kartezyen koordinat sistemi

bir düzlem üzerinde ya da uzayda herhangi bir noktanın konumunu ikili ya da üçlü sayılarla belirlemeye yarayan sistem. bu sistemdeki her nokta bir sıralı ikiliye (3 boyutluysa sıralı üçlüye) karşılık gelir. örneğin aşağıda x değeri 3'e, y değeri 4'e karşılık gelen bir nokta görülüyor:


görselin kaynağı

bu da 3 boyutlu bir kartezyen sistemindeki noktalardan biri:


x değeri 3, y değeri 4, z değeri ise 5'e karşılık geliyor.
görselin kaynağı

sıralı ikili diyince aklıma atlar geldi

rene descartes'in, aının latince yazılımı, renatus cartesius'tan gelmektedir.
kartezyen sistemini kendisine borçluyuz.
kartezyen sistemine göre; iki sayı doğrusu bir birine dik olacak şekilde konumlandırılır. orijin birleştikleri noktadır.
orijinin sağ üstünde bulunan noktalar, pozitif
sol alttakiler ise negatifkabul edilir.
sistemdeki, noktaların eksenlere uzaklıkları, iki koordinatı ifade eder. dikey eksene ait koordinat önce yazılır.
tüm koordinatlar parantez içinde yazılır.
örneğin orijin (0,0) olarak iade edilir.
''''

sevgili filozof descartes'in bilinmeyen ve değişken olanları temsil etmek amacıyla tamamen keyfi olarak x, y ve z harflerini kullanışı ve la geometrie isimli eseri ile analitik geometrinin temellerini atışından sonra evrimleşen, zamanla tüm dünyamızca kullanılır olan koordinat sistemi.

adını, rene descartes tam isminin latinceleştirilmiş hali olan renatus cartesius'dan, cartesian, yani kartezyen olarak alır. *

sistem, onun rasyonalizm ve şüphe felsefesinin somut bir yansımasıdır.

hareket yasaları formüle dökülürken bizzat newton tarafından kullanılmış, bilimsel gelişimde rol oynamış, yukarıda belirtildiği üzere günümüze kadar birçok alanda önemini korumuştur.

birçok farklı alanda kullanıldığından, eksenlerin yönlerinin disipline göre değiştiğini, mutlak sabit olmadığını belirtmek gereklidir.

genel olarak bilinen kartezyen koordinat sistemi, standart kartezyen koordinat sistemidir:

y: dikey düzlemde pozitif yönü, yukarı,
x: yatay düzlemde pozitif yönü, sağı,
z: gözlemciyi, dışarı, (üç boyutlu uzayda derinliği) gösterir ve ayrıca sağ el kuralı olarak bilinir:

evrenseldir.
gözle baktığımız, göremediğimiz her yerdedir.
modern teknolojiye, descartes tarafından hediye edilmiş bir mirastır.
bilgisayar oyunlarında, gps-haritalamada, her türlü üç boyutlu tasarımda, geometride, analizde; tıp ve biyolojide, mars'a fırlatılan roketlerde... kısacası her yerdedir.