1.
fizikte, bir sistemin gelecekteki durumunu belirleyebilmek için var olması gereken ancak ölçümü yapan kişi tarafından bilinmeyen bazı değerler olduğunu iddia eden teori. kuantum mekaniğinde ölçüm sonuçları kesin olmadığından, kuantum teorisini eksik kabul eden bazı fizikçiler tarafından kullanılsa da kuantum mekaniğinde bu türden gizli değişkenlerin varlığı mümkün görülmemektedir.
schrödinger’in kedisi adlı düşünce deneyini ele alalım. bu deneyde gözlem yapmadan kedinin ne canlı ne ölü olduğunu söyleyebiliriz. kedinin canlı ya da ölü olduğunu belirleyecek şey, kutu içerisinde bulunan ve kediyi öldürecek olan maddenin, kutu içerisinde yayılıp yayılmamasıdır. biz bu durumu gözlem yapmadan bilemesek de, kutunun içerisinde durum açıkça bellidir. bunu, kutuya
bakmadan bilmiyor oluşumuz, değişkenin gizli ve bilinemez olduğu anlamına gelmez.
kuzey irlandalı fizikçi john stewart bell bazı eşitsizlikler elde ederek yerel gizli değişken teorilerinin sağlanması gerektiğini öne sürdü. ancak bell eşitsizlikleri, kuantum teorisi ile uyum içerisinde değildir. deneylerle de görülmüştür ki kuantum dünyası bu eşitsizlikleri sağlamaz, hatta ihlal eder. işte bu nedenle kuantum mekaniğinde yerel gizli değişkenlerin varlığı olası görünmemektedir.
schrödinger’in kedisi adlı düşünce deneyini ele alalım. bu deneyde gözlem yapmadan kedinin ne canlı ne ölü olduğunu söyleyebiliriz. kedinin canlı ya da ölü olduğunu belirleyecek şey, kutu içerisinde bulunan ve kediyi öldürecek olan maddenin, kutu içerisinde yayılıp yayılmamasıdır. biz bu durumu gözlem yapmadan bilemesek de, kutunun içerisinde durum açıkça bellidir. bunu, kutuya
bakmadan bilmiyor oluşumuz, değişkenin gizli ve bilinemez olduğu anlamına gelmez.
kuzey irlandalı fizikçi john stewart bell bazı eşitsizlikler elde ederek yerel gizli değişken teorilerinin sağlanması gerektiğini öne sürdü. ancak bell eşitsizlikleri, kuantum teorisi ile uyum içerisinde değildir. deneylerle de görülmüştür ki kuantum dünyası bu eşitsizlikleri sağlamaz, hatta ihlal eder. işte bu nedenle kuantum mekaniğinde yerel gizli değişkenlerin varlığı olası görünmemektedir.
devamını gör...