şimdi efenim, bu konudan teknik olarak hiç anlamam. oradan buradan okuduklarımdan anladıklarımı aktarmaya çalışacağım sadece, naçizane.
kayıpsız (lossless) ses formatı demek, işte kaynak formattaki ses kalitesinin ilgili/aktarılan formatta da korunması, bir kalite kaybına uğramaması, daha doğrusu işte bu biçimde kayıpsız biçimde oluşturulan ses formatı demek olsa gerek.
en bilinen kayıpsız ses formatları olarak
flac ve
ape'i sayabiliriz sanırım. bunlar hem kayıpsız hem de kompreslenmiş formatlar. mesela 700 mb'lik bir audio cd'deki albümü, atıyorum 400 mb'lik bir flac veya ape dosyada saklayabilirsiniz ve bu dosya daha az yer kaplasa da, normal şartlarda o cd ile tamamen aynı ses kalitesini sunmalıdır. kendiniz de basitçe rip'leyebilirsiniz cd'nizi hatta,
xrecode gibi bir programla. benim birçok defa yaptığım bir şey bu da, artık cd/dvd player'lı bir bilgisayarım olmadığından bundan sonra yapamam sanırım. bu rip'leme esnasında 0-8 arasında bir kompresleme seviyesini seçersiniz. maksimum kompresleseniz bile bu rip'in daha az yer kaplamasına rağmen cd kalitesiyle aynı olması beklenir, sadece kompresleme/rip'leme process'i biraz uzun sürebilir.
teknik bakımdan, standart cd'lerde ve dolayısıyla bunlardan rip'lenerek oluşturulmuş flac ve ape dosyalarında rastladığımız 44.1khz-16bit değerleri işte 1411kbps'e karşılık geliyormuş, fakat parçaların yapıları, komplekslik/karmaşıklık seviyesi, volümlerinin yüksek olup olmaması falan fistan da belirleyici oluyormuş ve bu yüzden flac'larda 500 kbps'i bile görebilsek de bu aslında yine de kayıpsız sayılıyormuş. ben de belirli flac ve ape formatlarındaki sakladığım şarkılarda dikkat ettim; process etmesi basit gibi görünen, fazla alengirli olmayan ve böyle hani soft veya düşük volümlü kayıtlarda, ne bileyim sakin sakin piyano çalınan bir parçada mesela kbps cidden daha düşük olabiliyor daha kompleks şarkılarla kıyasla; ki mesela hem böyle yalın bir parça ve işte karmaşık ve bombastik bir parça varsa, bunların kbps değerleri birbirinden çok farklı olabiliyor, aynı albümde yer alsalar dahi.
yalnız, 24bit flac/ape dosyalarda ve/ya 88khz'lik olanlarda tabii kbps değerleri 1411'i geçebiliyor. demin öyle bir flac formatında sakladığım albümümden bir parça açtım ve 1740 kbps olarak görünüyor bitrate'i. hatta bende 6-7 gb gibi kocaman bir yer tutan bir vinyl-rip albüm vardı. yani 1 saatlik albüm bayağı gigabyte'larca yer tutuyordu. o artık elimde değil, o yüzden bitrate değerine bakamıyorum.
wav da var mesela kayıpsız ses formatları arasında ama bunda bildiğim kadarıyla kompresyon olayı olmuyor veya daha az oluyor, bu sebeple de .wav uzantılı kayıpsız müzik dosyaları daha fazla yer kaplıyor, flac ve ape'e nazaran. yani hem bu sebepten, hem de .wav formatında elime geçen kimi albümlerden aldığım ses kalitesinin flac ve ape'ler kadar ideal olmamasından ben mecbur kalmazsam bu formatla yolumu kesiştirmiyorum pek.
alac vardı bir de. onu da
apple kullanıcıları düşünsün. haha. bir de
aiff vardı galiba. bu formatta birkaç albümüm olmuştu sanki ama işte pek bildiğim bir format olduğunu da söyleyemem bunun.
okuduğum kadarıyla bir standart cd'nin maksimum bitrate'i
1,411 kbps olabiliyormuş. ama aslında şarkıların yapılarına göre 600 kbps ile rip'lenmiş bir parça da kayıpsız olurmuş böyle formatlarda. ben de işte tek dosya ve .cue uzantısı şeklinde olan kimi flac ve ape formatındaki albümlerimi bazen parçalara bölüyorum xrecode programıyla ve genel kbps'i mesela 1024 dense de bu bir şarkıda 750, bir başkasında 1150 olabiliyor.
ekleme: yukarıda da bunlara değindim de orasını sonradan detaylandırmıştım. neyse, burada da işte farklı şekilde aynı şeyi ifade etmiş oldum. işin özü, doğru ve hatasız bir işlemle cd'lerdenden rip'lenerek flac/ape formatında saklanan albümlerin, kbps değerleri farklı farklı çıksa dahi cd'lerle birebir aynı ses kalitesini sunması beklenirmiş normal şartlarda. bunu da vurgulamış olayım işte, zira ben başlarda "bunun neden kbps'si bu kadar düşükkkk???" diye merak ediyordum. ahaha.
flac ve ape'in ses kalitelerinde/yapılarında hiçbir fark olmaması gerekiyor diyenler bol. kimisi ise ape formatında kompreslenmiş albümlerin daha "sıcak" veya derli toplu, bütünlüklü, doygun baslı bir sound ilettiğini, ama flac'ın da ses netliğinde ve tizlerde işte daha başarılı olduğunu falan söylüyor. başka biri de ape'in aktardığı ses hem daha temiz hem de daha yumuşak falan demiş. belki
seshayvani nick'li yazarımız tabii bu konudaki teknik analizlerini sunabilir. ben hiç anlamam. çoğunluk, bir fark olmaması lazım, varsa da işte kaynak cd/basım farklı olabilir ya da şu türden teknik farklar olabilir falan yazmış gibi gördüm. ben bilemiyorum işte, teknik bakımdan bu konudan anlamadığım için.
yalnız şunu söyleyebilirim... hayatımın albümü olan
for the love of art and the making bende hem flac hem de ape formatlarında mevcut. ikisinin de dosya boyutları yakın. flac biraz daha büyük ama zaten ape'in birkaç mb az yer kapladığı, bunun karşılığında da işte kompreslenme aşamasında biraz daha fazla process yapıldığı söyleniyor bu formatta. gene de bu iki formattaki albümlerimin arasında, kbps verilerinde de biraz fark mevcut: flac halindekinin genel/ortalama kbps'i 1013 iken, ape formatında olanında bu değer 984. ve... daha da önemlisi bu ikisi arasında ses/sound farkı da algılıyorum ben. flac formatındakinin işte daha net, tizleri belirgin bir sound'u var; ape formatındakinin ise totalde daha doygun bir sound'u var gibi. flac olanının ilettiği sesi daha fazla beğensem de iki formatta da dinlerim ben bu albümü. bazen de tizlerin o kadar parlak olmamasını arayabiliyor kulaklarım mesela. yani zaten sürekli dinliyorum bu albümü, o yüzden iki ayrı kaydını/rip'ini dönüşümlü dinlemek daha ideal benim açımdan. haha.
valla 20 senedir falandır herhalde,
flac ve
ape'ten başka formatla oluşturmuyorum ben müzik arşivimi. bazı insanlar 320 kbps'lik
mp3'ler ve işte başlığın konusu olan kayıpsız formatlar arasındaki ses kalitesi farkını,
hi-fi ses sistemleriniz yoksa anlayamazsınız dese de ben anlıyorum gayet bence. yani dandik hoparlörlerle anlaşılamayabilir de, hi-fi klasmanına girmeyen orta kalite sistemlerde de algılıyorum ben aradaki farkı ve bu kayıpsız ses formatları iyi ki varlar diyerek de bu yazımı noktalıyorum.
devamını gör...