batı'nın doğu'ya üstünlüğünün sebebi

bilimsel çalışmalar halk tarafından ve devlete dayatılarak desteklenmiştir, düşünce ve aydınlanma çağında bugün doğunun yaptıkları tekrarlanmamak üzere bastırılarak misyonerlikle zenginleşerek düşünce sisteminin oturmasını sağlamışlardır, ama bunlardan asıl önemlisi, batı, doğu, kuzey, güney ila anlatılanlar modern çağa yönelik tanımlardır ve dünyanın geçmişinde ufacık olsun bir değeri yoktur. uygarlık, çok çeşitli coğrafyalarda, neredeyse her seferinde kendisinden önceki başlatan uygarlıktan feyz alıp ondan öğrendiklerini kendi potasında sentezleyenler eliyle ama her daim evrensel kurallar üzerinde yükseldi. bir zamanların yüce ve anlı, şanlı uygarlık merkezlerinin çoğu şimdi "gelişmemiş" olarak betimleniyor.
bunların altında yatan en büyük etken değişim ve gelişim çağına ayak uyduramayıp, içe dönüklüğünden kaynaklanır. hemen hemen her devirde çağın ya kaybedeni olursunuz ya kazananı.

işte matbaanın bize geç gelmesi...

doğunun modern değil geleneksel olmasından kaynaklıdır.

edward said şarkiyatçılık kitabını okuyun arkadaşlar. kim nasıl üstün, doğu-batı üzerine merakınız varsa mutlaka okuyun.

başlığın kendisinde bile aşağılık kompleksi var. ışte tam da bu yüzden !

doğu tevekkülcüdür. hayır da şer de allahtan der meseleyi kapatır. batı bu anlayışı 18 yy. da terk etmeye başlamış, aklı başka bir noktaya koymuştur. laikliğin doğuşu bu sebeptendir. laikçi, ateist, chp zihniyeti başlığı açmaya benzemez bu işler.

saat farkı.

masada yemek yiyorlar.
çatal bıçak kullanıyorlar.
taharet muslukları yok.
birbirine günaydın diyorlar. aaa ne garip??!
okuyorlar.
sorguluyorlar.
dini hayatlarını merkezine komuyorlar.
insani ilişkilere önem veriyorlar.
göz teması kuruyorlar.
pisliği halının altına saklamıyorlar.
sanat seviyorlar.
vb.

ingiliz tarihçi bernard lewis'in türkçeye hata neredeydi olarak çevrilen what went wrong adlı kitabında detaylıca işlediği konu.

bernard lewis bu kitabında doğu yüzyıllar boyunca batı'dan üstünken nasıl oldu da bu üstünlüğü kaybedip batı'nın gerisine düştü sorusuna cevap arıyor.

kitap yedi bölümden oluşuyor:
1. savaş meydanından alınan dersler
2. zenginlik ve güç arayışı
3. toplumsal ve kültürel engeller
4. modernleşme ve toplumsal eşitlik
5. laiklik ve sivil toplum
6. zaman, mekan ve modernite
7. kültürel değişimin yüzleri

her bölümde başlıkla ilgili konularda doğu medeniyeti neyi yanlış yaptı ve batı medeniyeti gelişirken doğu medeniyeti neden gelişemedi sorularına ayrıntılı cevaplar veriyor.

bu sebeple batı'nın doğu'ya üstünlüğünün sebebini merak eden kişilerin mutlaka hata neredeydi adlı kitabı okumalarını tavsiye ediyorum.

japonya, çin ve güney kore, batılı devletlerin bir çoğundan -bilimsel ve ekonomik anlamda- üstün durumda.

(bkz: bıdı bıdı bıdı bıdı bıdı bıdı)

bu batının doğu'ya üstünlüğü çok saçma. dünya haritasında avustralya, singapur, japonya, yeni zelanda güney kore gibi ülkeler en doğuda ama onlar çok medeni ülkeler.

çok basit ekonomik,sosyal,sanayi,bilim dünyasında doğunun çok ilerisinde.

doğu demeyelim de orta doğu diyelim. güney kore, japonya ve çin sanayi , teknoloji yönünden güçlüler ,bilimde de aynı şekilde. orta doğu'da şeriat var, din adı altında kendi saçma sapan gelenekleri var. ( dini gerçek anlamda da yaşamıyorlar) batı'da ise bilim , akılcılık, insan hakları var. orta doğu'da ( türkiye'de dahil olmak üzere) hâlâ kadın hakları , hayvan hakları, eğitim sistemi , netflixte gay var, ramazan'da yolda su içeni dövelim muhabbeti varken ; batı , başka gezegenlerde su var mı,hayat var mı konularını tartışıyor.

sadece batı devletleri değil. dini temel almadan hareket eden, hukukun üstünlüğünü benimsemiş, haksızlık karşısında ses çıkaran halklar oldukları için üstünler. bir parti 'milletin iyiliği için bunu yaptık, şu bilgiyi sakladık' gibi bir şey dese bile oy kaybettiğinden yerine gelen partiler aynı hataları yapmıyor. ama bunlar yavaşça azalıyor. eğitim maalesef zor verilen bir şey insanlar daha az eğitim alarak ve özellikle avrupa'da yaşanan göçmen krizlerinden ve nüfuslarının yaşlanmasından giderek geriliyorlar. ama bunlara karşı demokratik düzenlemeleri yapabilirler. yani bu durumdan çıkabilirler. doğu gibi işleri allah'a bırakmazlar.

teknolojik olarak üstün olsalar bile insanlık diye ozetledigimiz merhamet, misafirperverlik, elinde olanı paylasma gibi hususlar merkeze alındığında doğu toplumları da onlardan üstün

not: önemli olan insan olmak

neydi hikaye,
feodal beyin himayesindeki serf, fırsatını bulunca burg'a* kaçar
prangalarından kurtulmak, nefes almak, yaşamak için.
batı insanının bireysellik mücadelesinin başladığı yer burası.

bu bireyselliğin bir şeyle desteklenmesi gerekiyor.
siyasi güç genel olarak feodal beylikler, prenslikler ve din sınıfı arasında dağılmış durumda.
bu yüzden serf para kazanmalı ki
burjuva olabilsin,
ben de varım kardeşim,
yıllarca bizi sömürdünüz,
diyebilsin.
çıkmayın dışarı öcü var dışarıda,
okumayın incil'i biz size anlatırız
diyenlere karşı çıkabilsin.
yoksa kim takar eskinin kölesini.

ama doğu insanı öyle mi?
bir devletin himayesinde.
aç olduğunda doyurulacak
çıplak olduğunda giydirilecek
adalet istediğinde şikayeti dinlenecek durumda.

siyasetnamede ne anlatıyor nizamü'l-mülk?
bir sultanın tebaasını nasıl idare etmesi gerektiğini anlatıyor.
adil olması gerektiğinden bahsediyor.*

bir düşünelim feodal bir beylikte pis bir ahırda karın tokluğuna yaşamak mı
yoksa bir devletin himayesinde yaşamak mı?
şahsen o dönemlerde olsam doğuyu tercih ederdim. dönemin batılısına sorsanız o da doğuyu tercih ederdi sanırım.

ama gelin görün ki o zamanların o mekanların ruhu bugün hâlâ yaşıyor ve geleceğimizi şekillendiriyor.
o gün avantaj olan şey bugün dezavantaj olabiliyor.

t: asırlardır süregelen sebeptir.

burjuva

kıskançlık kesin bilgi

çünkü doğulular kendi hâlinden memnundu. zaten fazla bir şey istemiyorlardı. var olan da yetiyordu. başta da bir kral nizamı sağlıyordu. mis değme keyfime.

ama batılılar verimsiz topraklarda yaşıyorlardı. bir de tarihsel süreçte hep doğudan gelenler tarafından tokatlanmışlar. "haliyle siz göreceksiniz lan durumu olmuş"

işte bu ahval ve şerait içinde batılılar, bir şeyler yapmak lazım bu böyle olmaz gibisinden denizlere falan açılıyor vesaire. sonra işte amerika bulunca film kopuyor zaten. oradan sonra çok hızlı atıyor. sömürü falan derken araya bi 250 yıllık fark koyuyor.

böyle demokrasi falan zaten bunlarda romalılardan var kökleri. bu köşeyi dönenler de tüccarlar olunca asillere karşı haklarım var ulan benim tatavası yapıyor oradan köklerimize demokrasiye dönelim geyiği falan derken, demokrasi, vatandaşlık bilinci vesaire oluşuyor. doğu'da oluşmuyor çünkü doğulu rahat yani hâlinden memnun. gölge etme başka ihsan istemez kafasında.

teknolojik gelişim ise aslında zenginlik gelince bunlara da ilgi artıyor. parayı napcan. para yenmez yatırım yapmak lazım, bir de o zamanlar bilim falan bizim günümüzdeki edebiyat gibi meraklısına gidiyor. öyle telefon falan yok instadan foto koyasın kendini göstermek için. böyle çay partilerinde, şekerim freud diye bir adamla tanıştım, babam benim öpmek istiyormuş aslında muhabbeti yapıyorlar kendilerini satmak için. doğulu da yine ses yok çünkü derdi yok. ta ki batılı kapısına gelip kalk lan kölemsin artık benim diyene kadar.

elindekilerle yetinmeyip en iyisini istediler mantıklı olarak. şu an ise dünyanın seyrini değiştiriyorlar.