1.
büyük patlama'nın hemen sonrasında oluşan helyum-4 miktarının, öngörülen değerlerle uyuşmaması durumu.
evren oluştuğu anda madde de onun içerisinde otomatik olarak ortaya çıkmadı. evrenin soğuması ve yoğunluğunun düşmesi şeklinde ilerleyen süreçte, çeşitli parçacıklar ve element atomları kademeli olarak oluşmaya başladı. ilk oluşan elementler, hafif olanlardı. helyum da bunlardan sadece biri.
teorik modellerin bize söylediği şey, bu dönemde oluşan maddenin yaklaşık %24'ünün he-4 olması gerektiği yönünde. halbuki gözlemler, evrende genel olarak he-4 oranının, tahminlerden daha düşük olduğunu gösteriyor. bazı bölgelerde miktar, tahminlerdekiyle tutarlı olsa da diğer hafif element bolluklarıyla kıyaslandığında farklı tutarsızlıklar ortaya çıkabiliyor. doğal olarak bu durum karşımıza bir problem olarak çıkıyor.
bunun nedeni ne olabilir diye sorduğumuzda tabii ki birkaç fikir atabiliyoruz ortaya. bizi şaşırtan her gözlemde olduğu gibi öncelikli ihtimal, ölçüm hataları. erken evrende ne kadar he-4 üretildi diye gözlem yapmak, doğrudan yapabileceğimiz bir şey değil. dolaylı yollardan bunu anlamaya çalışıyoruz ve bu sırada yaptığımız gözlemler hatalı olabilir. bu ihtimal her zaman var.
bir başka ihtimal, parçacık üretimi sırasındaki nötron ve proton oluşumu oranlarını yanlış modelliyor olma ihtimalimiz. gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklendiyse, diğer düğmelerin de hatalı iliklenmesi durumu da diyebiliriz.
diğer bir ihtimalimiz nötrinolarla ilgili. eğer erken evren döneminde nötrino üretimiyle ilgili bilmediğimiz bir süreç yaşandıysa ve bu dönemde, bugün bildiğimiz türlerden daha farklı nötrino türleri ortaya çıktıysa, evrendeki enerji yoğunluğu da farklı olmuş olabilir. bu da he-4 üretim sürecini etkilemiştir.
karanlık madde de bu dönemde he-4 üretim sürecine dolaylı olarak dahil olup işleri tahmin edemeyeceğimiz bir boyuta getirmiş olabilir.
elbette ki günlük hayatlarımız üzerinde bizim için olumsuz bir etkisi olmamakla beraber, bu sorunun çözülmesi, erken evrende nelerin yaşandığı konusunda bize farklı bilgiler sunabilir.
evren oluştuğu anda madde de onun içerisinde otomatik olarak ortaya çıkmadı. evrenin soğuması ve yoğunluğunun düşmesi şeklinde ilerleyen süreçte, çeşitli parçacıklar ve element atomları kademeli olarak oluşmaya başladı. ilk oluşan elementler, hafif olanlardı. helyum da bunlardan sadece biri.
teorik modellerin bize söylediği şey, bu dönemde oluşan maddenin yaklaşık %24'ünün he-4 olması gerektiği yönünde. halbuki gözlemler, evrende genel olarak he-4 oranının, tahminlerden daha düşük olduğunu gösteriyor. bazı bölgelerde miktar, tahminlerdekiyle tutarlı olsa da diğer hafif element bolluklarıyla kıyaslandığında farklı tutarsızlıklar ortaya çıkabiliyor. doğal olarak bu durum karşımıza bir problem olarak çıkıyor.
bunun nedeni ne olabilir diye sorduğumuzda tabii ki birkaç fikir atabiliyoruz ortaya. bizi şaşırtan her gözlemde olduğu gibi öncelikli ihtimal, ölçüm hataları. erken evrende ne kadar he-4 üretildi diye gözlem yapmak, doğrudan yapabileceğimiz bir şey değil. dolaylı yollardan bunu anlamaya çalışıyoruz ve bu sırada yaptığımız gözlemler hatalı olabilir. bu ihtimal her zaman var.
bir başka ihtimal, parçacık üretimi sırasındaki nötron ve proton oluşumu oranlarını yanlış modelliyor olma ihtimalimiz. gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklendiyse, diğer düğmelerin de hatalı iliklenmesi durumu da diyebiliriz.
diğer bir ihtimalimiz nötrinolarla ilgili. eğer erken evren döneminde nötrino üretimiyle ilgili bilmediğimiz bir süreç yaşandıysa ve bu dönemde, bugün bildiğimiz türlerden daha farklı nötrino türleri ortaya çıktıysa, evrendeki enerji yoğunluğu da farklı olmuş olabilir. bu da he-4 üretim sürecini etkilemiştir.
karanlık madde de bu dönemde he-4 üretim sürecine dolaylı olarak dahil olup işleri tahmin edemeyeceğimiz bir boyuta getirmiş olabilir.
elbette ki günlük hayatlarımız üzerinde bizim için olumsuz bir etkisi olmamakla beraber, bu sorunun çözülmesi, erken evrende nelerin yaşandığı konusunda bize farklı bilgiler sunabilir.
devamını gör...
"ilkel helyum problemi" ile benzer başlıklar
helyum
12