efsuncu baba

hüseyin rahmi gürpınar'ın türk edebiyat klasikleri serisinde bulunan bir kitabıdır.
kitabın yazım tarihi 1924'tür.

türkiye iş bankası kültür yayınları günümüz türkçesiyle yayınını yapmıştır bu güzel romanın.

efsuncu baba büyüyle, simyayla, tılsımla uğraşan; define aramak, madeni altına çevirmek, yıldıznamelerden alemin sırrını çözmek gibi heveslere kapılmış bir zat-ı muhteremdir. batıl inanışların peşinden sürüklenen, her adımını bu hurafelere göre atan bir karakterimiz vardır kitabımızda. her bulduğu define haritasının peşinden koşar. edirnekapı ve topkapı arasında gömülü olduğuna inandığı hazinenin anahtarı binbirdirek'te bulunmaktadır ve romanımız binbirdirek üzerinde anlatımlarla devam eder. romanımızın ana anlatımın da iki ermeni delikanlı (kirkor ve agop) mevcut ve romanın büyük bir kısmında seslendirmeler anlatımlar ve roman akışı bu karakterler üzerinden işler.

bu tarz türk edebiyatı klasiklerinde aslında beni en çok heyecanlandıran kısım eski dönem tabirler, kelimeler, farklı dillerden romanlara işlenen kelimeler, günümüzde kullanmayı bıraktığımız kelimeler.

efsuncu baba romanında da bu tarz kelimeler oldukça mevcut.

kısaca yazmak gerekirse
devr-i dilara - "en güzel devir" , "en hoş zaman" anlamında, ıı. meşrutiyet devri için kullanılan niteleme
ahbar - ermenice "erkek kardeş"
meskürat - sikke haline getirilmiş madeni paralar, akçeler.
bızdık - küçük çocuk (erm.)
huddam - cin çağıran hocaların belli dualar okuayarak kendilerine bağladıkları ve istedikleri hizmeti gördürdükleri cin veya cinler
itikafa - bir yere kapanıp dışarıya çıkmadan yalnızca ibadetle meşgul olma
saka tebeşiri - osmanlı'da su hizmeti veren sakalar, getirdikleri suyun hesabını evin kapısına tebeşirle işaretleyerek tutarlar.
cism-i latif - beş duyuyla kavranamayan cin, peri, melek vb bedensiz varlıklar
arşın- eskiden kullanılan ve yaklaşık 68 santimetreye denk gelen uzunluk ölçüsü
ilmü'l-kehane - kehanet, gaipten haber verme ilmi
ilmü'l-havass - manevi tesir, efsunlama, büyücülük ilmi
ilmü'r-raky - yükselme ilmi
ilmü'l-azaim - kötü şeyleri def etmek için yazılan dualar ilmi
...

son olarak, vapurda, metroda veya sahil kenarında çay yudumlarken "bir çırpıda" tabiriyle okunabilecek akıcı, keyifli bir klasik romanımızdır.

hüseyin rahmi gürpınar'ın diğer kitaplarındaki gibi toplumdaki genelgeçer inanışlara çok güzel taşlamalar atan,içi boş hocaları tiye alan komik ve gerçekçi kısa romanı.geçerliliği bu topraklarda hiç sona ermeyecek gibi maalesef..

normal sözlük kitap edebiyat kulübünde şubat ayında iki kitap okuma challenge yapacaktık, kitaplardan biri de buydu. hayatın bizim için başka planları varmış...
neyse, önümüze bakacağız. mart ayında bu hedefi tutturacağız eminim.
ben klasik türk edebiyatına çok uzağım, uzakmışım yani bunu anladım bu kitapla. kitabın konusunu görünce çok hoşuma gitmişti ama okurken o kadar çok zorlandım ki anlatamam. sadeleştirilmiş versiyonunu okumam lazımdı belki de çünkü kelimeleri ve anlamlarını takip etmeye çalışmak beni çok yordu. olay genel hatlarıyla aklımda ama hiçbir ayrıntıyı hatırlamıyorum şu an.
bu sebeplerden kitabı değerlendirirken ne desem havada kalacak gibi hissediyorum. konusu çok güzel, okuması zor olmasına rağmen verdiği mesajı anlayabiliyorsunuz. bilime değil de hurafelere, batıla inanan insanların eninde sonunda kandırılacağını görüyoruz. dinin yanlış kullanılmasının eleştirisi de var. klasik eserlerin klasik olmasının en büyük sebebi de bu zamansız ve evrensel konuları zaten. eski zamanda geçiyor olsa da hala çok güncel, geçerli bir mesele.
kitabı tdk yayinlarindan okudum, sadeleştirilmiş bir versiyonunu önermek isteyen olursa hayır demem.

okumaya çalıştığım en zor dili olan kitap. bitiremedim ne yazık ki, ne konuyu anladım ne de okumayı sevebildim. dilini göz ardı ederek okumaya devam edemeyen benim gibiler, boşuna başlamasın derim.
( diline rağmen okuyabilen tüm kitap kulübü arkadaşlarıma gizliden hayranım. )