yalın bir anımsama edimi olarak betimleme

nobel edebiyat ödüllü ve oldukça tartışmalı bir yazar olan peter handke'nin mutsuzluğa doyum isimli eserinde geçen bir tespittir.

annesinin intihar etmesinden sonra yazdığı bu kitapta, yine anne ve intihar sözcüklerini bir arada kullanmak zorunda kaldığım için özür dilerim, peter handke fazla bir betimleme yapmasa da betimlemelerin bir anımsama edimi olarak kullanabileceğine dair bir ışık yaktı zihnimde.

anımsamak için insanların kullandığı farklı yöntemler vardır elbette. sanırım milan kundera hatırlamak ve unutmak ile hız ve yavaşlık arasında bir bağ kurmuştu. bir şeyi hatırlamak için yavaş, unutmak için hızlı yürüdüğümüze dair bir tespitti bu. varolmanın dayanılmaz hafifliğinden kalecinin penaltı anındaki endişesine bir geçiş yapalım biz. çünkü bu endişenin yazarı bize yeni bir anımsama edimi öneriyor.

tam olarak anımsamak istediğimiz ya da sadece anımsamak isteyip başaramadığımız yerler, insanlar ve diğer varlıklar için betimleme yapmak mantıklı bir yöntem olabilir. çünkü insan betimleme yaparken tasvirin nesnesini ya kendi zihninde ya da muhatabının zihninde en canlı, en inandırıcı, en bütünlüklü haliyle canlandırmak zorundadır. bu da ayrıntılara karşı azami bir dikkat gerektirir.

anımsamak istediğimiz her neyse onu betimlerken detaylar gözümüzde daha net canlanmaya başlar. bunun bir insan olduğunu düşünürsek, ki kitapta anımsanmak ve betimlenmek istenen bir insandı, tasvir ettikçe belirginleşir, belirginleştikçe canlanır, canlandıkça yeni ayrıntılar ortaya çıkar ve tüm bu süreç sonunda unutulmaz bir hale gelir betimleme nesnesi.

yazar benim bunca anlattığım şeyi mi anlatmak istedi bilmiyorum. benim için de çok önemli değil aslında. bunlar benim düşündüklerim.

betimledikçe anımsamak istediğim şey gerçekliğini yitirip daha çok bozuluyor ve benim yeni gerçekliğimle vücut buluyor gibi hissettiğim için betimleme yapmaktan sakınan bana makul gelmeyen yöntem.

öyle sancılar işte.