1.
1) şeyyad hamza:
asıl mesleği duvar ustalığı olduğu için ‘’şeyyad’’ mahlasını kullanmıştır.
ahmet fakih etkisinde kalmıştır.
‘’yusuf ile züleyha’’ isimli eseri, türk edebiyatının anadolu sahasındaki ilk yusuf ile züleyha mesnevisidir.
2) ahmed-i dai:
anadolu’da çağatay türkçesiyle ürün veren ilk şairdir.
‘’’çengname’’ isimli mesnevisinde ‘’çeng’’ adı verilen, türklere özgü bir müzik aletinin yapısını alegorik ve mistik bir biçimde anlatmıştır.
3) gülşehri:
kırşehir’de mevlevi tarikatını tanıtmak amacıyla bir tekke kurmuştur.
ahilik anlayışının aksayan yönlerini eleştirmiştir.
şiirlerinde mahlas kullanan ilk divan şairidir.
anadolu’da farsçadan çeviri eser geleneğini başlatan gülşehri, farsça eserlerden hikaye tercüme eden ilk şairdir.
feridüddin attar’ın ‘’mantıku’t tayr’’ isimli eserini aynı isimle türkçeye çevirmiştir.
‘’aruz risalesi’’ isimli eseri, anadolu’da yazılmış ilk şiir bilgisi kitabıdır.
‘’felekname’’, ‘’keramat-ı ahi evran’’ ve ‘’kuduri tercümesi’’ isimli eserler de bu şaire aittir.
4) aşık paşa
asıl adı ali’dir.
tasavvufa olan ilgisinden dolayı kendisini ‘’hak aşığı’’ olarak nitelendirmiş ve ‘’aşık’’ mahlasını kullanmıştır.
bilinçi ilk türkçeci olan şair, ‘’türkçeyle eser yazılmaz.’’ görüşüne karşı çıkarak eserlerini türkçe yazmıştır.
‘’garipname’’ isimli eseri ile ünlü olan şair bu eserinde dini-tasavvufi konuları işlemiştir.
5) hoca mesud:
hoca ahmet yesevi’den sonra ‘’hoca’’ lakabı ile anılan ikinci şairdir.
‘’süheyl ü nevbahar’’ isimli eseri, türk edebiyatında beşeri aşk konusunda yazılmış olan ilk mesnevidir.
‘’ferhengname-i sadi’’ isimli eser de bu şaire aittir.
6) kadı burhaneddin:
hükümdar şairlerden biridir.
‘’tuyuğ’’ nazım şeklini bulan ve en çok kullanan şairdir.
şiirlerinde mahlas kullanmamıştır.
türk beyleri içinde divan sahibi olan ilk şairdir.
7) seyyit nesimi:
azeri türkçesinin fuzuli’den sonra en önemli temsilcisidir.
önceleri ‘’hüseyni’’ mahlasını kullanmış, daha sonra ‘’nesimi’’ mahlasını kullanmaya başlamıştır.
hurufilik’i yayma çalışmalarından dolayı halep şehrinde idam edilerek öldürülmüştür.
türkçeyi çok iyi kullanmasından dolayı‘’divan edebiyatının yunus emre’si’’ olarak da bilinir.
alevilik-bektaşilik geleneğinin ‘’yedi ulu ozan’’ıından biridir.
türk edebiyatında müstezat nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’elifname’’ yazan şairlerden biridir.
edebiyatımızda ‘’akis’’ sanatını kullanan ilk şairdir.
‘’murabba’’ nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’mukaddimetü’l hakayık’’ isimli eser bu şaire aittir.
8) ahmedi:
divan şiirinin kurucularından biridir.
türklüğe ait ögelere şiirlerinde yer vermiştir.
türk edebiyatının ilk şehir kasidesi olan ‘’bursa kasidesi’’ni yazmıştır.
türk edebiyatının ilk iskendernamesi olarak bilinen ‘’iskendername’’ eserini yazmıştır.
‘’destan-ı tevarih-i mülük-i al-i osman’’ isimli eseri, manzum (mesnevi) şeklinde yazılmış olan ilk osmanlı tarihidir.
mevsimleri kasidelerinde işleyen ilk şairdir.
anadolu’da terkibibent nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’cemşid u hurşid’’ isimli eseri, türk edebiyatında yazılmış olan ilk cemşid u hurşid mesnevisidir.
‘’mirkatü’l edep’’ isimli eseri, anadolu’da yazılmış olan ilk manzum sözlüktür.
9) erzurumlu kadı mustafa darir:
doğuştan görme engelli olmasından dolayı şiirlerinde ‘’gözsüz, kör, gözü görmeyen’’ anlamlarına gelen ‘’darir’’ mahlasını kullanmıştır.
‘’siretü’n nebi’’ isimli eseri, anadolu’da yazılan ilk türkçe siyerdir.
10) şeyhoğlu mustafa:
şiirlerinde didaktik (öğretici) bir üslup kullanmıştır.
halk sözlerine ve atasözlerine eserlerinde geniş yer vermiştir.
‘’kenzü’l kübera ve muhekkü’l ulema’’ isimli eseri, yusuf has hacib’in ‘’kutadgu bilig’’ isimli eserinden sonra yazılmış olan ikinci siyasetnamedir.
tanım: 14. yüzyıl divan şairleri hakkında yükseköğretim kurumları sınavı'na yönelik bilgi içeren başlıktır.
kaynak: edebiyat notlarım.
asıl mesleği duvar ustalığı olduğu için ‘’şeyyad’’ mahlasını kullanmıştır.
ahmet fakih etkisinde kalmıştır.
‘’yusuf ile züleyha’’ isimli eseri, türk edebiyatının anadolu sahasındaki ilk yusuf ile züleyha mesnevisidir.
2) ahmed-i dai:
anadolu’da çağatay türkçesiyle ürün veren ilk şairdir.
‘’’çengname’’ isimli mesnevisinde ‘’çeng’’ adı verilen, türklere özgü bir müzik aletinin yapısını alegorik ve mistik bir biçimde anlatmıştır.
3) gülşehri:
kırşehir’de mevlevi tarikatını tanıtmak amacıyla bir tekke kurmuştur.
ahilik anlayışının aksayan yönlerini eleştirmiştir.
şiirlerinde mahlas kullanan ilk divan şairidir.
anadolu’da farsçadan çeviri eser geleneğini başlatan gülşehri, farsça eserlerden hikaye tercüme eden ilk şairdir.
feridüddin attar’ın ‘’mantıku’t tayr’’ isimli eserini aynı isimle türkçeye çevirmiştir.
‘’aruz risalesi’’ isimli eseri, anadolu’da yazılmış ilk şiir bilgisi kitabıdır.
‘’felekname’’, ‘’keramat-ı ahi evran’’ ve ‘’kuduri tercümesi’’ isimli eserler de bu şaire aittir.
4) aşık paşa
asıl adı ali’dir.
tasavvufa olan ilgisinden dolayı kendisini ‘’hak aşığı’’ olarak nitelendirmiş ve ‘’aşık’’ mahlasını kullanmıştır.
bilinçi ilk türkçeci olan şair, ‘’türkçeyle eser yazılmaz.’’ görüşüne karşı çıkarak eserlerini türkçe yazmıştır.
‘’garipname’’ isimli eseri ile ünlü olan şair bu eserinde dini-tasavvufi konuları işlemiştir.
5) hoca mesud:
hoca ahmet yesevi’den sonra ‘’hoca’’ lakabı ile anılan ikinci şairdir.
‘’süheyl ü nevbahar’’ isimli eseri, türk edebiyatında beşeri aşk konusunda yazılmış olan ilk mesnevidir.
‘’ferhengname-i sadi’’ isimli eser de bu şaire aittir.
6) kadı burhaneddin:
hükümdar şairlerden biridir.
‘’tuyuğ’’ nazım şeklini bulan ve en çok kullanan şairdir.
şiirlerinde mahlas kullanmamıştır.
türk beyleri içinde divan sahibi olan ilk şairdir.
7) seyyit nesimi:
azeri türkçesinin fuzuli’den sonra en önemli temsilcisidir.
önceleri ‘’hüseyni’’ mahlasını kullanmış, daha sonra ‘’nesimi’’ mahlasını kullanmaya başlamıştır.
hurufilik’i yayma çalışmalarından dolayı halep şehrinde idam edilerek öldürülmüştür.
türkçeyi çok iyi kullanmasından dolayı‘’divan edebiyatının yunus emre’si’’ olarak da bilinir.
alevilik-bektaşilik geleneğinin ‘’yedi ulu ozan’’ıından biridir.
türk edebiyatında müstezat nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’elifname’’ yazan şairlerden biridir.
edebiyatımızda ‘’akis’’ sanatını kullanan ilk şairdir.
‘’murabba’’ nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’mukaddimetü’l hakayık’’ isimli eser bu şaire aittir.
8) ahmedi:
divan şiirinin kurucularından biridir.
türklüğe ait ögelere şiirlerinde yer vermiştir.
türk edebiyatının ilk şehir kasidesi olan ‘’bursa kasidesi’’ni yazmıştır.
türk edebiyatının ilk iskendernamesi olarak bilinen ‘’iskendername’’ eserini yazmıştır.
‘’destan-ı tevarih-i mülük-i al-i osman’’ isimli eseri, manzum (mesnevi) şeklinde yazılmış olan ilk osmanlı tarihidir.
mevsimleri kasidelerinde işleyen ilk şairdir.
anadolu’da terkibibent nazım biçimini kullanan ilk şairdir.
‘’cemşid u hurşid’’ isimli eseri, türk edebiyatında yazılmış olan ilk cemşid u hurşid mesnevisidir.
‘’mirkatü’l edep’’ isimli eseri, anadolu’da yazılmış olan ilk manzum sözlüktür.
9) erzurumlu kadı mustafa darir:
doğuştan görme engelli olmasından dolayı şiirlerinde ‘’gözsüz, kör, gözü görmeyen’’ anlamlarına gelen ‘’darir’’ mahlasını kullanmıştır.
‘’siretü’n nebi’’ isimli eseri, anadolu’da yazılan ilk türkçe siyerdir.
10) şeyhoğlu mustafa:
şiirlerinde didaktik (öğretici) bir üslup kullanmıştır.
halk sözlerine ve atasözlerine eserlerinde geniş yer vermiştir.
‘’kenzü’l kübera ve muhekkü’l ulema’’ isimli eseri, yusuf has hacib’in ‘’kutadgu bilig’’ isimli eserinden sonra yazılmış olan ikinci siyasetnamedir.
tanım: 14. yüzyıl divan şairleri hakkında yükseköğretim kurumları sınavı'na yönelik bilgi içeren başlıktır.
kaynak: edebiyat notlarım.
devamını gör...