1.
birinci dünya savaşı sonunda 'hasta adam'ı kıstıranlar bunu da resmiyete döküp mondrosu imzalamışlardır. bununla osmanlı devleti fiilen bitmiş oluyor ve her yanı işgal ediliyordu. mütareke şartlarından biri de ordunun dağıtılması, silahların teslimidir efem.
batasıca mondros mütarekesi’nin ilgili maddelerine göre dağılmayan tek ordu, kazım karabekir paşa’nın komutasındaki 15. kolordu olacaktır.(kazım paşa bu ...yer mi bu numaraları). neyse efem...
karabekir paşa, bölge üzerinde erivan merkezli ermenistan’ın emellerini bildiğinden askerlerini terhis etmemiş
ve savunma tedbirleri almaya başlamıştı. bilindiği üzere, şark meselesi çerçevesinde itilaf devletlerinden destek gören ermeniler, ı. dünya savaşı sırasında ruslarla iş birliği içinde doğu anadolu’da bazı yerleri işgal etmiş, türk-müslüman köy ve kasabalarını yakıp yıkmışlardı.
bunun da ötesinde paris barış konferansı’na başvurarak giresun-mersin çizgisinin doğusunda kalan anadolu coğrafyasının neredeyse tamamının kendilerine verilmesini istemişlerdi
ermenilerin bu emelleri doğrultusunda, saldırılarının ve baskılarının artması üzerine 9 haziran
1920’de tbmm “seferberlik” ilan etmiş ve 15. kolordu, şark cephesi komutanlığına çevrilmiştir.
oltu’yu işgal edip saldırılarına artıran ermenilere karşı, kazım karabekir paşa komutasında taarruza geçen türk ordusu, 28 eylül’de sarıkamış, 30 ekim’de kars’ı işgalden kurtarıp 7 kasım’da gümrü’ye girmiştir. türk ordusundan büyük darbe yiyen ermeniler ateşkes istemek mecburiyetinde kalmış ve 3 aralık 1920’de yapılan gümrü antlaşması’yla, türkiye’nin isteklerini kabul etmek durumunda kalmışlardır.
türkiye açısından ermeni meselesini kapatan ve tbmm’nin ilk askeri başarısı olan gümrü antlaşması ile 1878’den itibaren rus işgalinde kalan kars ve çevresi geri alınarak türkiye’nin doğu sınırları güvenlik altına alınmış oldu
artık buradaki ordu izmir deki yunana kaydırılmasına olanak sağlandı.
bu antlaşmadan hemen sonra, tbmm gürcistan’a bir nota vererek, bir türk yurdu olan üç sancağın (kars, ardahan, batum) türkiye’ye iadesini istedi. görüşmeler sonunda gürcü hükûmeti bu sancakları türkiye’ye bırakmak zorunda kaldı. ancak kısa bir süre sonra bolşevik rusya’nın gürcistan ve ermenistan’ı işgal etmesi üzerine durum değişmiş ve 16 mart 1921 moskova, 13 kasım 1921 kars antlaşmasıyla batum dışındaki yerler türkiye’ye katılmışoldu.
kazım karabekir paşa, doğu anadolu’da “şark fatihi” olarak anılmaya başlayacaktır...
batasıca mondros mütarekesi’nin ilgili maddelerine göre dağılmayan tek ordu, kazım karabekir paşa’nın komutasındaki 15. kolordu olacaktır.(kazım paşa bu ...yer mi bu numaraları). neyse efem...
karabekir paşa, bölge üzerinde erivan merkezli ermenistan’ın emellerini bildiğinden askerlerini terhis etmemiş
ve savunma tedbirleri almaya başlamıştı. bilindiği üzere, şark meselesi çerçevesinde itilaf devletlerinden destek gören ermeniler, ı. dünya savaşı sırasında ruslarla iş birliği içinde doğu anadolu’da bazı yerleri işgal etmiş, türk-müslüman köy ve kasabalarını yakıp yıkmışlardı.
bunun da ötesinde paris barış konferansı’na başvurarak giresun-mersin çizgisinin doğusunda kalan anadolu coğrafyasının neredeyse tamamının kendilerine verilmesini istemişlerdi
ermenilerin bu emelleri doğrultusunda, saldırılarının ve baskılarının artması üzerine 9 haziran
1920’de tbmm “seferberlik” ilan etmiş ve 15. kolordu, şark cephesi komutanlığına çevrilmiştir.
oltu’yu işgal edip saldırılarına artıran ermenilere karşı, kazım karabekir paşa komutasında taarruza geçen türk ordusu, 28 eylül’de sarıkamış, 30 ekim’de kars’ı işgalden kurtarıp 7 kasım’da gümrü’ye girmiştir. türk ordusundan büyük darbe yiyen ermeniler ateşkes istemek mecburiyetinde kalmış ve 3 aralık 1920’de yapılan gümrü antlaşması’yla, türkiye’nin isteklerini kabul etmek durumunda kalmışlardır.
türkiye açısından ermeni meselesini kapatan ve tbmm’nin ilk askeri başarısı olan gümrü antlaşması ile 1878’den itibaren rus işgalinde kalan kars ve çevresi geri alınarak türkiye’nin doğu sınırları güvenlik altına alınmış oldu
artık buradaki ordu izmir deki yunana kaydırılmasına olanak sağlandı.
bu antlaşmadan hemen sonra, tbmm gürcistan’a bir nota vererek, bir türk yurdu olan üç sancağın (kars, ardahan, batum) türkiye’ye iadesini istedi. görüşmeler sonunda gürcü hükûmeti bu sancakları türkiye’ye bırakmak zorunda kaldı. ancak kısa bir süre sonra bolşevik rusya’nın gürcistan ve ermenistan’ı işgal etmesi üzerine durum değişmiş ve 16 mart 1921 moskova, 13 kasım 1921 kars antlaşmasıyla batum dışındaki yerler türkiye’ye katılmışoldu.
kazım karabekir paşa, doğu anadolu’da “şark fatihi” olarak anılmaya başlayacaktır...
devamını gör...