kanun-i esasi

abdülhamid'in tahta çıktıktan kısa bir süre sonra iptal ettiği , meclisi kapattığı osmanlı'nın ilk anayasası. bunun nedeni mecliste sadece türkler değil yahudi , ermeni , bulgar , yunan gibi milletlerin bulunmasıdır. bu kadar farklı milletlerden oluşan bir meclis devlet lehine karar alabilir mi? bence alamaz.

23 aralık 1876'da yayınlanmıştır. osmanlı tarihinin ilk yazılı anayasasıdır. artık osmanlı meşruti hükümetler arasına girmiştir (almanya, fransa, ingiltere, italya gibi.)

1909 yılında yapılan değişiklikler padişah egemenliğinden meclis egemenliğine doğru geçiş yaşanmasına sebep olmuştur. 1914, 1915(maaşlar ve ödeneklerle ilgili), 1916 ve 1918 tarihlerinde değişiklik geçiren kanun-ı esasi, ayrıca 1921 teşkilat-ı esasiye'de hüküm bulunmadığı takdirde de kendisine başvurulacağı ifade edilmektedir. buna göre anayasa 1924 anayasası ilan edilene kadar resmi olarak yürürlükte kalmıştır denilebilir.

aktif bir web sitesi vardır. buradan

1945 yılına kadar geçerli olmuş isim.
tdk'ya göre "yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa" olarak tanımlanmış ve dönemin öz türkçe isim koyma akımına uyularak da yeni ve bugünkü kullandığımız ismi anayasa olmuştur.

şöyle maddeler olduğunu düşünsenize bu osmanlı anayasasında;
1-devletin yönetim şekli meşrutiyettir, değiştirilmesi teklif dahi edilemez.
2-saltanat kaldırılamaz, teklif edeni asarız.
3- hilafet ebedidir, teklif edeni vururuz.
4- alfabemiz arap alfabesidir, değiştireni döveriz.
5-bayrağımız yeşil üstüne 3 hilaldir, gebertirim.
6-dilimiz ne idüğü belirsiz osmanlıcadır, öldürürüm.
7-başkentimiz istanbuldur, silkerim.
8-sadece erkekler oy kullanabilir, yamulturum.
9-devletimizin dini islamdır, kimse değiştiremez.
edit: hocam sen yaptığım ironiyi anlamamışsın...öldürürüz, asarız, keseriz asla değiştirilmez bunlar denen şeyleri adamın biri geldi, çatırrrr, çatırrrrr değiştirdi...demek ki neymiş? oraya değiştirilmez yazmak bir şey ifade etmiyormuş. koskoca sscb bayrağını değiştirdi, almanya başkentini ve bayrağını değiştirdi, tüm avrupa ülkeleri para birimini değiştirdi, tüm avrupa artık bayrak diye ab bayrağını kullanıyor. kısaca: anayasada ki
beni ilgilendirmeyen hiç bir madde umurumda değil. bayrağın şekliymiş, ankaraymış şuymuş buymuş bana neeee. halkı, vatandaşı ilgilendiren maddelere de bu kadar hassas olsak keşke. bir vanlı için ankara'nın ne anlamı vardır sence? boş işler bunlar.
en önemli ve değiştirilmez maddesi ne olmalıydı biliyor musun?
şeyh edebali: insanı yaşat ki, devlet yaşasın....

t: 1876'da ilan edilmiş, osmanlı devleti'nin anayasası.

#3215347
tanımdan sonra şimdi kelenderis agamın şu entrysine bir kaç cevap yazalım

kanuni esasi'nin maddelerin bakalım. günümüz türkçesi için chatgpt'den yardım alacağım.
madde 1:
devleti osmaniye memalik ve kıtaatı hazırayı ve eyâlatı mümtazeyl muhtevi ve yek vücudolmağla hiçbir zamanda hiçbir sebeble tefrik kabul etmez.
sadeleştirilmiş çevirisi: "osmanlı devleti, sahip olduğu ülkeler ve özel bölgeleriyle bir bütün olduğundan, hiçbir zaman ve hiçbir sebeple ayrılmayı kabul etmez." - kelenderis agamın yazdığı istanbul başkenti, bölünmez sınırlar vs şeysi. şu anki anayasanın 3. maddesine benziyor.


madde 2:
devleti osmaniyenin payitahtı istanbul şehridir ve şehri mezkurun sair bilâdı osmaniyeden ayru olarak bir güne imtiyaz ve muafiyeti yoktur.
sadeleştirilmiş çevirisi: (b:"osmanlı devleti'nin başkenti istanbul'dur ve bu şehir, diğer osmanlı şehirlerinden farklı olarak herhangi bir ayrıcalığa veya muafiyete sahip değildir.") - istanbul, başkent maddesi.

madde 3:
saltanatı seniyei osmaniye hilâfeti kübrayı islâmiyeyi haiz olarak sülalei âli osmandan usulü kadimesi veçhile ekber evlada aittir.
sadeleştirilmiş çevirisi: osmanlı saltanatı, islam'ın en büyük hilafet makamını da taşıyarak, eski usule göre osmanlı hanedanının en büyük erkek evladına aittir. - hilafet, saltanat, hanedan mevzuu.

madde 11: devleti osmaniyenin dini dini islâmdır. bu esası vikaye ile beraber asayişi halkı ve adabı umumiyeyi ihlâl etmemek şartile memaliki osmaniyede maruf olan bilcümle edyanın serbestii icrası ve cemaatı muhtelifiye verilmiş olan imtiyazatı mezhebiyenin kemakân cereyanı devletin tahdi himayetindedir.

sadeleştirilmiş türkçesi: "osmanlı devleti'nin resmi dini, islam dinidir. bu temel ilkeyi korumakla birlikte, kamu düzenini ve genel ahlak kurallarını bozmadıkları sürece osmanlı topraklarında bilinen tüm dinlerin serbestçe uygulanmasına izin verilmiştir. ayrıca, farklı dinî topluluklara tanınmış olan mezhepsel ayrıcalıklar aynen devam edecek ve devletin koruması altında olacaktır." - devlet dini mevzuu.

madde 18: tebaai osmaniyenin hidematı devlette istihdam olunmak için devletin lisanı resmisi olan türkçeyi bilmeleri şarttır.

sadeleştirilmiş türkçesi:"her osmanlı vatandaşı, yeteneğine göre kamu görevlerine girebilir. ancak, memurluk yapacak olanların türkçe bilmeleri zorunludur." - şimdiki anayasada yer alan dili türkçe'dir ibaresinden bir farkı yok. devlet görevi yapacaksan türkçe bilmek zorundasın, kendi hayatında ne konuşursan konuş.

bayrak ve alfabe üzerine bir madde yok bildiğim kadarıyla. ayrıca o zamanki bayrak yeşil değil, günümzüdeki bayrağa yakın bir bayrak.
şöyle bişi kabaca, gugli'de meşrutiyet dönemi osmanlı bayrağı diye aratılınca bulunabilir.



seçimlerle ilgili sadece 25 yaş üzeri, erkeklerin kullanabileceği belirtilmiş.
www.anayasa.gov.tr/tr/mevzu... adresinden kontrol edilebilir.

şimdi gelelim kelenderis agamın maddelerin devamına yazdığı ceza önerilerine. elbette silkme, dövme vs yok.. ancak asma, öldürme, sürgün, kalebent, hapis gibi cezalar mevcut. chatgpt şöyle diyor;


devlete, padişaha ve anayasaya karşı işlenen suçlar en ağır şekilde cezalandırılmakta. yani kelenderis abim, yukarıya yazdığın maddelerin bir çoğu veya benzeri zaten osmanlı anayasası'nda da vardı. yeni şeyler değil bunlar. bu maddelerin var oluşu ve ilk 4 madde ile ilgili problemin varsa; bu başka bir başlığın ve tartışmanın konusu. ama yine de aklıma geldi, chatgpt'ye son bir soru sormak istedim. dedim ki tc anayasasının ilk 4 maddesine benzer yasalar başka avrupa devletlerinde var mı? ilginç bir cevap verdi;



sonra aklıma dil ile ilgili madde geldi. onu da sordum. almanya, fransa, ispanya ve italya gibi gelişmiş evropa devletlerinde de varmış.


eczümle; bu maddeler sadece tc ve osmanlı'da yer alan iğrenç, pis, foşik, berbat maddeler değil. bir çok ülkede bu ve benzeri yasalar mevcut. osmanlı'da asıp, sürgüne gönderiyolardı karşı gelenleri; günümüzde karşı gelenleri hapse atıyolar bu kadar basit.

saygılar.