barışın sağlanması için gerekenler

savaş sebeplerinin önlenmesiyle yerine gelen gerekliliklerdir.bunların nasıl yerine geleceği ülkeye göre değişir ondan dolayı türkiye için yazacağım.

1. toprak ve kaynaklara olan istek
- sıfır toplamlı rekabetten ve rantçılıktan işbirliğine dayalı kaynak yönetimine geçiş.
- adil kaynak dağıtımı konusunda uluslararası anlaşmalar (örneğin su, petrol, mineraller).
- sürdürülebilir alternatiflere yatırım yapmak (yenilenebilir enerji, laboratuvarda yetiştirilen gıda, geri dönüşüm teknolojisi).
- yasadışı arazi gaspı ve sömürüye karşı yasaları güçlendirmek.

2. dini ve kültürel farklılıklar
- dinler arası diyalog ve seküler yönetimi teşvik etmek.
- bölünmelerden ziyade ortak insani değerleri vurgulayan eğitim.
- medya ve liderlerin “öteki”ni şeytanlaştırmaktan kaçınması.
- azınlıkların zulüm görmesini önlemek için yasal korumalar.

3. aşırı milliyetçilik
- ulusal gururla birlikte küresel kimliği teşvik etmek.
- dünya tarihini sadece “biz ve onlar” perspektifinden değil, farklı bakış açılarından öğretmek.
- uluslararası değişim programlarını (öğrenci programları, kültür festivalleri) teşvik etmek.
- yabancıları insanlıktan çıkaran propagandaya karşı çıkmak.

4. algılanan saldırganlara karşı öz savunma
- şeffaflık ve çatışma önleme yoluyla güven inşa etmek.
- silah kontrol anlaşmalarının güçlendirilmesi ihtimali (örneğin, yeni start, nükleer silahların yayılmasının önlenmesi).
- gergin sınırları tamponlamak için tarafsız barış gücü kuvvetleri oluşumu(kısaca sınırlara sahip çıkmak).

5. liderlerin kişisel hırsları
- otoriter gücü azaltmak ve liderleri sorumlu tutmak. (bizde hala dış güç vb aranıyor.. lideri ne kadar sorumlu tutarsan o kadar refah görürsün)
- demokratik denetim ve denge mekanizmaları (görev süresi sınırlamaları, bağımsız yargı, bunlar ihtiyaç).
- savaş çığırtkanlarını yargılamak için uluslararası mahkemeler.
- diktatörlüğe direnen taban hareketlerin desteklenmesi.(örneğin %1 oylu bir partinin genel başkanını bile silivriye atmamak. bu gözü dönmüşlüktür.)

6. zalim veya yetersiz yöneticilerin görevden alınması
- darbe/savaş yerine şiddet içermeyen rejim değişikliği.
- sivil direnişi desteklemek (örneğin, filipinler'deki edsa devrimi 20 yıllık diktatörlüğü bitirmiştir, sırbistan'daki otpor hareketi, gezi parkındaki iftiraların yalan olduğunu artık kabul etmek, saraçhaneyi anlamak).
- baskıcı rejimlere yönelik küresel yaptırımlar ve diplomatik izolasyon.(doların roket olması, türk'lere vize verilmemesi gibi başımıza gelen şeyler..)
- kanlı son direnişleri önlemek için diktatöre sürgün seçeneği sunmak (örneğin, uganda'daki amin).

7. bir yöneticinin mirası üzerine anlaşmazlıklar
- barışçıl geçişleri kurumsallaştırmak.
- güç boşluğunu önlemek için net halefiyet yasaları (örneğin, tito'nun ölümünden sonra yugoslavya'nın çöküşü).
- hakikat ve uzlaşma süreçleri (örneğin, apartheid sonrası güney afrika).

8. iç sorunlardan dikkatin başka yöne çekilmesini önlemek
- iç şikayetlerin günah keçisi yaratmaya yol açmadan önce ele alınması.
- yolsuzluğu ortaya çıkarmak için basın özgürlüğü, sahte düşmanlar etrafında toplanmak değil.
- huzursuzluğu azaltmak için ekonomik güvenlik ağları (örneğin, iskandinav modeli).
- hayal kırıklıklarını yapıcı bir şekilde kanalize etmek için doğrudan demokrasi (referandumlar, vatandaş meclisleri).

9. antlaşma yükümlülükleri
- gerilimin azaltılmasını öncelik haline getirmek için ittifakları yeniden düzenlemek.
- nato/varşova paktı tarzı anlaşmalar zorunlu arabuluculuk maddeleri içermelidir ve uygulanmalıdır.

10. bağımsızlık arzusu (bizim için büyük ölçüde ekonomik bağımsızlık ile alakalı)
- hakikat komisyonları ile tarihsel durumları ele almak. (kıbrıs meselesi, ermeni isyanlarının bugün soykırım olarak tanınması)
- 1. madde tamamı.

11. intikam arzusu
çoktandır bittikçe hortlatılan bir terör var ülkede ve geldiği son noktayı biliyoruz. bizim intikam meselemiz sayısız şehitle alakalı olabilir ve o da tabi ki terörle. gelinen son nokta bugün bir komisyon ve umut hakkıından falan bahsediyorlar.

terörist katillerin serbest bırakılmasına karşı argümanlar:
11.1. mağdurlar için adalet
- toplu katilleri serbest bırakmak, mağdurları ve ailelerini ihanet etmek anlamına gelir.
- zulümlerin “müzakere yoluyla ortadan kaldırılabileceği” tehlikeli bir emsal oluşturur.

11.2. güvenlik riski
- birçok terörist serbest bırakıldıktan sonra şiddete geri döner (örneğin, esir takasında serbest bırakılan hamas militanları daha sonra saldırılara katıldı).
- gelecekte serbest bırakılmalarını sağlamak için daha fazla kaçırma veya saldırı yapılmasını teşvik eder.

11.3. ahlaki tehlike
- terörizmi bir taktik olarak ödüllendirir ve daha fazla şiddeti teşvik eder.
- caydırıcılığı zayıflatır — katiller serbest bırakılabileceklerini bilirlerse, zulmü önlemek için daha az nedenleri olur.

11.4. siyasi sonuçlar
- serbest bırakılan teröristler liderlik görevlerine geri dönerse toplumları istikrarsızlaştırabilir (örneğin, taliban mahkumlarının isyanlara yeniden katılması).
- teröristlerle müzakere eden hükümetlere olan güveni zedeler.

-temel faktörler-
- kim serbest bırakılıyor?
- düşük seviyeli üyeler mi, yoksa katliamların beyinleri mi?
- tekrar suç işleme olasılıkları var mı?

koşullar nelerdir?
- sürgün ediliyorlar mı, izleniyorlar mı, yoksa sadece şiddeti terk etmeleri mi isteniyor?
- herhangi bir vaat söz konusu mu?
- ateşkes veya barış anlaşması var mı, anlaşmaya kimler dahil, anlaşmaya dahil olanların sicili nedir?

-halkın güveni-
- kurbanların ailelerine mutlaka danışılmalı ve yayınlanmalıdır.
- kararda şeffaflık adına komisyon yayınlanmalıdır.

muhtemelen sınır dışı uygulaması ve sınırların güçlendirilmesi çok daha risksiz ve kalıcı bir çözüm..

sistemik değişim için ne olursa olsun ihtiyaç duyulacak şeyler:
- savaşçıları değil, barışçıları yücelten küresel bir kültür. (yıllarca neo-osmanlı rüyası gördürülen kitleyi hatırlayın. bor çıkarıp gaz çıkarıp kayıplara karıştılar. yurtta sulh cihanda sulh başka yolu yok.)
- sömürü yerine işbirliğini ödüllendiren ekonomik sistemler.
- bölünme değil, köprü kurma amacıyla kullanılan teknoloji (yapay zeka, sosyal medya. birinin gezerkenki görüntüsünü kırmızı halkaya alıp ithamlara boğan havuz medya değil).