insan ömrü

ortalama 1000 aydır. yaklaşık 83.3 yıla tekabül eder. özgür irade verilmiştir, istenildiği gibi değerlendirilebilir.

3 günlük olarak tanımlanır baktığında koskoca 100 yıl görmüş insanlar vardır. fakat sorduklarınızda zamanın nasıl geçtiğini anlamayıp şaşırırlar ki 100 yıl görmeye gerek yok kendi çocukluğunuzu aklınıza getirip birde şuan ki günleri düşünürseniz aynı duyguyu yaşarsınız. işte budur insan ömrü. orta okulda sınav tarihi beklerken birden çocuğunuzun doğum tarihini beklemeye başlıyosunuz ...

ortalama insan ömrü 2. dunya savaşı sonrası 50 yıl üzerine çıkmış. insanların çoğu uzun yaşamak ister ama önemli olan doğaya uyumlu, insan gibi yaşamaktır.

adam olana çok bile.

ınsan ömrü bir ezan bir namaz arası kadardır.
insan doğduğunda kulağına ezan okunur namaz kılınmaz, öldüğünde ise namazı kılınır ezanı okunmaz.
doğduğunda okunan ezan, öldüğünde kılınan namazı içindir.

ne demişler;
insan doğar,aşık olur,ölür.

gelişen teknoloji ve kalitesi artan hayat şartları sayesinde (ortadoğu ve afrika halkları; n'olur kusuruma bakmayın. tanımı farklı bir yere bağlama niyetindeyim.) insan ömrü ortalama 60 yıla dayanmış durumda.

bakmayın siz; bugünlerde 80’e merdiven dayayan insanlar artmaya başlasa da, 60 ortalamasını henüz 70’lere çekme başarısını gösterebilmiş değiller. ortaçağ'da bu ortalama 40 civarındaydı. hal böyleyken 71 yaşında vefat eden kanuni’ye kaplumbağa yakıştırmasını yapan yakışıksız bir osmanlı var mıydı, bunu hiç bilemeyiz. aç parantez, hastalıkların tanınmamasından dolayı eski dönemlerde vefat eden kimselere yakıştırılan ölüm sebebi de matrak gibi mi ne?! ortaçağ'da apandisidinin patladığını düşünsene... hekimler karnı ağrıdı öldü. ecel geldi cihane, karın ağrısı bahane diyorlar... dişin ağrısa, uyuşturucu yok. uyuşturucunun olmamasına razısın diyelim, adam gibi gırgır yok; zamanda yolculuk yapıp zaman makinesini bozsan ve dişini çürütsen, sesinin antipatikliğini sevdiğimin gırgırı diyeceğin gırgır yok. hijyen sağlığı da yok. misal tuvalete girip, işin final sahnesinde tuvalet kağıdının olmadığını farkettiğinde, ahas ..tir! serzenişinin akabinde, cebinde jenerik ismiyle selpak mendil varsa, o mendili katlarından ayırmak suretiyle işini görmen de mümkün değil ortaçağ'da... bırak tuvaleti, bakkala gitsen de yok tuvalet kağıdı.

öyle bir dönem ortaçağ. ortalama insan ömrü 40 yıl olduğundan, yarısı kadar bir yaşa eriştiğinde, zart diye kral yapıveriyorlar adamı. 20 yaşında... o ergenlikle de sağa sola saldırıyorsun; vay anam dünya imparatorluğu kuracam, asarım keserim diye...

bugün gelişmiş ülkeler, insan ömrünü 80 yıl kabul etmekteler. bunun da yarısı 40... yani ülke yöneticiliği için 40 yaşından itibaren hazırsınız demektir. ortaçağdaki 40/2 misali... çağımızda 20 yaş, ülke yöneticiliği için toy kabul ediliyor. gerçi buna hevesli gençler var. ve fakat polisler bu durumu hoş karşılamıyorlar. siyaseten yöneticilik için alt sınır 40. yani 40 yaş olgunluk yaşı kabul ediliyor günümüzde. 39 olmaz. aynen lise müfredatı gibi. lise 2’deyken türev, integral öğretmezler adama. türev ve integral öğrenmek için beyninin 365 gün daha gelişmesi gerekir.

geçiyorum... bilimadamları, insan ömrünün aslında 150 yıl olduğunu iddia ediyorlar. hani her hayvanın ortalama yaşı vardır ya... karga 150 yıl yaşar diyorlar, hakikaten de hayvan 150 yıl yaşıyor. kaplumbağa 300 yıl diyorlar, nasıl şahit olunduysa, gerçekten de 300 yıl yaşıyor. nasıl şahit olunduysa diyorum çünkü insan ömrünün buna şahit olması imkansız. demek ki atalarımız, evlatlarına vasiyette bulunmuşlar:

ata – samet...

samet – buyur baba?

ata – ben 35 saydım...

samet – af buyur baba?

ata – tosbaayı diyorum... 35 saydım... sen üstüne ekle, çocuğun da kaldığı yerden devam etsin. ölürken tembihlersin.

ölmeden tembihlese daha rahat olmaz mı?! neyse...

insan ömrünün kısalmasının sebebi, binlerce yıldır yapılan savaşlara, kıtlıklara vs bağlanıyor. kaplumbağa ise 300 yıl yaşıyor. karga 150 yıl... çünkü hayvanlar savaşmamış. tez antitez... hayvanlar insan gibi yaşamış, insanlar hayvan gibi... bilimadamları 150 diye tutturuyorlar şimdi. yani ey sözlük yazarı, hayatta karıncayı bile incitmeyen bir insan olarak 70’inde ölecek olursan, bunun suçu atalarına ait. sen geçmişten ömrü kısalt, sonra da tarancı’nın 35 yaş şiirini 70 olarak revize etmek varken, torunlara miras olarak bıraka bıraka deyimle atasözü arası bir ifade bırak:

-yaş 70, iş bitmiş!

insan ömrü bugün -tekrar etmekte fayda var, gelişmiş ülkeler için konuşuyoruz- 80 yıl ve yarısı, iktidara gelmek için yeterli. bu uzunluk ortaçağ’da olsaydı, şüphesiz 20 yaşındaki krallar iktidara geçmeyecekti; henüz çocuk görüldüklerinden. bugünkü ömrün dörtte biri 20 yaş...

sadede gelelim. acaba, gelecekte bilimadamları insan ömrünü 150 yıla çıkarmayı başarabilirlerse, bugünkü 40 yaş insanları da çocuk olarak görülürler mi? o zaman iktidar yaşı, 150/2=75 gibi bir rakam olacak. 75 yaşındaki bir insan, dünyaya zarar verir mi?

hitler iktidara 75 yaşında gelseydi, dünya savaşı çıkarır mıydı diye somutlaştıralım düşüncemizi böyle gereksiz şeylere kafa yorana kadar, kendi işlerine yoğunlaş refleksini verecek 36-42 ve 26-45 toplumuna önlem olarak.

ya da daha da genelleşelim, türk kahramanlar da gençti, onlara dil mi uzatıyosun? stresinden uzaklaştıralım toplumumuzu.

insan ömrü 150 yıl olsaydı, savaş icat olunur muydu?

peki olayı savaş boyutundan çıkaralım.

insan ömrü 150 yıl olsaydı, istanbul taksim’de bulunan ve akm kısa adıyla bilinen atatürk kültür merkezi, yenileme bahanesiyle kapatılıp, tek çivi bile çakılmadan bekletilir miydi 2021 yılına kadar?

insan ömrü 150 yıl olsaydı, yine istanbul sıraselviler’de bulunan devlet tiyatroları taksim sahnesi yıkılıp yerine ''kültür ve alışveriş merkezi'' illüzyonu altında bina yapımına girişilir miydi?

insan ömrü 150 yıl olsaydı, özel tiyatroların batması için resmi makamlar tarafından her türlü rezillik yapılır mıydı?

insan ömrü 150 yıl olsaydı, otel yapacağız diye denize nazır ege akdeniz sahil şeridi yakılır mıydı?

tabii yaş ilerledikçe yeni hastalıklar da ortaya çıkabiliyor. mesela istisnalar kaideyi bozmaz, kanser hastalığı 50 yaş ve üzerinde ortaya çıkıyor. ya da 60’ın üzerinde alzheimer... ruh sağlığı da katılabilir bu hesaba.

insan ömrü 150 yıla çıkarsa, belki de 100 yaşında bambaşka hastalıklarla tanışacak insanoğlu. belki iktidardakilerin savaş çığırtkanlığı sebebi, beybülans hastalığı olacak. beybülans ne bildiniz? beyin türbülansı... yani beyinsel hava boşluğu.

yine de umut güzel şey. insan ömrü 150 yıla uzadığında değişebilecek şeyleri düşünmek güzel. şu an bilim bunu uzatamıyorsa, elimizden geldiği kadar bilime yardımcı olalım. misal yoğurt ömrü uzatır derler, güneş yanıklarına sürene kadar günde 1 kaşık yoğurt yiyelim. 5 yıl uzatsak çorbada tuzdur.

zamanın yanında bir hiç olan zaman dilimi.

keşke şöyle 1 milyon 1 milyar yıl falan olsaydı...bize yutturulan her şey ömrümüzün 70-80 olmasından kaynaklanıyor. gözlemlerimiz, tecrübelerimiz anca bu kadar...düşünsenize piramitlerin yapılışını gördüğünüzü, yazının bulunduğu çağda genç olduğunuz, mamut avlarken babanıza yardım ettiğinizi, kepler ile kopernik ile tavla oynadığınızı, muhammed diye biri ile hira'da ota vurduğunuzu... kadeş anlaşmasını kil tablete kazıdığınızı...aslında tüm bunları yapabilirsiniz...us.....

cogu insan atalarimiz az yasardi zannediyor.

insan omru evrimsel acidan eskisine gore uzasa da, bu uzama aslinda yuzbinlerce yil once gerceklesmis bir uzamadir.

yani antik misir'da insanlarin 20-30 yil yasamasinin sebebi, veya ortacag'da insanlarin az yasamasinin sebebi, evrimle alakasizdir.

bunun sebebi, o donemki saglik problemleri, hastaliklar ve savaslar, ayrica cocuk olumleridir.

yoksa gunumuzun imkanlariyla ortacagda da 60-70 yil yasayabilirdiniz.

baskasini bilmem ama bnimki mücadele icinde geldi , devam ediyor ve belki de gececek.herkesin hikayesi farkli elbette.

kimisinin 90 yıla sığdıramadığını yada o sürede yaşamayamadığını desem daha doğru olur 40 yılda yaşayan vardır. süreye yıl kapsamında baktığımızda uzun ölçülsede doluluk tartışılır. ve tabi kayıp her zaman kayıptır ne kadar uzun an paylaşsanda sevdiğinle yetmez. günümüzde artık insanlar biraz daha uzun yaşıyor sanki gözlemlerime göre fakat iu öleceğimizi bildiğimiz dünyada yinede yanındakini kaybedecek olmak korku verici. kendi ölümünden çok.

maksimum 1.5-2 milyar saniyecik. yemeden içmeden nefes almadan saymaya başlasanız, hiç hata yapmasanız bile ömrünüz 1 milyarı görmeye bile yetmeyecek.

15-20 milyar transistörlü cpu lar bu işi sadece 1 saniyede gerçekleştiriyor!

70 yil. evet.

ömür nedir.. bir insan ömrünü neye vermeli..
vermeli mi hatta.. binlerce yılın sorusu...
işte üstüne ömür boyu konuştuğumuz sorular.. bizden önce de ömürler boyu konuşulmuş, bizden sonra da konuşulacak..
ve üstüne konuşulurken de kendi akıp gitmeyi sürdüren ömür..

*
*

hayattan bezdiğin yaş ne ise o kadardır. o saatten sonra hiçbirşey anlamazsın.

ne kadar yaşadığının ne önemi var ki, kimseye bir faydan dokumadıysa...