üçüncü dereceden memur

birçok ülke edebiyatından çok daha fazla hayranı olan, dünya edebiyat mirasına onlarca dev yazar armağan eden, çoğu romanıyla insanları bunalımdan bunalımlara sürükleyen, insanın iç haritasını kendisi çizmişçesine anlatabilen bir garip külliyat olan rus edebiyatının vazgeçilmez kahramanlarından biridir.

derece değişse de memur dünyanın her yerinde memurdur. ama rusya’daki memurlar sanki biraz daha fazla memurdur. yani bütün memurlar eşittir ama rus memurlar daha eşittir.

kaçıncı dereceye kadar gider bilmem ama en çok rastladığım üçüncü ve sekizinci dereceden memurlardır.

üçüncü dereceden memurların en belirgin özelliği yükselme hırslarıdır. üçüncü dereceye kadar gelmişken çok daha yükseklere göz dikmemek olmaz elbette. her an yükselme fırsatı gözleyen bu memurlar kendilerine fayda getireceğine inandıkları her kişi ve her koşulu değerlendirmeleri ile ünlüdürler.

aynı zamanda hem kibirli ve acımasız, hem de ağırbaşlı ve uyumlu olabilirler. tabii ki bu özellikler karşısında bulunduları kişilere göre değişiklik gösterir.

kendilerinde daha düşük seviyede olan memurlara ve kendilerine el açan ricacılara karşı oldukça burnu havada ve sivri dilli davranırlar. kendilerinden üstte olan memurlara ve ricacı olacakları insanlara karşı ise boyunları kıldan incedir ve el pençe diz divan durmaktan gocunmazlar.

eğer üçüncü derece memurlar, ısıtılmak için yanıp tutuşan çay ve yamalanmaktan bambaşka bir şeye dönüşmüş paltolar olmasa rus edebiyatı de olmazdı.

memuriyet kısmı bizde genelde yanlış anlaşılan derecelendirme sistemidir. bunun sebebi de çevirilerde yeterince açıklanmamasından kaynaklı diye düşünüyorum.

bizim deli, rusların büyük dediği petro tarafından sistemi kurulmuş, modernleşme çabaları sonucunda ortaya çıkmış bir derecelendirme sistemidir. 14 kademesi vardır. sanırım üçüncü derece prensler, kontlar seviyesinde bir yerlerdeydi.

özellikle gogol ve dostoyevski sık sık kullanır romanlarında. bir de cebimizdeki son kalan ruble elbette.