karakutu

uçaklarda pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp kaydeden cihaz.

edit: karakutu adı verilen kokpit içi iletişimi kaydeden elektronik kayıt cihazının kaza alanında kolayca tespit edilebilmesi için turuncu gibi renklerde olması da ayrı bir ironidir.
edit sonu:

ösym tarafından yapılan sınavlarda sorulan tüm soruları konularına göre tasnif edip çözümlü olarak yayınlayan informal yayınlarının bu seriye verdiği ad.

bu tanımı giriyorum çünkü bu seti daha evvel aldığımda 2012 yılına kadar 1966 yılından beri sorulan tüm sorular şeklindeydi.

her kitap ortalama 600 sayfa civarındaydı. son 10 yılın soruları elimde olmadığı için güncel halini edineyim istedim.

kendi sitelerinde satılan ürün 2022 sınavına sayılı günler kaldığı için indirime girmiş diye 2023 baskısını beklemedim. sipariş verdim ve gelince gördüm ki tüm sorular diye satılan kitaplar sadece son 10 yılın sorularıymış.

kitabın kapağında son 10 yılın soruları yazsaydı belki almazdım çünkü set 10 kitap ve ortalama 180-200 sayfa ve 800 lira.

indirimli hali bile 500 liraya satılan bu serinin 1966 dan beri sorulan tüm sorulardan oluşan gerçek hali basılsa kimbilir kaç lira olurdu.

ben indirimli fiyatı olan 500 liraya alırken bile yutkundum ama 10 kitap olunca kitap başına 50 liraya geliyor olduğu için aldım.

test kitapları zaten 70-80 liradan başlıyorken çıkmış soruları çözmek zorunda olduğumuz için aldım mecburen.

benim eleştirim madem son 10 yılın soruları o zaman bunu yazın kapağa. çünkü yeni nesil soruları aldık açıklamasının kpss için çok anlamı yok.

üniversite sınavına girecek öğrenci açısından bakarsak elbette artık 1966 sorularının pek önemi yok ama türkçe hala aynı türkçe tarih hala aynı tarih büyük oranda.

ben bu tanımı neden yazıyorum çünkü elinde hiç çıkmış sorular olmayan sınava yeni hazırlanacak arkadaşlar varsa benim onlara tavsiyem ikinci el olarak bulabilirlerse önce 1966-2012 döneminin sorularını çözsünler.

ösym matematik ve geometride yeni nesil soruları kpss de henüz sormuyor. yani son 10 yılın sorularının kpss için çok isabetli olacağına inanmıyorum.

elbette bu bireysel olarak yapılacak bir tercih ama ben yine de bilginiz olsun istiyorum zira ben aldandım siz aldanmayın.

hala anlamlandıramadığım bir konu bu; uçak içindeki konuşmaları, hatta görüntüleri, uçak hakkındaki tüm teknik verileri, saatlerce sürecek canlı kayıtları, aşağıda bir alet gayet kolay bir şekilde kaydedebilir. ne gerek var bu kutu mevzuna anlamıyorum, yok bulduyduk, yok bulamadıydık, yok denize düşmüş. lan o kaydettiği dandik ses kayıtlarını uzaydan bile alıp kaydedebiliyoruz, kutu ne? almün.
sebebi hakkında bilgisi olan varsa sevinirim. neden ille de karakutu?
dip: hiç biri siyah değil bu arada, enkazda göze batmaları için cırtlak turuncu oluyorlar.

uçak düştüğünde yada patladığında hiçbirşey olmadan kurtulan tek parça .
madem durum bu uçağın tamamını karakutu'nun malzemesinden yapsalar ya deyip sonra heee dünyanın bi akıllısı sensin diye kendimi susturduğum aklıma deli sorular getiren özel bir parça.

yeni bir teknoloji değil, günümüz şartlarında yaptığı iş yerden kurulacak bağlantı ile de yapılabilir belki.

ama bu basit bir ses görüntü datalarını tutan sağlam bir hard disk'ten ibaret değildir.
yüzlerce farklı parametreyi doğrudan uçaktan alarak kaydetmektedir bu aygıtlar.

10 kilometre tepede ve dünyanın bir ucundan diğer ucuna uçan bir cisim ile yer arasında stabil ve sürekli bir veri alış verişi, iletişim olması günümüz şartlarında dahi çok zor.

mesela 21. yüzyılda uçak okyanusa düşüyor hala bulunamıyor.

bununla birlikte söz konusu sistemi, güvenli bir şekilde kurmak ikinci bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. terör faaliyetlerine çok açık bir sektör havacılık. bu sistemi güvenli hale getirmek ve bundan emin olmak da zordur.

hiçbir şey olmasa bağı koparacak bir saldırı yapılabilir.

bir üçüncü sıkıntı, uçakta yahut yerdeki aktarım donanımlarının arızalanması ihtimali. bunlar arızalanmış ve tespit edilememişse ne olacak? al başına dert

bir dördüncü sıkıntı da, bu veriler yere de aktarılıyorsa şeffaf olur. günümüz sisteminde ise gerektiği takdirde bu şeffaflık buzlanabilir haldedir çünkü kara kutuyu inceleyen 2 3 yer vardır.

ilk 3 sıkıntı, uçağın kendisinde de fiziki bir karakutu bulunmasını gerekli kılar. e halihazırda kara kutu koyuyorsak neden kurulu düzeni değiştirelim mantığı çok da yanlış değil.

bununla birlikte sadece ayda yılda bir kaza geçiren yolcu uçağı olarak değerlendirmemek lazım. başta helikopterler için karakutu elzemdir. bunların yer ile bağlantı kurması daha da sıkıntılıdır.

uçuş terminolojisindeki adı karakutu değil, flight recorder ya da 'flight data recorder'. karakutu bir halk ağzı kullanımı.

esasen turuncu renginde, 1100 derece ısıda bir saat, tuzlu suda 30 gün dayanacak şekilde ve bir granit kadar sağlam olarak imal edilmiş, son 25 saatteki uçağın tüm veri bilgileri ve kokpit içerisindeki son 2 saate ait tüm konuşmaların kayıt altına alındığı, 5 kilogramlık bir araç; ayakkabı kutusu büyüklüğünde bir şey.

neden karakutu ya da kara kutu dendiği üzerine varsayımlardan biri; cihazın ilk modellerinin ‘film' temelli olması dolayısıyla tıpkı fotoğrafçıların film banyosu/bakısı esnasında ışıktan etkilenilmemesi için karanlık odaya ihtiyaç duymaları gibi hiçbir ışık almayacak şekilde karanlık olarak yapılmış olması.

neden turuncu renk denecek olursa da onun açıklaması da şöyle: hızla ve kolaylıkla bulunabilmeleri için doğada en az bulunan renklerden birisi olan turuncu renk uygun görülmüş. hani mavi de doğada çok az bulunur niye mavi değil diyenler de olabilir. onun nedeni de uçağın denize düşme ihtimali. *