zaman olmasaydı yaşlanır mıydık sorunsalı

eğer cevabımız evetse zaman diye bir şey yok demektir, hayırsa ya ölümsüz olurduk ki bu da çok büyük bir kaos olurdu veya yine ölür adına da yaşlılık vb. bir şey derdik.

ruhen yaşlanırdık demek istediğim başlıktır.
ben hissettiğim yaş olarak 87 yaşındayım ve yorgun bitkin manasız hissediyorum kendimi.

zaman (soyut) bir algıdır ancak ölçülendirdiğimizde göreceli bir gerçeğe dönüşür. #229987

yaşlanmayı gözlemlemek zamanı ölçmenin bir yoludur. daha doğrusu, bu gözlemimiz sonucu oluşan algıya zaman adı verilmiştir. zaman olduğu için yaşlanmıyoruz. yaşlandığımız için zaman var.

zaman diye bir şey zaten yok. sadece yaşamın daha düzenli bir hale gelmesi için, insanların var ettiği bir kavram zaman. o yüzden, ister zamana inan, ister inanma, yaşlanmak kaçınılmaz.

yaşlanmazdık ama doğmazdık veya doğurmazdık zaten. o bile zaman işi.

insanın bebek olmaya, doğurulmaya itirazı yok da elden ayaktan düşmeye hep itirazı var düşününce.

yaşlanmazdık ancak onun yerine gelişiyoruz diyebilirdik. çünkü yaşlanmak doğrudan zamanla ilintilidilir, yaş alabilmek için kuralı sabit bir süre geçmesi gerekir, ölçülebilir zamana ihtiyaç duyulur ancak gelişimde aynı şey söz konusu değildir.

bilimsel mi cevap vermeliyim emin olamadım ama kafası karışıklar için yazayım.

yaşlanmak entropi sonucu oluşan bir şeydir. evrende, doğada her şey bozulmaya, ölmeye eğilim gösterir.

gelelim zaman konusuna. zaman fiziksel bir kanun, bir gerçeklik. zaman olmasaydı diye bir şeyden bahsedemezsin. zaman olabilmesi için gündelik dilde sadece bir atomun titreşmesi yeterlidir. bilimsel dilde ise atomun oluşturan parçacığı olşturan kuarkların kütle kazanması yeterlidir. bu da higgs bozonu ile oluşur. işin daha tuhafı bazı parçacıklar kütlesiz.

peki atomun titreşmesi ne demektir? titreşme dediğimiz şey, günlük dilde enerji dediğimiz şeydir. enerji etkileşim demektir. doğada 4 temel etkileşim vardır. atomlardaki en kuvvetli olan ama etkilediği alan en az olan kuvvet güçlü nükleer kuvvettir.

asıl konumuza dönelim. zaman için etkileşim, enerji ve bunlardan kaynaklı hareket sonucu en bir parçacık seviyesinde titreşim gereklidir dedik. yaşlanmak ise işte bu etkileşimler sonucu etkileşimin azalmasıdır. demek ki zaman olmasaydı yaşlanmak diye bir şeyden bahsedemezdik zaten ölüm demek etkileşimin bitme halidir. ki zaten şu an bilim insanları bile birisine ne zaman öldü denileceği konusunda tartışırlar.

demek ki neymiş? bu evrendeki fiziksel kurallara göre, zaman olmasaydı diye bir şey olmaz. başka fiziksel kuralların geçerli olduğu bir evren konusu ise tamamen teorik fizikçilerin işidir. onların da elinde bu tür bir veri olmadığı için herhangi bir şey söylemesi hayalcilikten öteye gidemez. daha bu evrenin kurallarını tam anlayamamışken hiç bilmediğimiz başka bir evren konusunda konuşmamız pek mümkün değil. bu evrende zaman ve madde birbirine bağlıdır. birisi olmadan diğeri olmaz.

kafası karışıklar için bir edit yapma ihtiyacı: entropi konusunda her şey ölmeye eğilimli demiştim. ölmek demek maddenin etkileşiminin bitmesi demek. ama termodinamik kanunları der ki enerji yoktan var edilemez, vardan yok edilemez. sadece biçimi değişir. hem her şeyin bir gün öleceğini ve enerjisinin biteceğini söylerken hem de termodinamik yasasını ihlal edemezsiniz.

enerji evrene dağıldıkça tıpkı bozuk paralar gibi küçülür durur. bitmiyor yani. sadece markkette satıla 9.99 tl için verilen 1 kuruşluk para üstü gibi oluyor. kimsenin o 1 kuruşu toplamakla uğraşmadığı gibi, o küçülen enerjiyi de tekrar toplamak mantıksız hale geliyor. çünkü o enerjiyi toplamak için harcayacağın enerji, elde edeceğin enerjiden daha fazladır. bununla ilgili başka bir örnek de verilebilir. neden kar yağdığında kamyonlarla karları toplayıp barajlara dökmeyiz? e hani barajlarımızda kurak var sonuçta. çünkü o karları toplayıp baraja dökmek için harcayacağın enerji, o barajdan elde edeceğin enerjiden daha az. ama korkarım yakında bunu da yapmak zorunda kalacağız fakat bu başka bir konu. orada oyun teorisi geçerli olabilir sanki.

mantıklı olmayan sorunsaldır.
zaman iki olay arasındaki oluşsal mesafedir.
zamanın hem soyut hemde somut etkisi vardır.
zaman olmasaydı olay döngüsüde olmazdı, herşey aynı anda olur ve aynı anda biterdi dolayısıyla hayatın kendisi de olmazdı.

öncelikle böyle bir başlık açarak bu sorunsalın çözümüne katkıda bulunma fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederim.
olaya farklı bir perspektiften yaşlanmak denilen şey vücut hücrelerinin yapım-yıkım olayları ile alakalı bir durum örneğin yemeği yediniz sonra gidip dışkınızı saldınız bu ikisi arasında bir zamanın geçmesi sizi yanıltmasın, fizikte zaman göreceli bir kavramdır "kime göre neye göre? sorusunu hep ünlü fizikçiler sormuştur mesela kuark orada titreşiyorsa bu onun sorunu beni ilgilendirmez çünkü göreceli zaman gerçeği var ve bunlar büyük patlamadan beri titreşiyorlar bizlik bir durum yok ben yaşlanmanın zamanla alakalı oldugunu düşünmüyorum dediğim gibi hücre yenilenme hızımızı orta yaşlarda sabitleyecek teknolojimiz olursa o yaşta kalırız.

zaman olmasa doğar mıydın ki?*

saçma bir sorunsaldır zira zaman denen şey zaten yaşlanmanın yani doğum yaşam ve ölüm sürecinin ta kendisidir. ben benim, bilincim var ve doğduğum andan beri var, öleceğim ana kadar var olacak. benim için zaman denen şey bu iki olayın arasındaki ilerleyişim yani yaşlanışımdır. yaşlandığım için benim zamanım var.

tanım girmem bile saçma ama ne yapayım. canım sıkılıyor.
zaman olmasa bugüne nasıl geleceksin avel.

tabii olm manyak mısın

zamanın tanımını bilmiyorum ama bildiğim kadarıyla her şey negatife gidiyor. insanın da çürümesi söz konusu çünkü oksijen yakıyor.

kimi tanımlarda biraz ti'ye alınmış gibi, ama bence çok ciddi bir soru. aslında zaman kavramı üzerinde düşünmemizi istiyor. doğada ve hayatta karşıtı olmayan bir şey olmadığı doğruysa, zamanın karşıtı ne peki..
şimdi yeniden düşünelim o zaman.. tam olarak zaman ne demek; ya da var mı, ya da kaç tane o zaman, sonsuz sayıda ise, bizim var dediğimiz zamanın önemi ne.. (çünkü öteki zamanlar için bir anlamı yok ki.)
işte sonuçta da gördüğünüz gibi "zaman zaman içinde, kalbur saman içinde" tümcesinin bile, basit bir masal girişi değil, felsefi bir tuzağı işaret ettiği anlaşılıyor.
özetle 'zaman'ı hafife almayın derim..

einstein'ın teorisine göre uzayda 'zamanın daha yavaş aktığı' gezegenlerden birine giden baba, uzun bir süre kaldıktan sonra dünyaya geldiğinde oğluyla aynı yaşta veya oğlundan daha küçük olabilir diyor. bana göre uydurma. zaman bir insan uydurmasıdır. günün dünyadan daha hızlı bitmesi veya daha yavaş bir döngüde ilerlemesi yaşlanmanızı o denli yavaşlatıp hızlandırmaz bana göre.

hayir. cunku zaman olmasa olmazdik.