paleopatolog yazar profili

böbreklerde üretilen atık maddelerin birikmesi sonucu oluşan sıvıya idrar deniyor. sağlıklı bir insan idrarının ph değeri 5,5-7 arasında değişebiliyor.
%91-96’sı su olan idrar üre, inorganik tuzlar, organik amonyum tuzları ve diğer organik bileşikler içeriyor. üre, katı maddelerin yaklaşık yarısını oluşturuyor.

adana ve çevresinde minicik, (bkz: piticik), küçücük anlamında kullanılıyor. konuşurken ilk i harfi uzatılarak gılliğcik şeklinde söyleniyor.

soğuk sularda yaşaması nedeniyle yağlı bir balık olan somon, ülkemiz sularında yetişmediği için çoğunlukla norveç’ten ithal ediliyor. kılçıksız ve lezzetli olması yönüyle sevilen somonun (bkz: protein), potasyum, selenyum, d ve b12 vitaminleri açısından zengin bir besin olduğu biliniyor.
soğuk sularda yaşayan somon balıklarında (bkz: omega 3) daha yüksek miktarda bulunuyor. somon balığının kalp-damar hastalıklarında, hipertansiyonda, kanser türlerinde ve depresyon durumlarında yararlı etkileri bulunuyor.
haftanın bir günü somon balığı tüketmenizi ve konserve balıkları haftanın bir gününden daha sık kullanmamanızı öneriyorum.

kaya sarmaşığı, hedera helix, anne marie veya avrupa sarmaşığı isimleriyle de bilinen ingiliz sarmaşığı duvarları, ağaçları ve zeminleri kaplamak için kullanılıyor. hızla büyüyen, kalıcı yeşil yapraklara sahip bu sarmaşığın beyaz-yeşil arasında değişen renklerde yaprakları bulunuyor. peyzaj tasarımlarında popüler bir seçenek hâline gelen ingiliz sarmaşığı hem güneşi hem de gölgeyi tolere ediyor. en iyi büyümeyi nemli, iyi drenajlı toprakta ve dolaylı ışıkta gösteren ingiliz sarmaşığı düşük bakım gereksinimleri nedeniyle iç mekânlarda da sıklıkla tercih ediliyor.
türkiye’de neredeyse bütün bölgelere iyi adapte olan bu dayanıklı bitki, dolaylı ışığı tercih ediyorsa da doğrudan güneşi tolere edebiliyor. iç mekânlarda yetiştirildiğinde aydınlık ama dolaylı ışığın olduğu yerde tutulması gerekiyor.
toprağın üst katmanının kurumasını bekledikten sonra sulana isteyen ingiliz sarmaşığını aşırı sulama, kök çürüklüğüne yol açabiliyor. ilkbahardan sonbahara kadar her ay dengeli bir sıvı gübre ile beslenmesi öneriliyor.

sağlık bilimleri fakültelerinin ya da yüksekokullarının lisans düzeyinde (en az dört yıllık) beslenme ve diyetetik eğitim ve öğretim programından mezun olan diyetisyenler sağlık bilimleri enstitülerinde yüksek lisans veya doktora programlarına katılarak uzman diyetisyen (bilim uzmanı diyetisyen) olabiliyor.
diyetisyenler, beslenme ve diyetetik alanında uzmanlaşabilecekleri gibi; tıbbi etik, biyokimya, biyoloji, anatomi, fizyoloji, farmakoloji, besin güvenliği, biyofizik, biyoistatistik, histoloji, immünoloji ve onkoloji gibi alanlarda da bilim uzmanlığı alabiliyor. uzman diyetisyenlerin lisans ve yüksek lisans diplomaları (bkz: sağlık bakanlığı) tarafından onaylanıyor. özetle uzman diyetisyen, sağlık alanlarında lisansüstü eğitimini tamamlamış (bkz: diyetisyen)lere deniyor.

metabolik olayların bir kısmında önemli rol üstlenen b7 vitamini, w-faktör, biyotin, h vitamini, koenzim r, biyotind gibi isimlerle de biliniyor. biyotin karboksilaz enzimlerinin yapısına katılarak co2 taşıyıcısı olarak çalışıyor. ayrıca biyotin saç ve tırnak yapısını güçlendiriyor.
bu şikâyetlerin birkaçını yaşıyorsanız hekiminize görünmeniz gerekebilir: saç dökülmesi, alopesi (kellik), ciltte kızarıklık, kaşıntı ve kabuklanma, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi, hâlsizlik ve yorgunluk, halüsinasyon. her ne kadar biyotin eksikliğinde saç dökülmesi görülüyorsa da biyotinin saç dökülmesi tedavisindeki yerine yönelik yeterli sayıda bilimsel çalışma bulunmuyor.
çiğ yumurtada bulunan (bkz: avidin) isimli protein biyotinin emilirliğini düşürüyor. bu nedenle yumurtanın çiğ olarak tüketilmesini sakıncalı buluyorum.
günlük gereksinim miktarı 35-60 mcg kadar olan biyotin besin takviyesi olarak 30 mcg'a kadar güvenle kullanılabiliyor. antiepileptik ilaç kullanan veya antibiyotik alan hastaların biyotin kullanmaları öneriliyorken sağlıklı beslenen bireylerin ilave biyotin takviyesi almaları çoğunlukla gerekmiyor. diyabetli ya da insülin direnci ile yaşayan bireyler biyotin takviyesi aldıklarında kan şekerleri düşebiliyor.
gebelik döneminde önerilen folik asidin yanına biyotinin de eklenmesinin anomalileri önlediği belirtiliyor. anomali, anne karnında oluşabilecek kalıtımsal hastalıklara deniyor.
sakatat, kuzu eti, tavuk eti, balık, yumurta sarısı, süt, yoğurt, kefir, peynir, fındık, badem, yer fıstığı, havuç, mısır, mantar, brokoli, domates, soğan, avokado biyotin içeriyor. öte yandan tam buğday içeren besinlerde, pirinçte ve bira mayasında biyotin bulunuyor. konu hakkında geniş bilgi için (bkz: uzman diyetisyen)inizle görüşün.

yeteneği değerlendirmek için yapılan deneme çekimine audition deniyor. bu deneyim oyuncu adayının dizi, reklam veya daha farklı projelerde yer almaları için gereken deneme çekimlerini belirtiyor. türkçeye deneme çekimi olarak çevrilen bu kavram, her oyuncu ve oyuncu adayının kariyerinin bir parçasını oluşturuyor.

zamir kelimesiyle etimolojik açıdan benzer kökten geldikleri kanaatindeyim.

juniperus virginiana skyrocket ağacı, mavi dik ardıç adıyla biliniyor. peyzaj düzenlemelerinde dikey bir görünüm sağlamak için tercih edilen bu ağaç, olgunlaştığında genellikle 3-4 metre genişliğe ve 9-15 metre yüksekliğe ulaşabiliyor.
iğne şeklindeki yapraklarını kışın dökmeyen ve her dem yeşil renkli olan dik ardıcın soğuğa ve kuraklığa dayanıklı olduğu biliniyor. tam güneş ışığına ihtiyaç duyuyorsa da kısmi gölgeyi tolere edebiliyor.
genç fidanlar düzenli sulama gerektirebiliyorken olgunlaştıkça susuzluğa dayanıklı hâle geliyor. bu nedenle fidan hâlindeyken toprağın kurumasına izin vermeden sulama yapmak gerekiyor. ilkbaharda, yavaş salınımlı bir gübre ile beslenmesi öneriliyor. genellikle dayanıklı bir bitki olan dik ardıç, uygun olmayan koşullarda kök çürüklüğüne karşı hassas olabiliyor.

sinema salonlarında "popcorn" servis edilmesi, 1930’lu yıllarda abd’de başlıyor. büyük buhran sırasında ekonomik açıdan zor durumda olan sinema salonlarına seyirci çekmek ve gelirleri artırmak için bilet satışlarının yanında ek gelir elde etme düşüncesi gelişiyor. sinema salonlarında çok miktarlarda üretilebilecek, düşük maliyetli, hazırlanması ve tüketilmesi kolay bir yiyecek bulma fikri patlamış mısırı cazip hâle getiriyor. patlamış mısır hem ekonomik hem de lezzetli bir atıştırmalık olarak sinema salonları için ideal bir gıda oluyor.
zamanla patlamış mısır kokusu, izleyicilere film izleme deneyimini tamamlama hissiyatı kazandırmaya başlıyor. böylece sinema salonlarında patlamış mısır servis edilmesi, izleme deneyimini tamamlayan geleneksel bir uygulamaya dönüşüyor.

antifriz, otomobillerin radyatör suyuna katılarak hassas parçaların donmasını önleyen kimyasal maddeye deniyor. bir di-alkol (dihidrik alkol) türü olan etilen glikol (etandiol) ve propilen glikol (propandiol) adlı maddelerin iyi birer antifriz oldukları biliniyor. ekstrem hava şartlarında motorun donmasını ya da aşırı ısınmasını engelleyen antifrizler, paslanmayı engellemek ve soğutma sisteminin içindeki metal parçaları korumak amacıyla çeşitli katkı maddeleri içerebiliyor.
antifriz içildiğinde şiddetli metabolik asidoz, santral sinir sistemi depresyonu ve (bkz: akut böbrek yetmezliği) ile giden zehirlenme tablosu ortaya çıkıyor. bu durum önce (bkz: mide bulantı)sına ve hâlsizliğe sonrasında ise(bkz: ölüm)e neden olabiliyor.
antifrizleri bebeklerden, çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutun. antifriz içtiyseniz zaman kaybetmeden acil servise başvurun.

hint günlük ağacı, günlük bitkisi, hint sakızı isimleriyle de anılan akgünlük (boswellia serrata), sakız ve hint buhuru üretiminde kullanılıyor. hindistan ve pakistan‘a özgü bir bitki olan akgünlük kuzey afrika’da ve türkiye’de de yetişiyor. akgünlük türünün yok olma riskiyle karşı karşıya kaldığı biliniyor.
reçine, uçucu yağlar ve boswellik asit türevleri içeren akgünlük, eklem rahatsızlıklarında ve osteoartrit durumunda hafif iyileşme sağlıyor. yüksek dozda alınan akgünlük gastrointestinal rahatsızlıklara ve irritasyona sebep oluyor. yeterli bilimsel veri bulunmaması nedeniyle 12 yaş altı çocukların, hamilelerin ve emziklilerin akgünlük kullanmasını tavsiye etmiyorum. otoimmün hastalığınız varsa bu bitkiyi dikkatli kullanın. bitkiyi iki aydan uzun süre kullanmanızı önermiyorum. konuya ilişkin geniş bilgi için hekiminizle, eczacınızla ve diyetisyeninizle görüşün.

yapısında büyük oranda (bkz: krom) minerali içeren besin takviyelerine ise krom pikolinat deniyor. krom pikolinat (bkz: hipoglisemi) ataklarına karşı insülinin dengeli olarak salgılanması amacıyla kullanılabiliyor. tiroit ilaçlarının emilimini bozabilmesi nedeniyle krom pikolinat takviyesinin bu ilaçlarla birlikte kullanılmaması gerekiyor.

gelişmiş ülkeler besin israfıyla boğuşuyorken gelişmemiş ülkeler açlıkla mücadele ediyor. birleşmiş milletler gıda ve tarım örgütü (fao) ile birleşmiş milletler çevre programı (unep), besin israfını önlemek, yoksulluğu azaltmak, güvenilir besinlere herkesin ulaşabilmesini sağlamak, gelecek nesillere daha yaşanabilir çevre bırakabilmek amacıyla sürdürülebilir beslenme ve gıda güvenliği etkinliğini başlattı.
sürdürülebilir beslenme güvenli, sağlıklı, besleyici, adil, ulaşılabilir, ekosistemi koruyucu, ekonomik ve doğal kaynaklı yaşam biçimi olarak tanımlanıyor.
ağırlık kaybederek veya ideal vücut ağırlığınızı koruyarak, yeterli ve dengeli beslenerek, besinleri israf etmeyerek, her gün 5 porsiyon mevsim meyvesi ve sebzesi tüketerek, hayvansal kaynaklı protein alımını azaltarak, plastik kullanımını azaltarak ve yerli üreticilerden alışveriş yaparak siz de sürdürülebilir beslenmeye katkı sağlayabilirsiniz.

bir tür yağ depolama bozukluğu olan lipödem, vücudun belirli bölgelerinde normal olmayan yağ birikmelerine deniyor. lipödem ağrılı selülit olarak da isimlendiriliyor. lipödem genellikle adölesan dönemde ya da gebelik, menopoz gibi hormonal değişikliklerin sık olduğu dönemlerde ortaya çıkıyor.
çoğunlukla kadınları etkileyen lipödem, erkeklerde nadiren görülüyor. bacak, kalça, kol ve üst vücut bölgelerinin şişmesine yol açan bu hastalık kalıtımsal yatkınlık, hormonal değişiklikler ve endokrin bozukluklarla ilintilendiriliyor.
lipödem teşhisi genellikle klinik muayene ve hastanın semptomlarına dayanıyor. lipödem tanısını koymak üzere hekimler bazen görüntüleme yöntemlerine veya biyopsi gibi ek testlere başvurabiliyor. lipödem tedavisi semptomların yönetilmesini içeriyor. çoğunlukla özel korse kullanımını, manuel lenf drenajını, fizik tedaviyi içeren tedavide bazen cerrahi müdahaleler de uygulanabiliyor.
obezite ile ilişkili olan lipödem, ağırlık kaybetmekle yani diyet uygulamakla tedavi edilemiyor. başka bir ifade ile lipödem durumunun ağırlık kaybetmekle iyileşmeyeceği belirtiliyor. öte yandan sağlıklı bir yaşam biçimi ve uygun diyetle hastalığın semptomları hafifletilebiliyor. kardiyo egzersizleri ve direnç antrenmanları, vücut kompozisyonunu iyileştiriyor.
şayet kronik bir durum olan lipödemden kuşkulanıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak hekim değerlendirmesi talep edin.

kahve, siyah çay, bazı bitki çayları, enerji içecekleri, kola, kakao içeren ürünler yapılarında kafein barındırıyor. uyarıcı bir madde olan kafeinin uzun süreli alımı tolerans gelişimine, uyku sorunlarına, çarpıntıya, anksiyeteye, baş ağrılarına ve kemik yoğunluğunda azalmaya neden olabiliyor.
kafein orucunu deneyerek vücudunuzun kafeine olan toleransını artırabilir, uykunuzu düzenleyebilir ve genel sağlığınızı iyileştirebilirsiniz. kafeini aniden kesmeniz zararlı olabilir. bu nedenle kafein orucu yapmadan önce diyetisyeninizle görüşmeyi unutmayın.

hastalıkların geçmişteki seyrine bakarak bunların gelecekte nasıl ilerleyeceğini anlamaya çalışan, paleopatoloji bilim dalında uzmanlaşan bilim insanlarına paleopatolog deniyor. tarih öncesi dönemlerde yaşamış canlıların kalıntıları üzerinde hastalıkları inceleyen paleopatologlar, arkeolojik kazılarda bulunan kemik ve diğer kalıntıları analiz ederek o dönemde yaşamış canlıların sağlık durumları hakkında bilgi ediniyor.

viski, cin veya votka gibi alkollerle (bkz: maden suyu), soda gibi karbonatlı içeceklerin karışımıyla elde edilen kokteyllere highball adı veriliyor. karbonatlı içecekler, kokteylin alkol oranını düşürüyor. bu durum kişiye uzun bir içki deneyimi sunuyor. bu kokteyllere buz, limon veya lime gibi ferahlatıcılar da eklenebiliyor. hafifletici ve serinletici karakterdeki bu kokteyl az malzeme kullanılarak kolayca hazırlanabilmesi yönüyle dikkat çekiyor.

rusça bir kelime olan detstvo, çocukluk anlamına geliyor. bu kelime (детство) rus dilinde çocukluk dönemini ifade etmek için kullanılıyor.

bu kavram öncelikle sanılanın aksine (bkz: dijital göçmen) değil nomad yani göçebe kişileri belirtiyor. dünyayı dolaşarak farklı yerlerde yaşamayı tercih eden kişilere digital nomad veya dijital göçebe adı veriliyor.
uzaktan çalışma olanakları sayesinde geleneksel ofis ortamlarına bağlı kalmayan dijital göçebeler, teknolojik cihazları ve internet bağlantıları aracılığıyla işlerini sürdürerek coğrafi bağımsızlık elde etmeyi amaçlıyor. zaman yönetimi, iş disiplini ve sabır gerektiren dijital göçebelikte iş ve özel yaşam dengesi daha da önem kazanıyor.