ilk olarak m.ö 1200 civarlarında bir kültür olarak tarih sahnesine çıktığı düşünülen, antik çağa bir zamanlar damgasını vurmuş eski bir hint-avrupalı halk. bugünkü torunları irlandalılar, galler, iskoçlar, kernevekler, normandiya'daki britonlar ve ispanya'nın kuzeyindeki basklardır. her ne kadar günümüzde nispeten küçük sayılabilecek, irlanda ve iskoçya civarlarında varlıklarını ve kültürlerini devam ettirebilmiş olsalar da, zamanında anadolu'dan, balkanlar, orta avrupa, fransa, ve britanya'ya kadar geniş bir alana, çoğunlukla kabileler şeklinde yayılmışlardır. öyle ki, tarihteki ilk kelt devleti olma özelliğini taşıyan galatya krallığı da anadolu coğrafyasında kurulmuştur. roma devleti büyük bir imparatoluk haline dönüşmeden önce sık sık yağmalar ve baskınlar yapan bu halk, romalıları uzunca bir süre canından bezdirmiştir. hatta m.ö 390 yılında brennus isimli galyalı lider, roma'yı ele geçirip yakıp, yağmalamıştır. böylece roma tarihinde büyük bir trajedi bırakmıştır.


keltleri bitiren devlet ise yine roma'dan başkası değildir. keltler, sezar döneminde anavatanı olan galya'yı kaybederek en büyük darbeyi aldılar. tüm birleşik galya kabilelerin önderi vercingetorix, sayı üstünlüğüne rağmen alesia kentinde sezar tarafından kıstırılıp, ağır bir yenilgi alınca ise bizzat kendisi gidip sezar'a teslim oldu. imparator nero döneminde ise britanyalı keltlerin kadın önderi boudica, her ne kadar isyan etse de başarılı olamadı. ancak iskoçya'da kalan kaledonlar, coğrafi avantajın da desteğiyle yüzyıllarca kendilerini savunmayı başardılar. tabii ki roma istediği takdirde o toprakları da pekala alabilirdi, ancak dağlık ve değersiz iskoç topraklarıyla çok da ilgilenmediler. ara sıra gelen kaledon akınlarına karşı ise hadrian ve antonius döneminde iki büyük duvar inşa edildi. roma devleti yıkılıncaya kadar bu duvarlar sayesinde britanya'da ciddi bir tehdit yaşamadılar. bununla da birlikte geriye kalan kelt toplumları uzunca bir süre varlıklarını ve kültürlerini korumayı başardı. ta ki ingiltere'nin hakimiyeti altına girene kadar. ancak ingiliz hakimiyetinde kalan keltler, roma'dakiler gibi asimile olmadılar ve dillerini, kültürlerini muhafaza etmeyi günümüze kadar başardılar. 1919'da irlanda bağımsızlığını kazandı. uzun bir zaman dilimi boyunca, başka milletlerin altında yaşadıktan sonra kurulan ilk ülke oldu böylece. en genel hatlarıyla kelt toplumunun tarihi bu şekilde özetlenebilir.


zamanında belli ki çok savaşçı ve kana susamış bir millet imiş. hatta zaman zaman tanrılarına insan dahi kurban etmişlerdir.
ancak günümüzde tatlış, manyak ve viskiyle kafayı bozmuş bir millet haline gelmişler. bizzat irlanda'da bulunmuş biri olarak çok eğlenceli ve kafa insanlar olduklarını söyleyebilirim. tıpkı tarihte olduğu gibi, hareketli ve çılgın bir millet bu arkadaşlar. ayrıca çok güzel yerel müzikleri vardır. tıpkı kendileri gibi hareketli ve eğlenceli türden. velhasıl kelam, severiz kendilerini efendim.

edit: evet, alttaki arkadaşın da dediği gibi bask dili izole bir dil imiş. ancak kültürel ve genetik benzerlikleri çok büyük oranda iki millette de var. sanırım tarih boyunca keltlerle iç içe yaşamalarının bir getirisi. kapıyı tamamen kapatmamakla beraber ufak bir aralık bırakıyorum o yüzden. herkes araştırıp dilediğini sunsun valla.
devamını gör...
ispanyanın kuzeyindeki bask'lar kelt değil galiba. avrupadaki hiç bir dile benzemeyen ayrı bir dil konuştuklarını hatta bask diline en benzeyen dilin gürcü dili olduğunu duymuştum
devamını gör...
köken olarak olmasa bile yaşam tarzı olarak göçebe türklerle benzerlik gösteren halk/kavim.
devamını gör...
kendime nedense oldukça yakın bulduğum avrupa'nın 4 kadim halkından* biridir. ve hatta hatırlarım küçükken kelt müziği duyduğumda donup kalırdım. 7 ceddi kuzeyli biri olarak lan acaba? diyorum bazen.* zaten yukarıdaki girilerde de oldukça ayrıntılı bahsedilmiş ama ben de çok kısaca biraz bahsetmek istiyorum kendilerinden.

keltlerin anayurdunun şimdiki ankara'nın da içinde bulunduğu galatya bölgesi olduğu söyleniyor ve göç yolları üzerinde karadeniz kıyıları bulunuyor.* buradan da şimdiki fransa, britanya ve irlanda'ya göç etmişlerdir. tıpkı türkler gibi göçebe ve savaşçıdırlar.

kelt, antik yunancada keltoi, latincede celtae olarak geçer ve kelime olarak cesur anlamına gelir. keltlerde din oldukça önemli bir yere sahiptir (bkz: druid). kedileri de kutsal kabul ederlerdi ve onlara karşı korku ve aşırı saygı beslerlerdi. pagan bir anlayışa sahiptiler. bazen kedileri dini törenlerde kurban ettikleri de yazmakta. keltlerin oldukça vahşi ve sert bir halk olduğu söylenmekte. kültürlerinde ejderha önemli bir tutar.

günümüzde loreena mckennitt, kelt müziği denilince akla gelen ilk isimlerdendir. aynı zamanda james horner'da eserlerinde keltik melodiler kullanmasıyla bilinir.

örnek bir kelt müziği (biraz savaşçı olanlarından bu)

bu da loreena mckennitt'ten
devamını gör...
ortaçağ'da britanya'da vücutlarını maviye boyamış, tehlikeli savaşçılardan oluşan halk. sonraki yıllarda orta britanya kralı (bkz: vortigern), keltlerin saldırılarından ötürü (bkz: angl) ve (bkz: sakson) ismindeki kabilelerden yardım istemiş ve keltlerin saldırılarından kurtulmuşlardır.

lakin angl ve sakson kabilelerinin britanya'ya hükmetmeye başlamaları neticesinde keltlerin büyük bir çoğunluğu britanya'nın kuzey ve batısına çekilmişlerdir.

bu kuzey ve batı bölgelerine bugün (bkz: iskoçya), (bkz: irlanda) ve (bkz: galler) denir.

kaynak : hatırlamıyorum. teyit edebilirsiniz.
devamını gör...
akraba kabilesi olarak ortaya çıktığı düşünülen keltler m.ö. 6. yüzyıldan neredeyse milada kadar orta avrupa topraklarını yurt edinmişler. anakarada yaşayan bir çok kelt kabilesi caesar’ın hezeyanına kadar britanya adalarında da varlıklarını sürdürmüşlerdi.
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel


özellikle anakara keltlerinin demir çağında orta avrupada başlattıkları hallstatt kültürü caesar’ın bölgeyi fethetmesiyle sona ermiş. kültürün orta avrupadaki sonu, ada keltlerini fazla etkilememişti irlanda-iskoçya ve ingiliz-gal kültürünü paylaşan keltler varlıklarını orta çağa kadar sürdürmeyi başarmış ve kültürlerini erken dönem hristiyan kültürüyle bağdaştırmışlardı. böylece hikayeleri günümüze kadar ulaşan keltlerin en önemli kaynaklarından biri “the mobinogion”dur. onu da başka bir yazımızda açarız. hatta ukdeyi de bırakıyor ve desteklerinizi bekliyorum.

günümüzde kelt dinine ilişkin en kuvvetli kaynaklar romalı yazarların anlatımıyla elde edilmektedir. kesin bir bilgi olmamakla birlikte toplamda birkaç yüz kelt tanrısı olduğu bilinse de bunlar ya bölgesel olarak farklı isimlendirilmiş aynı tanrılardır ya da bölgesel birbirinden bağımsız tanrılardır. bununla birlikte nehir ve dağ gibi yüzey şekilleriyle ilişkilendirilen kelt panteonunda tanrıçalar ve anaç kadınların rolü büyüktü.

kelt tanrıları, kendisinden sonraki mitolojilerde benzerlik gösteren tanrılarla birlikte anılmakta ve onlarla karşılatırılırmış. bu da demek oluyor ki mitolojiler kendinden önceki mitlerden esinlenmiş. bunu anlamamızın en somut sebeplerinden biri de galya işgali sırasında kültürlerin birbirine karışmış olmasıydı. işgalden önce olduğu üzere keltlerde cenaze törenlerinin önemi büyüktü. tanrıları yatıştırmak için çoğunlukla hayvanlar kurban edilir, savaş ve çatışmalardan önce tanrılara silahlar sunulurmuş. ölümden sonra doğuma inandıklarının en büyük ibaresi ise mezarlarında değerli eşyaların bulunmasıdır. ayrıca “de bello gallico” kitabında da keltlerin ruh göçüne inandığına yer verilmiştir.

yine caesar’ın kaynaklarından edinilen bilgi ışığında keltlerde “druid” denilen ruhani önderler bulunurdu. öncelikli görevleri kurban törenlerini yürütmek, falcılık, yargıçlık ve rüya yorumculuğu idi.

kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
ana tanrıça danu’nun oğlu olması sebebiyle kelt tanrılarının başı ve danu’nun büyülü yaratıklarının kralı sayılan “dagda” savaşın ve bilgeliğin koruyucusu olarak tanınıyordu. bu arada dagda’nın cinsel merakı kelt mitolojisinde bir çok efsanenin konusunu oluşturur. bu yönüyle de zeusa benzetilebilir. insan üstü kuvveti ve güçlü cinsel iştahı ile tanınan dağda bir darbeyle dokuz insanı öldürüp diriltebileceği kudrete sahip bir sopa ile tasvir edilirdi. inanışa göre eşi savaş tanrıçası morrigan ile yılda bir kez uninus nehri kıyısında yatan tanrı büyülü arp’ı ile mevsimleri başlatırdı.
dagda’nın boyne nehri tanrıçası boann ile birlikte olmasıyla aengus doğmuş, efsaneye göre dagda tanrıçanın gebeliği sırasında güneşi dokuz ay boyunca yerinde tutarak bir gün geçmesini sağlamış ve zamana hükmetmişti.

ışık tanrısı olarak bilinen belenus en eski ve en yaygın kelt tanrılarından biriydi. keltlerde şifa, çobanlık ve çeşmelerle bağlantılı olsa da romalılar omu apollon ile ilişkilendiriyordu. öte yandan belenus ve eşi tanrıça belisama’ya ait hiçbir efsane yoktur.

kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel

günümüzde de irlanda ve iskoçyada neo-paganlarca kutlanan beltane ateş şenlikleriyle birlikte hayvan otlatmanın ve yaz mevsinin başlangıcının müjde kaynağı belenus imiş. sığır sürüleri yaz otlaklarına götürülmeden önce iki ateş arasından geçirilir, ayrıca evlerdeki ocakların ateşi söndürülüp bu ateşten alınan közle tekrar yakılır ve böylece bütün senenin bereketli geçeceğine inanılırdı.

gelelim brigid’e.
kelt panteonunun en çok bilinen ve sevilen tanrıçalarından olan dagda’nın kızı brigid’in asıl misyonu demirciliğin, şiirin, kahinliğin ve bereketin koruyuculuğunu üstlenmekti. çok rağbet görmesi sebebiyle hristiyanlığın irlandaya girmesinden sonra katolik kilisesi tarafından azize brigid olarak benimsendi. yani sevilen bir ablamızdı.
efsaneye göre bir çatışmayı sona erdirmek adına formor kralı bres ile evlenen tanrıça oğlu raudan’ı savaşta kaybetti ve brigid’in oğlunun cesedi başında okuduğu düşünülen ağıt bir geleneğin de öncüsü olmuş, cenaze törenlerini şekillendirmişt.

bazı efsanelerde tanrıça olarak anılmasa da savaş ve çatışma tanrıçası morrigan kelt mitolojisinin önemli tanrıçalarından bir diğeridir. büyükbaş hayvanlar ile betimlenmesi tarım ve bereket ile ilgili de rollerinin olduğunu düşündürüyor.

son olarak kral arthur ve excalibur kılıcından bahsetmek istiyorum müsadenizle.
büyülü bir kılıç olan excalibur, büyücü merlin’in kehaneti eşliğinde bir taşa saplanır ve onu çıkarmayı deneyen sayısız şövalyeden sonra kral uther pendragon’un oğlu arthur başarır ve britanya kralı olur. nitekim g** kesen kudretli bir kılıçtır. öyleki kralı yaralanmalardan bile korumuştur.
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel

sayısız efsanenin başrolü olan arthur camelot efsanesi kralı olarak tarih sahnesinde yer edinmiş ve britanya için idealize edilmiş bir figürdür. genç yaşta tahta çıkan kral, eşi ile birlikte camelot sarayına yerleşmiş. sarayda bir kısmı kendi soyundan olan cesur şövalyeler ile günümüzde kullanılan ideal toplumun simgesi haline gelmiş yuvarlak masayı kurmuştur. efsaneye göre bir çok savaşta omuz omuza canavarlar ile savaşan arthur’un danışmanı bir ölümlü kadından doğan büyücü merlin’dir. kimi kaynaklarda oğlu kimi kaynaklarda ise gayrimeşru çocuğu olan mordredin ihanetine uğrayan arthur camlann çarpışmasında öldürülür.
devamını gör...
kültürüne, yaşadığı coğrafyaya hayran kaldığım halk. günümüzde eridiler gittiler tabi.

türk olmasaydım soyundan gelmek isteyebileceğim bir halk.
devamını gör...
keltler, ilk çağ'da avrupadaki cermenler ile birlikte dönemin süper gücü roma imparatorluğunun başdüşmanı olan başka bir hint-avrupalı(ari, aryan) kavim. keltleri orta çağda kavimler göçüyle birlikte büyük britanyaya göç eden cermanik bir kavim olan anglosaksonlar(ingilizler) tarih sahnesinden silmiştir. ''celtic'' adı keltler'den gelmektedir. hatta keltlerin anısına ''kelt haçı'' vardır. (bkz: galatya)
ilgili linkler:
1) evrimagaci.org/keltler-kimd...
2) webtekno.com/keltler-kimdir...
3) ungo.com.tr/2021/04/keltler...
4) listelist.com/keltler-kimdir/
5) bilgiustam.com/kelt-uygarli...
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel haritada turuncu yerle gösterilen yerler, ilk çağ'da roma imparatorluğu sınırları içinde keltçe'nin konuşulduğu yerlerdir.
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel aslında putperest bir sembol olan kelt haçı
devamını gör...
avrupa'nın kadim çağlarında doğudan batıya göç yoluyla gelip yerleşerek günümüz almanya'sının güneyini belçika'yı ve fransa ile italya'nın kuzeyini ayrıca da ispanyanın kuzey bölgelerini istila etmiş olan halk.ardından batıı avrupa'nın kıyılarından deniz yoluyla britanya'ya göç ederek roma öncesinde adada hakimiyet sağlamış demir çağı halkı.daha sonraları buradan da deniz yoluyla irlanda adasını yavaştan zapta girişmiş eski avrupa halkı.ispanyanın kuzeyini ikan etmiş olan kelt boyları burada yerli ada halkı ile karışıp kelt iberler denilen halkı meydana getiriken, fransa ,belçika ve almanya'nın güneyinde yerleşik olan diğerleri ise galyalılar olarak anılmıştır. britanya daki kelt kabileleri ise oraya göç eden ve adaya adını veren briton adlı kelt boyu idi.galyada ki kelt kabileleri mö 4.yuzyılda alp dağları üzerinde italya ya akınlar düzenlemiş ve roma şehrini yıkıp yağmalamıştır.bu yenilgi bu tarihten itibaren romalıların galyayı ele geçirme arzusunu kamçılamıştır.yine mö 58 senesinde romanın askeri gücünün zirvesinde olduğu yıllarda julius sezar komutasındaki roma ordusu galya'yı yani günümüz fransa'sı ve belçika'sını fethe girişmiş ve 52 senesinde ki alesia muharebesi ile birleşik kelt güçlerine komuta eden vergintorix liderliğindeki galyalılara diz çöktürülmesi ile fetih tamamlanmıştır.bu dönemden sonra roma etkisinin kültür ve yönetim biçiminin hakim olduğu galyada kelt izleri büyük oranda silinmiş ve latince kelt dilinin fonetik yapısından etkilenmek sureti ile galya da geçerli ve tek dil durumuna gelmiştir.yine imparator claudius döneminde fethi yapılan britanya adası da kelt kültürünü korumakla beraber roma dünyası ile entegre yarı latin bir uygarlık görünümünü kazanmıştır.fakat kelt dil yapısını korumuştur.ne varki adaya ms 4 .yuzyılda gelip 5.yuzyılda daha da kalabalıklaşan sakson göçü ile kelt dili adanın ingiltere kısmından silinmiştir.ve adanın bu kısmında germen kültürü ve dili güç kazanmıştır.galler ve iskoçyadaki kelt kültürü ise büyük oranda ingiltere kralığının fetihleri sayesinde germen nüfusuna maruz kalarak dil yapısını büyük ölçüde yitirmiştir. irlanda ise uzun süre roma ve sakson etki ve işgal tehlikesinden uzak olduğu için kelt kültürünü ve dilini muhafaza edebilmiştir.
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"keltler" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim