philippa foot, ve jarvis thomson’ın ortaya attığı ikilem bize şunu soruyor:

kontrolden çıkmış bir tramvay hızla, ileride raylara bağlanan beş insana doğru geliyor.

iyi haber şu, tramvayı başka raya yönlendirecek düğme elinizde.düğmeye basacaksınız ve tramvay başka bir raya yönlenecek, iple bağlanmış olan bu beş insan da kurtulacak.

fakat diğer rayda da bağlanmış olan bir insan bulunuyor ve eğer birinci raydaki beş insanı kurtarmak isterseniz, diğer insanı öldürmüş olacaksınız.
ne yapardınız?

kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
devamını gör...
trenden atlarım diye cevap verilecek saçma soru.
devamını gör...
bir kişiye doğru çeviririm tam makastan ilk iki teker geçtiğinde makası çevirerek raydan çıkmasını sağlamaya çalışırım. en kötü ihtimalle 5 kişi kurtulur, bir kişi ölür.
devamını gör...
iki ucu b.klu değnek dedikleri durum.
devamını gör...
akla good place adlı diziyi getirmiştir..
devamını gör...
5 kişiyi kurtarırım. 1 kişi için 5 kişinin hayatını riske etmem.

bu zaten çok eski bir sav.
devamını gör...
allah'in isine karismazdim.
devamını gör...
allah yolumu böyle yaptıysa var bir bildiği der düz giderim.
devamını gör...
5 kişi sayıca fazla olduğundan birçok kişiye mantıklı gelecektir fakat o bir kişi tanıdığınız biri olsaydı da aynı cevabı verir miydiniz merak ediyorum, diyeceğim ikilemdir.
devamını gör...
burada insanları (en azından mizantropist olmayanları) tereddüte düşüren şey “trene ellemezsek 4 kişi kader olaraktan ölür ama yönünü değiştirirsek bir kişiyi biz öldürmüş oluruz” düşüncesi. benim ahlak anlayışıma göre yönünü değiştirmesen de o 4 kişinin ölümünü engelleme imkanın varken engellemediğin için onların da ölümünden sorumlu olursun yani ben tramvayın hangi yönde gittiğiyle hiç ilgilenmiyorum ve olaya “bir kişinin mi ölmesini istersin 4 kişinin mi?” şeklinde bakıyorum ve trenin yönünü değiştirip 4 kişiyi kurtarmak adına bir kişiyi öldürmeyi tercih ediyorum. ancak o bir kişi elon musk ise işler değişir tabi.
devamını gör...
önce beş kişiyi öldürür daha sonra treni geri çevirip tek kişinin de üstünden geçerim. beni ikilemde bırakmayın arkadaşım. ya herkes yaşasın ya herkes ölsün. haksızlık olmasın.
devamını gör...
bu tramvayın vatmanı nerede kardeşim diye sorulması gerekir öncelikle.
devamını gör...
bu ikilem özünde eylemin ahlaki değerinin, yalnızca sonuçları tarafından belirlenip belirlenmediğini dikkate almamızı sağlar.

çoğu insan 5 kişiyi kurtarmak için kolu çekecektir ancak bu düşünce deneyinin devamında tek bir ray var, tramvay gelmekte ve rayda 5 kişi durmakta. siz bir üstgeçittesiniz ve yanınızda şişman bir insan var. bu şişman birey, üstgeçitten raylara itmeniz halinde tramvayı durduracak bir cüsseye sahip. 5 kişiyi kurtarmak için şişman bireyi raylara iter miydiniz? önceki düşünce deneyinde çoğunluk kolu çekmesine rağmen çok az sayıda kişi şişman bireyi raylara itmeyi tercih etmektedir. bu durum, ahlaki sezilerimizin her zaman mantıklı ve tutarlı olmadığı, güvenilir olmadığı anlamına mı geliyor? esas ikilem budur.
devamını gör...
dışarıdan hiç bir baskı altında kalmadan ne yapacağımız sorulmuş. burada esas sorun şu; aklımı mı dinlemeliyim, yoksa kalbimi mi? her iki durumda da pişman olunacaktır.

madem ki pişmanlık kalbimle alakalı bir durum. ben kalbimden geçeni yapardım.
devamını gör...
öyle şey mi olur. gider tek kişiyi çözer beş kişinin yanına bağlarım. anca beraber kanca beraber. sonra altısı birden ölsün (!)
devamını gör...
stargate atlantis'in bir bölümünde bunun bebekli versiyonunu sormuşlardı. duygusal kişiliğimden ötürü nefret ettiğim bir düşünce egzersizidir.
devamını gör...
altı kişiyi de kurtaracak zekice üçüncü bir seçenek yok ise beş kişiyi kurtarmak mantıklı olandır. üzülseniz de altıya bir ölüm daha az üzer.

yazarın biri zaten tek başına olan sevdiğiniz olsaydı diye sormuş. eğer tanımıyorsak kim tek kişiyi seçer ki.
devamını gör...
normalde ölmeyecek bir insanı öldürüyorsunuz ama. ben böyle bir karar veremem. daha doğrusu böyle bir karar vermeye hakkım olduğunu düşünmüyorum
devamını gör...
mesele sayi degil yegen, mesele raylara iple baglanmis kisilerin kimler oldugu...
devamını gör...
karışmazdım. o beş kişinin kaderinde tren kazasında ölmek varmış.
eğer treni çevirirseniz o bir kişi sizin yüzünüzden ölmüş olur.
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"beyin yakan tramvay ikilemi" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim