1.
kral azatiwata anadolu üzerindeki oynanan oyunlarının en zirvede olduğu yıllarda ( oyun böyük yeğenmimmm(u: swh)) doğuda korku ve savaş üzerine kurulan assur devleti ve onun ünlü kralı sargon emmi ile batıda entrika, yalan dolan ve komplolarla bölgeyi ele geçirme planları yapan frig kralı gevşek midas ve kuzeyde de asurlulardan bile daha acımasız olan kimmerler ile uğraşmak zorunda kalmış, dağılmış hitit devletinin hanedan soyundan gelen ve kendi hanedanlığını çukurova'da kurmaya çalışmış geç hitit dönemi krallarından biridir. tarihten anlaşılana göre kral azatiwata karatepe'de her ne kadar kahrol düşman al sana kale diyerekten bir koca geniş savunma yerleşkesi yapsa da maalesef dayanamamıştır. kendisini saygıyla anıyorum.
kralın, karatepe'de yazdırdığı yazıttaki cümlelerini de buraya bırakmayı bir borç bilirim. harcadılar adamı:
"ben fırtına tanrısı’nın (tarhunza, ba’al) takdis ettiği, onun hizmetçisi, danunalar kralı awarikku’nun desteklediği azatiwata’yım. fırtına tanrısı beni danunalar’a baba ve anne yaptı. danunalılar’a yaşam verdim, adana ovası topraklarını güneşin doğduğu yerden battığı yere kadar genişlettim. benim günlerimde danunalılar iyi şeylere hep bol miktarda sahip oldular. ve ben pahara’nın zahire depolarını doldurdum, fırtına tanrısı sayesinde atların, kalkanların ve orduların sayısını arttırdım. kibirli olanı (?) kırdım ve ülkede mevcut olan kötülükleri söküp attım. efendimin evini iyilik içerisinde inşa ettim; efendimin ailesi için iyi olan tüm şeyleri yaptım. onların, atalarının tahtında oturmalarını sağladım. tüm krallarla barış tesis ettim. adaletim, hikmet sahibi olmam ve iyiliğim yüzünden her kral beni kendi babası yerine koydu. muksa (mpš) evine hizmet etmeyen kötü insanların ve çapulcuların bulunduğu tüm sınır toprakları üzerinde güçlü duvarlar yaptım ve ben azatiwata onları ayaklarımın altına aldım. danunalılar barış içinde yaşayabilsinler diye, ben o yerlerde kaleler yaptım. güneşin battığı yerlerde benden önceki kralların alamadıkları güçlü kaleleri (toprakları) fethettim. onlara darbeler indirdim. onları aşağı indirerek topraklarımın doğu taraflarına yerleştirdim; danulalılar’ı (da) oralara (boşalan yerlere) yerleştirdim. saltanatım sırasında fırtına tanrısı sayesinde danuna topraklarını batıda ve doğuda, daha önceleri insanların gitmekten korktukları, yollarından geçmeye çekindikleri yerlerde bile genişlettim; böylece benim günlerimde kadınlar bile ellerinde kirmanlarıyla oralarda yürüyebilirler. benim günlerimde bolluk ve bereket ve iyi yaşam, barış içinde yerleşmiş bir danuna ve adana ovası vardı. ben bu müstahkem kenti kurdum ve ona azatiwataya adını verdim. fırtına tanrısı ve geyik üzerindeki tanrı, bana bu kenti kurmakla görevlendirdiler. fırtına tanrısı ve geyik tanrısı’nın lütfuyla onu bolluk ve bereketlilik içinde, yaşamı iyi ve huzur içinde yaşasın diye kurdum. o, adana ovası ve muksa’nın evini korusun. benim günlerimde adana ovası’nda bolluk ve bereket vardı. benim günlerimde danunalılar için hiç karanlık (gece) yoktu. bu müstahkem kenti ben kurdum ve onun içinde fırtına tanrısı’nı yerleştirdim. her ırmak ülkesi, senede bir sığır, bir koyun ve bağ bozumunda bir koyun kesmek suretiyle onu onurlandırsın. onlar azatiwata’yı sağlık ve yaşam ile kutsasınlar ve onu diğer kralların üzerine hakim kılsınlar. kutsal fırtına tanrısı ve bu kalenin tanrıları ona, azatiwata’ya uzun günler, çok yıllar, bolluk ve krallara karşı zafer bahşetsinler. bu kale bir tahıl ve şarap tanrısı olsun ve onun içinde oturan ahali koyun, sığır, tahıl tanrısı ve şarap tanrısı sahibi olsunlar. onlar çok sayıda gebe kalsınlar, büyüsünler, fırtına tanrısı ve tanrılar tarafından azatiwata ve muksa evinin hizmetine verilsinler. eğer krallardan biri veya erkekçe adı olan bir prens ‘azatiwata’nın adını bu kapıdan sileceğim ve kendi adımı kazıtacağım’ derse veya bu kaleyi ele geçirmeye heveslenir ve azatiwata’nın yaptırdığı kapıları tahrip ederse ve kapılara ben sahip olacağım, ben kendi hesabıma kendi adımı kazıtacağım derse veya hırsından ve kötülüğünden onları söküp atarsa, göğün fırtına tanrısı, göğün güneş tanrısı, hikmet tanrısı (ea) ve tüm diğer tanrılar o krallığı, o kralın kendisini ve o adamı (yeryüzünden) silsinler. bundan böyle azatiwata’nın adı, ay ve güneşin adları nasıl duruyorlarsa, (öylece) ebediyyen dursun!”
kralın, karatepe'de yazdırdığı yazıttaki cümlelerini de buraya bırakmayı bir borç bilirim. harcadılar adamı:
"ben fırtına tanrısı’nın (tarhunza, ba’al) takdis ettiği, onun hizmetçisi, danunalar kralı awarikku’nun desteklediği azatiwata’yım. fırtına tanrısı beni danunalar’a baba ve anne yaptı. danunalılar’a yaşam verdim, adana ovası topraklarını güneşin doğduğu yerden battığı yere kadar genişlettim. benim günlerimde danunalılar iyi şeylere hep bol miktarda sahip oldular. ve ben pahara’nın zahire depolarını doldurdum, fırtına tanrısı sayesinde atların, kalkanların ve orduların sayısını arttırdım. kibirli olanı (?) kırdım ve ülkede mevcut olan kötülükleri söküp attım. efendimin evini iyilik içerisinde inşa ettim; efendimin ailesi için iyi olan tüm şeyleri yaptım. onların, atalarının tahtında oturmalarını sağladım. tüm krallarla barış tesis ettim. adaletim, hikmet sahibi olmam ve iyiliğim yüzünden her kral beni kendi babası yerine koydu. muksa (mpš) evine hizmet etmeyen kötü insanların ve çapulcuların bulunduğu tüm sınır toprakları üzerinde güçlü duvarlar yaptım ve ben azatiwata onları ayaklarımın altına aldım. danunalılar barış içinde yaşayabilsinler diye, ben o yerlerde kaleler yaptım. güneşin battığı yerlerde benden önceki kralların alamadıkları güçlü kaleleri (toprakları) fethettim. onlara darbeler indirdim. onları aşağı indirerek topraklarımın doğu taraflarına yerleştirdim; danulalılar’ı (da) oralara (boşalan yerlere) yerleştirdim. saltanatım sırasında fırtına tanrısı sayesinde danuna topraklarını batıda ve doğuda, daha önceleri insanların gitmekten korktukları, yollarından geçmeye çekindikleri yerlerde bile genişlettim; böylece benim günlerimde kadınlar bile ellerinde kirmanlarıyla oralarda yürüyebilirler. benim günlerimde bolluk ve bereket ve iyi yaşam, barış içinde yerleşmiş bir danuna ve adana ovası vardı. ben bu müstahkem kenti kurdum ve ona azatiwataya adını verdim. fırtına tanrısı ve geyik üzerindeki tanrı, bana bu kenti kurmakla görevlendirdiler. fırtına tanrısı ve geyik tanrısı’nın lütfuyla onu bolluk ve bereketlilik içinde, yaşamı iyi ve huzur içinde yaşasın diye kurdum. o, adana ovası ve muksa’nın evini korusun. benim günlerimde adana ovası’nda bolluk ve bereket vardı. benim günlerimde danunalılar için hiç karanlık (gece) yoktu. bu müstahkem kenti ben kurdum ve onun içinde fırtına tanrısı’nı yerleştirdim. her ırmak ülkesi, senede bir sığır, bir koyun ve bağ bozumunda bir koyun kesmek suretiyle onu onurlandırsın. onlar azatiwata’yı sağlık ve yaşam ile kutsasınlar ve onu diğer kralların üzerine hakim kılsınlar. kutsal fırtına tanrısı ve bu kalenin tanrıları ona, azatiwata’ya uzun günler, çok yıllar, bolluk ve krallara karşı zafer bahşetsinler. bu kale bir tahıl ve şarap tanrısı olsun ve onun içinde oturan ahali koyun, sığır, tahıl tanrısı ve şarap tanrısı sahibi olsunlar. onlar çok sayıda gebe kalsınlar, büyüsünler, fırtına tanrısı ve tanrılar tarafından azatiwata ve muksa evinin hizmetine verilsinler. eğer krallardan biri veya erkekçe adı olan bir prens ‘azatiwata’nın adını bu kapıdan sileceğim ve kendi adımı kazıtacağım’ derse veya bu kaleyi ele geçirmeye heveslenir ve azatiwata’nın yaptırdığı kapıları tahrip ederse ve kapılara ben sahip olacağım, ben kendi hesabıma kendi adımı kazıtacağım derse veya hırsından ve kötülüğünden onları söküp atarsa, göğün fırtına tanrısı, göğün güneş tanrısı, hikmet tanrısı (ea) ve tüm diğer tanrılar o krallığı, o kralın kendisini ve o adamı (yeryüzünden) silsinler. bundan böyle azatiwata’nın adı, ay ve güneşin adları nasıl duruyorlarsa, (öylece) ebediyyen dursun!”
devamını gör...
2.
devamını gör...