aaahh belinda

1986 yapımı atıf yılmaz filmi..

türk sinemasının ara dönemidir 80 'ler. 70 'lerin sonunda ekonomik yokluklar sebebiyle furya haline gelmiş ucuz seks filmlerinden ve 80 ihtilalinin toplum üzerinde yarattığı sert travmadan etkilenen türk sineması, ardı ardına tarihi yapımlara imza atmıştır. davaro, yol, çiçek abbas, namuslu gibi türk sinemasının en güzel filmleri bu yıllarda çekilmiştir. bu filmlere itiraz edenler varsa, kendilerini recep ivedik ve kolpaçino serilerini beraber izlemeye davet ediyorum..

işte bu üretken ve yaratıcı dönemin en sıra dışı filmidir ah belinda.. müjde ar ve macit koper 'e merhum yılmaz zafer eşlik eder. müjde ar 'ın canlandırdığı karakter, elit ve bohem bir yaşam süren bir oyuncudur. toplumun diğer yüzünü bilmez, görmez, görmek istemez. sonraları, belinda adında bir şampuan markasının reklam filminde oynaması teklif edilir, reklam filminde, alt tabakadan bir ev hanımını oynayacaktır, ne olursa burada olur, reklam çekimleri sırasında, müjde ar bayılır, uyandığında, rolde oynadığı alt tabakadan kadın olmuştur. ne yaptıysa, ne dediyse fayda etmez ve o yaşamı sürdürmek zorunda kalır.

ülkenin yaşadığı gelir adaletsizliği, kültür çeşitliliği, fırsat eşitsizliği, muhafazakarlığın handikapları gibi sayısız soruna parmak basan film, türk sinemasında paralel evren kavramını da belki de ilk ve son defa ortaya atmıştır. 2 paralel evren arasında kısılıp kalan kadın kahramanımızın macerası hakikaten dramatiktir. ortaya yıllar sonra bile hatırlanacak çok güzel ve farklı bir film çıkar..

kadin sorunlarina deginen, kadinin toplumdaki bicilen rollerini ve sinemada sadece cinsel obje olmanin otesine tasiyan atif yilmaz filmi, mujde ar'in oynadigi bir cok filmde kadin sorununu isler yonetmen.

türk sinemasının en beğendiğim ve başarılı bulduğum filmlerinden biri. buradan sonra söyleyeceklerim spoiler.



not: ayrıca filmin açılışında bahsedilen asiye nasıl kurtulur oyunu da atıf yılmaz tarafından sinemaya uyarlanmış ve oyuncu kadrosu aynı. kesinlikle izlenmesi gereken güzel bir çalışma.

atıf yılmazın yönettiği başrolde müjde ar'ın oynadığı 1986 yapımı türk filmi. filmin senaryosu barış pirhasan a aittir.

filmin konusuna gelecek olursak buradan sonrası ağır spoiller içermektedir.

filmin başrol oyuncusu müjde ar yani serap bir tiyatro oyuncusudur. belinda adında bir şampuanın reklam filminde oynaması için teklif alır. kabul eder. bu reklam filminde serap, ortasınıf çalışan iki çocuk annesi naciye karakterini canlandırmaktadır.
ancak naciye ve serap çok farklı iki kadındır. serap evlilik fikrinden bile hoşlanmayan sevgilisi ile birlikte yaşayan, üst ekonomik sınıfta, özgürlüğüne çok düşkün bir kadındır.

bir türlü naciye karakterini canlandıramayan serap'a bir şey olur ve birden kendini hulisi beyin eşi, 2 çocuklu bankacı naciye olarak bulur. bu durumu anlamayan ve reddeden seraptır sadece. herkes onu hulusi beyin eşi naciye hanım olarak bilmektedir. durumu kabul edemeyen naciye' yi akıl hastanesine dahi kapatırlar.
seyirci burada gerçekten serap mı naciye mi ikilemine düşer.
serap akıl hastanesine dönmemek için naciye rolü yapmaya başlar. ancak bir terslik olduğu herkes tarafından farkedilmektedir. serap ne zaman kurulu düzene boyun eğer, işte o zaman toplumun ona yüklediği kadınlık rolünü kabul eder ve rahat eder. bunu filmin en son yemek sahnesinde daha iyi görürüz.

filmde naciye 'nin yaşadığı hayatı ve kadınlık sorununu ondan çok farklı sosyal statüde olan serap' ın gözünden görürüz. hem evli hem de çalışan bir kadının, ev işleri olsun, çocuk bakımı olsun, evin ekonomisini idare etmesi olsun ayrıca gece de kocasının gönlünü hoş etmesi olsun ona yüklenen tüm sorumlulukların yıpratıcılığı güzel bir şekilde anlatılıyor.

evlilik kurumu ile çocuk, koca, iş üçgeni arasında sıkışmış türk kadının dramı, toplumun erkeğe ve kadına yüklediği roller akıcı bir şekilde, seyirciyi sıkmadan veriliyor.

serap 'ın ona dikte edilen hayatı kabul etmeyip kendi hayatını yaşama isteği engellendikten sonra evli bir kadından beklenenlere uyup itaat etmesi ile film son buluyor. o artık saçları yumuşacık ve çiçek gibi kokan hulisi beyin uysal eşini naciyedir.

bu film türk aile yapısına ve bu yapı içinde kadına yüklenen rollere bir eleştri olduğu kadar reklam filmlerinin cinsiyetçi yapısı ile de ilgili eleştri barındırıyor.

ah belinda filmi altın portakal film festivalinde de en iyi film dalında da ödüle layık görülüyor. hakkediyor mu tabi ki de.

tanım: başrollerinde müjde ar, macit koper ve yılmaz zafer'in bulunduğu 1986 yapımı atıf yılmaz filmidir.

konusundan kısaca bahsetmek gerekirse, serap (müjde ar) ekonomik özgürlüğünü eline almış ve ''modern'' bir hayat yaşayan başarılı bir iş kadınıdır. toplumun kadına dayattığı tek tip rolü reddeden serap, belinda isimli bir şampuan reklamında naciye karakterini oynayacaktır. naciye ise serap'ın tam zıttı bir kadındır. serap reklam çekimlerinde birden kendisini naciye'nin içinde bulur ve çevresindeki kimseye serap olduğunu inandıramaz.

açık konuşmak gerekirse bu filmden önce müjde ar'a karşı ön yargılıydım. evet, bir hülya avşar ya da ahu tuğba değildi gözümde ancak bir türkan şoray ya da fatma girik de değildi. lisans eğitimim sırasında aldığım toplumsal cinsiyet dersi kapsamında hocamız bu filmi önerince izlemek istedim ve müjde ar konusunda nasıl yanıldığımı fark ettim.

film, aslında toplumun kadına bakışını tek bir perspektiften değil; eş, dost, akraba, patron ve sektör bakımından inceliyor. feminizm dalgasının türkiye'de iyice yayılmasıyla yeşilçam'da başlayan kadın hareketinin etkileri filmde fazlasıyla hissediliyor. müjde ar ''modern'' ve ''geleneksel'' kadın portresini oldukça başarılı bir şekilde sergilemiş. özellikle naciye'nin hayatının içerisinde yaşadığı gitgelleri ve sembolik bir anlatımla o ruha ait olmadığını anlatmaya çalışması beni oldukça gerdi.

sinema kolektif bir iş olsa da en büyük pay yönetmenindir bana göre. bu filmde de atıf yılmaz'ın sahnelerdeki hakimiyetleri ve dokunuşları beni çok etkiledi. türkiye'de, 80'li yılların karanlık gölgesinde fantastik türde bir kadın filmi yaratmak oldukça meşakkatli bir iştir diye düşünüyorum. zaten finalde koskoca belinda maketinin çekim açısı bile atıf bey'in profesyonelliğini ortaya koyuyor.

geçenlerde neslihan atagül ile yeniden çekileceğini okudum. koskoca film/dizi sektörünün yeni bir iş ortaya koyamaması üzdü beni. 36 sene önceye gitsek sanat alanında ne kadar ileri gitmiş oluruz, değil mi?

güzel bir filmdir. dönemi için iyi bir kadın erkek eşitsizliği eleştirisidir. neslihan atagül'ün oynadığı versiyonu da iyi bir uyarlama olmuş da gereksiz yani müjde ar'ın oynadığı yeterliymiş bence. ayrıca naciye karakterinin tımarhaneden eve döndükten sonra "tımarhane daha iyiydi." demesi filmin özeti gibi bir şey olmuş. izlerken çok eğlenmiştim.

yerli yapım fight club olur kendisi. fight club sabununun şampuanlı versiyonu gibidir hatta. 12 eylül etkisiyle sinema sektörünün daha sosyalist konulu filmlere yönelmesiyle yapılmış bir film olup filmde ülkemizdeki mutlak düzene karşı çıkılmaktadır yani kabileleşmiş aile düzenini kesinlikle benimsemeyen hürlüğüne ve bireyselliğine düşkün bir aktrisin mecbur oynadığı aile şampuanı reklamıyla beraber o reklamdaki evrene girip reklamda esasen aktör rolünde oynadığı adamla evlenmiş olarak çocuklu bir kadına dönüşerek delirmesi anlatılır.

bu filmin yeni modern versiyonunu hep istemişimdir malum netflix versiyonunu görünce keşke hiç yapılmasaymış demişimdir inanılmaz gereksiz ve kötüydü. yahu çocuklara günümüzde dungungan ninnisini kim söylüyor artık yuh.. (bkz: aaahh belinda (2023))