok iyi hesaplanmış. yalnız, dikkate alınmayan bir şey var o da soğuk, kış…”
enver paşa’nın yüzü birden değişti, öfkelenmişti. sert bir sesle karşılık verdi:
“askerlerin moralini kırıyorsunuz. konuğunuz olmasaydım, bu sözleriniz için sizi vurmam gerekirdi.”
mehmet bey, yaşına yaraşan bir ağırbaşlılıkla yanıtladı:
“keşke askerimiz kırılmasın de beni öldürün paşam. razıyım. çünkü bu günler sayılı günlerdir. bu zamanda bu dağlardan insan değil, kuş geçmez…”
…“her üst, bir adım geri atanı derhal tabancasıyla öldürecektir!” ölmek var dönmek yoktu kısacası. ileride rus kurşunuyla, geride üst kurşunuyla… gerideki ölüm onursuz, ödlek inşaların ölümü olacak, gâvurun önünde gerilediğinden doğru cehennemi boylayacaktı. ilerideki ölüm ise kutsaldı. din yolunda, hak yolunda şehitlik mertebesine ulaşacaktı...
“sarıkamış dramı”, enver paşa ile albay hafız hakkı'nın kişisel tutkularının çatışmasından, çılgınca tutumlarından, gerçekleri görmezlikten gelerek acımasız emirler vermelerinden doğmuş; sonuçta 2 hafta içinde 90.000'i aşkın türk genci donarak ölmüştür.
alptekin müderrisoğlu, 12 kasım 1914-5 ocak 1915 tarihleri arasında yaşanan bu tüyler ürpertici dramı, tek başına anlam taşımayan savaşçı anılarını, gazete haberlerini, çarpışmaları, verilen emirleri, belgeleri, komutanların tutum ve davranışlarını gün gün sıralayarak her yönüyle ortaya çıkarmıştır.
kitapta, askerini “merhametsizce” ileri sürüp ölüme koşturan, onların yaşamlarını da korumakla görevli olduklarını unutan, kimilerinin “tarihin en insafsız” şeklinde nitelendirdiği komutanlarının tutarsız, yanlış, zamansız, serüvenci ve korkunç sonuçlar doğurabilecek kararlarına ait öykülerden birkaç not şöyle:
…enver paşa, doyuramadığı ordusuna, “saldır ve eline geçireceğin düşman topraklarında karnını doyur” diye emir veriyordu…
…hasan izzet paşa, eski öğrencisi enver paşa’ya hesap verir durumda oluşunu hazmedemiyor… görüşünü biraz sertçe özetledi:
“karakış başlamıştır. bu koşullar altında, bu mevsimde bir ordu harekâtı iyi sonuç vermez.”
enver paşa beklemediği bu çıkış karşısında çok sinirlenmiş, söylenmeye başlamıştı. hatta bir ara ağzından kaçırdı:
“eğer hocam olmasaydınız, sizi idam ettirirdim!”
…koçfanes köyünün ağası mehmet bey, bir ara enver paşa’ya içini dökme fırsatını buldu:
“her şey çok iyi hesaplanmış. yalnız, dikkate alınmayan bir şey var o da soğuk, kış…”
enver paşa’nın yüzü birden değişti, öfkelenmişti. sert bir sesle karşılık verdi:
“askerlerin moralini kırıyorsunuz. konuğunuz olmasaydım, bu sözleriniz için sizi vurmam gerekirdi.”
mehmet bey, yaşına yaraşan bir ağırbaşlılıkla yanıtladı:
“keşke askerimiz kırılmasın de beni öldürün paşam. razıyım. çünkü bu günler sayılı günlerdir. bu zamanda bu dağlardan insan değil, kuş geçmez…”
…“her üst, bir adım geri atanı derhal tabancasıyla öldürecektir!” ölmek var dönmek yoktu kısacası. ileride rus kurşunuyla, geride üst kurşunuyla… gerideki ölüm onursuz, ödlek inşaların ölümü olacak, gâvurun önünde gerilediğinden doğru cehennemi boylayacaktı. ilerideki ölüm ise kutsaldı. din yolunda, hak yolunda şehitlik mertebesine ulaşacaktı...
devamını gör...