harezmi

--- alıntı ---

harezmi, ilk defa birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotlarla, bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kurallarını ve usullerini tespit etti. matematikte ilk defa sıfır rakamını kullandı. cebir ilmini, metodik ve sistematik olarak, ilk defa kendisi ortaya koydu. harezmi'ye gelinceye kadar cebir adı altında olmamakla beraber, cebire ait birçok mevzular yer almıştır.

--- alıntı ---

"sıfır rakamını bulan deha"

milattan sonra 770-840 tarihleri arasında yaşamış, harezm bölgesindeki hive şehrinde (özbekistan) doğmuştur. hayatınin bir bölümü bağdat'ta matematik, astronomi ve coğrafya konularında çalışarak geçirmiştir.
harezmi'nin temsili resmi
(bkz: cebir)in kurucusu olan harezmi'nin iki önemli matematik kitabı vardır; "cebir" ve "hint hesabı".

harezmi'nin matematiğe en büyük katkısı el' kitab'ül- muhtasar fi hısab'il cebri ve'l-mukabele isimli cebir kavramını ve denklemsel hesaplamaları içeren kitabıdır. bu kitabın orijinali şu an oxford, bodlyn kütüphanesinde bulunmaktadır.
söz konusu kütüphane
ayrıca bu kitap dünyada ilk müstakil cebir kitabı olma özelliğini taşır. harezmi bu eseri ile matematik dünyasında ilk defa cebirin temelini ortaya atmıştır.

hesab-ül cebir vel-mukabele isimli kitabı ile de birinci ve ikinci dereceden denklemlerin çözüm sistemini göstererek "cebirin babası" ünvanını almıştır.

müslüman matematikçi ve bilim insanıdır.
matematiğin babası sayılan harezmiye insan nedir diye sormuşlar.
demiş ki güzel ahlaklı ise = 1 eder
yakışıklı ise buna bir sıfır ekleyin= 10 eder.
varlıklı ise bir sıfır daha ekleyin.= 100 eder.
soylu ve nesep sahibi biri ise bir sıfır daha ekleyin= 1000 eder.

fakat ahlak bir giderse, insanın kıymeti gider. geriye değeri olmayan sıfırlar kalır.

bir deha,

sıfır "rakamını" bulmuştur sıfır kavramını değil. kavram olarak sıfır binlerce yıldır mevcuttu zaten.

kadınların organlarını sayarken kalplerinin olmadığını görünce sıfır rakamını bulan büyük deha.

sıfırı matematiğin içine sokarak birçok kapının kilidini açmamızı sağlayan dahidir.
sıfırı matematiğe sokmasaydı, kodlama olmazdı. dolayısıyla yapay zekanın temeli de atılmazdı.
kendisi algoritmanın babası sayılabilir.
aslı fransızca olan karizma sözcüğü ise onun isminden gelir.

asıl adı muhammed harezmi olan ortaçağda türkistanın harezm bölgesinde yaşamış ünlü müslüman matematikçi. harezmi, algoritmayı, cebiri ve sıfırı bularak insanlık tarihinin akışını olumlu yönde değiştirmiştir. al-gebra, cebir... harezmi, sanıldığının aksine dinsiz birisiydi yani müslüman kültürde doğup büyümüş bir dinsizdi çünkü kur'an'da zariyat 47-48, kehf 7, rad 3 gibi ayetlere göre dünya, yuvarlak değil tam tersine 'döşek gibi düz'dür. harezmi ise yaptığı bilimsel çalışmalarla dünyanın yuvarlak olduğunu ısrarla vurgulamıştır.
mesela roma rakamlarında sıfır yoktur ve bu ilkel sistem, rakam mı harf mi belli olmayan tuhaf bir yapıdır.
matematiğin babası olan harezmi'nin bilime yaptığı büyük ve önemli katkılar

sanılanın aksine sıfır ilk bulan kişi değildir. sıfır ile ilgili şöyle bir iddia da vardır.

sıfırın mö 450 yıllarında orta amerika‘da yaşayan maya kabilesinde kullanıldığına dair kanıtlar vardır. m.s. 800 civarında ise hintler sıfıra benzer bir sembol kullanmışlardır. hindistan‘dan yayılan sıfır, m.s. 1400 yıllarında avrupa’da da benimsenmiş ve kullanılmıştır. sıfır sözcüğü büyük olasılıkla arapça sifr sözcüğünden türemiştir. sifr ise hintçe’ de boş anlamına gelen sunya sözcüğünün tercümesidir. insanlar sıfır gibi bir sayısal değere 2000 yıl öncesine kadar başvurmaya gerek duymamışlardır. bunun temelinde yatan en önemli etken ise 0 rakamının temsil ettiği anlam ve yokluk kavramının ince bir çizgide ayrılmasıdır. özetle 0 (sıfır)’ın kullanımının kronolojik sıralaması; m.ö. 3000: mısırlılar tarafından bir sembol olarak kullanılmıştır. m.ö. 700-500: babilliler tarafından iki paralel çizgiden oluşan bir sembol olarak kullanılmıştır. m.s. 2. yy: eski yunan’da astronomi yazılarında kullanılmış, matematiksel bir anlam verilmemiştir. m.s. 632: brahmagupta tarafından ilk defa matematiksel olarak kullanılmıştır. m.s. 830: matematiksel olarak hârizmî tarafından aritmetik işlemler ile kullanılmış ve açıklamaları yapılmıştır. m.s. 1200: avrupa’da arap’lardan alınarak yasaklara rağmen özellikle tüccarlar tarafından kullanılmış ve dünyaya yayılmıştır.

x için ise şunları söyleyebiliriz. “şey” kelimesi, arapça “şay” nesne, şa'e, istedi kelimesinin masdarı olabilirmiş fakat kesin değilmiş. tarihte en eski 1360 danişmend - name de geçmiş. işin ilginci ömer hayyam üç bilinmeyenli denklemler üzerine çalışırken “bilinmeze” arapça “şey” demiş. endülüsü emevilerden devralan ispanyollar şey kelimesini xay yapmışlar. sonra zamanla kullanıma göre son iki harf kaldırılmış, bilinmeyene x demişler.