jose raul capablanca

kübalı dünya satranç şampiyonu.

satranca 4 yaşında başlamıştır. 1921 yılında emanuel lasker'i yenerek dünya şampiyonu olmuştur. bu unvanı 1927 yılına kadar koruyabilmiştir.

1920 yılında fiili olarak maç yapılmadan lasker'in gerçek bir şampiyona yakışır şekilde jose raul capablanca'yı adeta şampiyon ilan etmesi sonucu dünya şampiyonu olan santranç makinesidir. sözlükte yazar arkadaşlarımızın yazdıkları dışındı bir bilgi vermek gerekirse kendisini mağlup ederek dünya şampiyonu olan alexander alekhin kendisiyle rövanş maçı yapmamak için yıllarca ayak diretmiş- o dönemde maçların şartlarını mevcut şampiyonlar belirliyordu- ve bunun sonucu olarak ölümüyle çok istediği rövanş maçını yapamadan bu dünyadan ayrılmış büyük ustadır. işin ironik kısmı ise ölümünden sonra alekhine düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir :
"onun ölümüyle bir daha bir eşini göremeyeceğimiz bir satranç dahisini kaybetmiş bulunuyoruz. " şahsi görüşüm bunun bir itiraf olduğu yönünde. alekhine rövanş maçını yapsaydı capablancanın kendini yeneceğini düşünüyordu. capablanca benim için çok ayrı bir yere sahip. einstein zamanında dehanın 10'da 1'i yetenek 10'da 9 u çalışmaktır diye bir söz söylemiş. capablanca ise dehanın 10'da 1 çalışmak 10'da 9'unun ise yetenek olduğunun bir kanıtıdır ve istisnadır.

bana ruy lópez açılışı- eski steinitz savunmasını* sevdirmiş büyük usta. frank grant ile 1919 yılında yaptığı maçın etkisinden yarım saat çıkamayıp sonra gidip bütün maçlarını hatmetmişliğim vardır. aron nimzowitsch ile 1920'lerin sonunda yaptığı destansı maç yine capablanca'nın dehasının önünde tüm dünyaya diz çöktürür nitelikte bir maçtı ki sanıyorum o maçta capablanca'nın tercihi caro-kann* olmuştu ve bu biraz şaşırtıcıdır çünkü en fazla 20 veya 22 maçta tercih etmiştir. ruy lópez denildiği zaman akla gelecek ilk isim şüphesiz capablanca; oynadığı oyunların %23'ünde ispanyol açılışı tercih etmiştir -oturup gerçekten hesapladım evet- ve bu çoğu zaman galibiyeti de beraberinde getiriyor capablanca için. onun dışında orthodox savunması* yine oyunlarında vazgeçilmez bir rol oynar ki herman steiner ile yaptığı maçı put gibi izleme sebebidir ve yine 1914 yılında bernstein'ı capablanca karşısında hüsrana uğratan şey orthodox savunması oluyor aslında. sekiz sene önce notasyon kağıtlarını görmeme rağmen bugün ezberden hamleleri söyleyebilecek kadar hayran kalmıştım. fransız savunması -botvinnik ve vaganian'ı gücendirmek gibi olmasın*- ve four knights denilince akla gelen ilk isimlerden biridir bence. maçları bilenlerin çoğu muhtemelen ne saçmalıyorsun bunlar oldukça basit hamleler diyebilir ama capablanca basit taktiklerin ustasıydı ve zaten bu denli hayranlık uyandıran şey bir noktada bu. daha derini görmeye çalışıp gözünün önünde duran oldukça basit bir cevabı görmeme hatasına düşmüyordu oynarken. bazen kazandıran hamleler en basit olanlarıdır tam da bu yüzden lasker'in dediği gibi:

"ı have known many chess players, but only one chess genius; capablanca"

yazdığı satrancın esasları kitabı halen, satranca yeni başlayanlara önerilecek bir başucu kitabıdır.