anayasa

anayasa, ülke üzerindeki egemenlik haklarının kullanım yetkisinin içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini belirleyen toplumsal sözleşmelerdir. hans kelsen'in normlar hiyerarşisine göre diğer bütün hukuki kurallardan ve yapılardan üstündür ve hiçbir kanun ve yapı anayasaya aykırı olamaz. devletin temel örgüt yapısını kuran, önemli organlarını ve işleyişlerini belirleyen; ayrıca temel hak ve özgürlükleri tespit edip, sınırlarını çizen hukuk metinleridir. toplumsal bir sözleşme niteliği taşır. devlet faaliyetlerini ve oluşum biçimini düzenleyen yasa metnidir.

anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir. toplumların ülke üzerindeki egemenlik haklarının, bireylerin temel haklarının hangi koşullar altında devlet tarafından kullanılabileceğini belirleyen temel kanunlardır. devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirler. genel olarak genel hükümler, temel hak ve özgürlükler, bireylerin topluma karşı görev ve sorumlulukları ile yasama, yürütme, yargı gibi anayasal devlet organlarını tanımlayan bölümlere sahiptir.

fransızca “constitution” (konstitüsyon) sözcüğünün karşılığı olarak günümüz türkçesinde “anayasa” kelimesi kullanılır. türkçede bu sözcüğe karşılık, osmanlı döneminde “kanun-u esasi”, cumhuriyet döneminin ilk yıllarında “teşkilat-ı esasiye kanunu” kullanılmıştır.

madde 1- türkiye devleti bir cumhuriyettir.
madde 2- türkiye cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan
haklarına saygılı, atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve
sosyal bir hukuk devletidir.
madde 3- türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. dili türkçedir.
bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
millî marşı “istiklal marşı”dır.
başkenti ankara’dır.
madde 4- anayasanın 1 inci maddesindeki devletin şeklinin cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2'nci maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif
edilemez.

şu dört maddeyi koyan kişiye teşekkür ederim.

prof. dr. kemal gözler hoca'nın "anayasa kelimesi üzerine" didaktik ve tarihsel bir inceleme yazısı için bkz: link

anayasa kavramı fakültelerde okutulurken "toplum sözleşmesidir" diye tanımlanarak anlatılmaya başlansa da, burjuva siyasetin öznel koşulları altında hiç de öyle bir yapısal durum içermezler. burjuva hukukun pratiği içinde, anayasayı tanımlayacak olursak, devlet erkini elinde bulunduran hegemonya ile halkın bir sınır sözleşmesidir diyebiliriz.
stalnist arkadaşların, ilerici yönleriyle pek övündüğü 1938 sovyet anayası da, biçim itibariyle bu burjuva anlayışla ele alınmış bir anatayasıdır.

ülkemizde ise durum tam olarak yerli ve milli bir muhteviyat içerir. ne yazık ki bizim devletimiz, bin dokuz yüz kırklardan itibaren topluma karşı bir savaş içerisindedir. kanuni esasi ve 1921 anayasası hariç, bütün anayasalarımız bir toplumsal sözleşme olması gerekirken, hegemonya tarafından, topluma açılan savaşta güçlü bir silah olacak şekilde hazırlanmış ve uygulanmışlardır.

4 maddesi çok önemlidir. özellikle mülakatlarda soruyorlar. adam bayrağın tanımını bilmiyor mülakata gidiyor ilginç.

şu sıralar cumhur ittifakının yenisini yapmak istediği kanunlar bütünüdür.

geçtiğimiz günlerde cumhurbaşkanı yeni anayasa için millet ittifakından destek gelmese de öneriyi referandumla halka sunmaya kararlıyız dedi.

mevcut anayasa bile gereği gibi uygulanamıyorken, ülkede adalet kavramının içi boşaltılmışken; yeni anayasanın bizlere nelere mal olabileceğinden ciddi derecede endişeleniyorum.

kısası makbuldür, bizimki gibi (kazuistik) olanı değil. mümkün olduğu kadar kısa ve öz. ingiltere'nin yazılı bir anayasası olmadığını biliyor musunuz?

kanun koyucular eğer kendileri anayasaya uymazsa en demokratik anayasa olsa bile fiilen hükümsüz kalır.
(bkz: sovyetler anayasası)

hukuki normlar hiyerarşisinin en tepesindeki normdur. buna göre yürütmenin çıkardığı hiçbir kural ve yasamanın yaptığı hiçbir kanun anayasaya aykırı olamaz. bunun denetimi de özel bir mahkeme olarak kurulmuş anayasa mahkemesi tarafından yapılır. çoğu ülke sahip olsa da ingiltere ve israil'in yazılı bir anayasası yoktur.

bir ülkenin yönetim biçiminin, hukuki kurallarının ve yasaların yer aldığı toplumsal sözleşme olarak bilinir, ülkemizde ilk 3/4 maddesinin değiştirilmesi teklif dahi edilemez.

bazen devlet büyüklerinin racon kesmek için birbirlerine fırlattıkları metin.