gel gör beni aşk neyledi

bir yunus emre şiiri. bu şiiri dorian pek güzel şekilde rock müziğe adapte etmiştir. bakınız;
dorian-gel gör beni

iş bu entry epey uzun nitelikte olup yunus emre ve başka bir şarkı da yer alan bir sözlerdeki kadın-erkek metaforunu inceleyecektir. neden erkek sürekli bir kadını kovalar, arar? bu erkek ve kadın ile asıl anlatılmak istenen nedir? kadın neden böyle bir arayış içine girmez bu irdelenecektir. çok çok uzun bir entry olacak olup, okuması vakit alacaktır. bilgilerinize.

yunus emren'nin şiiri şu şekildedir;


aynı zamanda metropolis'in de bir şarkısıdır.
metropolis - gel gör beni
melis danişmend - gel gör beni (metropolis)



yunus emre şiirinden farklı sözlere sahip ancak; o bağlamda düşünürseniz bu şarkıyı da benzer anlamlar çıkarmak mümkün. metropolis şarkısında da yunus emre şiirinde şu özellik dikkatimi çeker. yunus diyor ki;

mecnun oluban yürürüm
ol yâri düşte görürüm

metropolis ise;
ben bir seferi adam
sen o vazgeçilmez kadın

bu iki kısımda da görürürüz ki bir erkek bir yari, vazgeçilmez bir kadını aramaktadır. tasavvufta bu arayış pek sık karşımıza çıkar. peki ama hiç düşündük mü neden hep bir erkek bir kadını, bir aşkı arar, kovalar durur? neden kadın kişi ya da şair bu aşkın peşine düşmez?

(bkz: gönül tekin) hocamızın simurg'un kanadı isimli kitabını okuyorum bir süredir. gönül hocamızın divan edebiyatı, tasavvuf edebiyatı ve çağatay edebiyatı ile sümer mitleri arasındaki bağlantıyı inceleyen makalelerinden oluşan bir kitapta şöyle bir makalesi mevcut; feyzi çelebi'nin şem ü pervanesi. 17. yüzyıl'da feyzi çelebi'nin yazdığı bu mesneviyi incelerken; feyzi'nin bu mesnevide kullandığı sanatların, mitlerin daha önce yaşamış tasavvuf alimlerindeki izini süren gönül hocamız şöyle ilginç şeyler anlatır bize. 1200'lü yıllarda mevlana ile çağdaş sayılabilecek yıllarda yaşayan, kübrevi tarikatı mensubu necmeddin-i daye'nin yazdığı mirsadü'l ibad mine'l-mebde ile l-mead isimli eserini inceler önce gönül hocamız. onun inceleme notlarında bu kadın-erkek olayı ile ilgili bölümlerin bir kısmını aynen yazıyorum. copy paste değil, alın teri. bu arada makale 100 küsür sayfalık bir makale, tamamını okumak isteyen kitabı satın alıp makaleye erişebilir.



bu kısımdan sonra gönül hocamız, daye'ye göre batini bize gösterecek bu beş organı anlatır. derecelerini, işlevlerini vs anlatır uzun uzun. fakat yukarıdaki paragrafta anladığımız üzere;
marifetin yani allah'ı bilmenin ve onunla bir olabilmenin yolu ruh ve bedenin uyumlu bir şekilde bir olması, ikisinin de birbirini eğitmesi, dizginlemesi gerekir. ve bu ikisi birbirini doğru bir şekilde bulmayı arzuladığı, aradığı aşikar. tıpkı yunus'un aradığı gibi. peki neden erkek-kadın metaforu var sürekli. bakalım necmeddin-i daye nasıl açıklamış bunu. bu arada şunu da söylemeden geçemem; gönül hoca hem feyzi'nin eserini hem de necmeddin'in eserini paragraf paragraf orijinal metininden inceler bu kitapta. dipnotlar da konu ile ilgili yazılmış başka makaleleri, başka tasavvuf alimlerinin eserlerini ve yorumlarını da bize kaynak olarak verir. neyse geçelim, eril-dişil olayına.



gördüğümüz üzere nefis hem düşmanımız hem de sırra, marifete vakıf olmamız için vazgeçilmez bir unsur.



necmeddin-i daye ve gönül hocamız daha sonra nefsin terbiyesini inceler. ardından feyzi'nin eseri ve sümerdeki karşılıkları incelenir detaylı olarak.

fakat anlayacağımız üzere; mecnun'un, yunus'un, nice tasavvuf ehlinin aradığı o çok güzel, mükemmel ve "vazgeçilmez" kadın nefstir. onsuz sırra, marifete, allah'ı bilmeye ulaşılamaz. çünkü hem çok güzeldir hem de yaşamımızı devam ettirmemize yarayan bütün özellikleri ihtiva eder. insanın varoluş amacı da o marifeti ve allah'ı bilmek olduğu için de bu nefsi bir şekilde dizginleyip var ederek o sırra vakıf olmaya çalışmadır. nefsin annesi olan beden, ruhtan sonra topraktan yaratıldığı için daha aşağıda ve kötülüklerle dolu iken. babası olan ruh; allah'ın nefesinin bir tezahürü olup daha önce yaratıldığı için herrhangi bir kötülük barındırmaz. çünkü allah mutlak olarak iyidir.

bu hikaye adem ve havva'nın hikayesine de benzemekte. adem de önce yaratılmıştır ve herhangi bir kötülük barındırmaz. ne zamanki sonra yaratılan kadın gelir; günah başlar.

büyük şair yunus emre'nin âli duygularını kağıda aktardığı şiiridir.

ben yürürüm yane yane

aşk boyadı beni kane

ne âkilem ne divâne

gel gör beni aşk neyledi

gâh eserim yeller gibi

gâh tozarım yollar gibi

gâh akarım seller gibi

gel gör beni aşk neyledi

akarsulayın çağlarım

dertli ciğerim dağlarım

şeyhim anuban ağlarım

gel gör beni aşk neyledi

ya elim al kaldır beni

ya vaslına erdir beni

çok ağlattın güldür beni

gel gör beni aşk neyledi

ben yürürüm ilden ile

şeyh anarım dilden dile

gurbette hâlim kim bile

gel gör beni aşk neyledi

mecnun oluban yürürüm

o yarı düşte görürüm

uyanıp melûl olurum

gel gör beni aşk neyledi

miskin yunus biçâreyim

baştan ayağa yâreyim

dost ilinden âvâreyim

gel gör beni aşk neyledi

tasavvufi kanadını bir kenara bıraksak, salt akıl sır ermez insan ilişkileri tarafından baksak bile muhteşem bir eser.

yunus emre zaten türkçe denilen dili şimdi kullanılan halinden bin kat arı, akıcı ve anlaşılır kullanmış biri, üstüne üstlük bir de dilindeki anlamların altına bakarsak adına kürsü kurulması, ders olarak okutulması gereken bir insan.
ama maalesef ki bu topraklarda yetişen her güzel şey gibi helak olup gitmiş yüzyıllardır.

şimdi adı bile anılmayan "kutlu doğum" zırvalığına harcanan emeği, parayı gördükçe kahrolan insanlar biliyor ama yunus'un kıymetini.

benim gibi bu tür şeylerden uzak duran, anlamayan, ön yargı ile bakan biri bile salt şu şiir bazında "helal olsun" diyorsa bu işte bir şey vardır, demedi demeyin..

güzel bir yorum / spotify

yer yüzünde yaşamış en büyük şairlerden yunus emre'nin muhteşem bir nefesidir. yunus emre'yi sunni tasavvufunda eritme çabalarından yıldım. kendisi büyük bir alevi ozanıdır. ibrahim sadri'den bir defa dinlemenizi öneririm.

rastladığım en iyi versiyonu, alta bağlantısını koyduğum eyüp hamiş'in enstrümantal (ney ile) yorumudur. insanı inanılmaz duygulandırır. zamanında yabancı bir forumda paylaşmıştım, yabancılardan da büyük övgüler almıştı. kanadalısından tut amerikalısına...

paul dwyer'ın sözlü yorumu da çok güzeldir. insana huzur verir. onun bağlantısını da koyayımdır madem.

eyüp hamiş - gel gör beni aşk neyledi

paul dwyer - gel gör beni aşk neyledi

dinlerken ruhunuzun dinlendiğini hissedeceksiniz. sıkıntılı durumlarda meditasyon yapmak yerine bunu dinlerim.

mükemmel bir düet olmuş bana göre, güne başlanabilir, huzur içerikli ilahi.

günaydınlar kıymetli insanlar.

(bkz: elinde ekmeği olan köpek)

prestij ve sürekli kan kaybeden arabi sünni islam, anadolu aleviliği ile can suyu arayıp "gerçek islam" oltası ile yunusu mollalaştırıyor. o yunus ki: "hiç kendi kendine kaynar mı kazan/çevre yanın ateş eylemeyince" diyen yunus.. yunustaki ilahi aşk, ilahi söyleten bir aşk değil. o bir bilge.. onun aşkı pür platonik bir "can" aşkı.. aşkın en saf ve soyut hali.. onda tüm erdem ve duygular pür ve idealize olduğu için tanrısal sayılabilir bir mükemmellikte.. felsefi bir tanrı.. buna da ancak aynı kusursuzlukta bir "can" olunabildiğinde ulaşılıp tanrılaşılacağı düşüncesinde o.. "ete kemiğe bürünüp, yunus gibi görünen" bir garip can.. ancak ki tanrısallaşabildiğince var olan bir "hiç" yunus.. o anadolunun kendisi.. ne bir molla ne sunulmaya çalışıldığı gibi bir derviş ne de bir ermiş.. o "can" bulmuş insanlık erdemlerinin anıtlarından biri..(dergaha, yakılması için topladığı odunların bile eğrisinin girmemesine dair çabasından da mı anlayamıyoruz.)