1.
cyrus cylinder- silindir kitabe.
kiros silindiri, büyük kiros tarafından m.ö. 539'da babil çivi yazısıyla kil bir silindir üzerine akad dilinde yazdırılmış, köleliğin kaldırılmasından din, dil, ırk ayrımcılığına, göçe zorlananların haklarından yıkılan tüm dini tapınakların onarılmasına, halkın can, mal ve namusunun güvence altına alınmasından bütün inançlara saygı duyulmasına kadar maddeler içeren, dünyadaki ilk insan hakları bildirgesi ya da ilk anayasa sayılan bir tarihi eser.
antik çağın en büyük hükümdarlarından biri, batı anadolu'yu ve grek şehirlerini ve babil'i alarak dünyanın dörtte birini ele geçirmiş, sümer, akkad, babil ve pers kralı 2.kiros; "büyük kiros” yada “büyük keyhüsrev”. herodot'a göre iyi ve merhametli, hayırsever bir lider, büyük bir savaşçı.
kiros slindiri'ndeki 45 satırlık metnin, silindir kırık olduğu için ilk ve son satırları tam olarak okunamıyor.
1879 yılında babil'deki marduk tapınağı'nda bulunan, bugün londra’daki britanya müzesi’nde sergilenen, kiros’un çoğulcu ve hoşgörülü yönetiminin maddeler halinde yer aldığı silindir, 22.5 x 7.8 x 10 cm. boyutlarında içi boş küçük bir fıçıdır. metin tam altı dile çevrilmiştir.
kaynak
kaynak
kiros silindiri, büyük kiros tarafından m.ö. 539'da babil çivi yazısıyla kil bir silindir üzerine akad dilinde yazdırılmış, köleliğin kaldırılmasından din, dil, ırk ayrımcılığına, göçe zorlananların haklarından yıkılan tüm dini tapınakların onarılmasına, halkın can, mal ve namusunun güvence altına alınmasından bütün inançlara saygı duyulmasına kadar maddeler içeren, dünyadaki ilk insan hakları bildirgesi ya da ilk anayasa sayılan bir tarihi eser.
antik çağın en büyük hükümdarlarından biri, batı anadolu'yu ve grek şehirlerini ve babil'i alarak dünyanın dörtte birini ele geçirmiş, sümer, akkad, babil ve pers kralı 2.kiros; "büyük kiros” yada “büyük keyhüsrev”. herodot'a göre iyi ve merhametli, hayırsever bir lider, büyük bir savaşçı.
kiros slindiri'ndeki 45 satırlık metnin, silindir kırık olduğu için ilk ve son satırları tam olarak okunamıyor.
1879 yılında babil'deki marduk tapınağı'nda bulunan, bugün londra’daki britanya müzesi’nde sergilenen, kiros’un çoğulcu ve hoşgörülü yönetiminin maddeler halinde yer aldığı silindir, 22.5 x 7.8 x 10 cm. boyutlarında içi boş küçük bir fıçıdır. metin tam altı dile çevrilmiştir.
kaynak
kaynak
devamını gör...
2.
esasen bu metnin hukuk tekniği açısından bir insan hakları bildirgesi olarak mütalaa edilmesi biraz sıkıntılı olur. çünkü bu metnin haklar temelinde oluşturulmadığı aşikar. zaten bu şekilde sunulmasının sebebi biraz siyasi biraz da tarihi endişeler barındırmaktadır. netice olarak iran dünyaya bir kültür mirası ve hukuki metin tanıtmak istemiş ve bunu kültürünün bir parçası olarak ''ilk insan hakları beyannamesi olarak tabiri caizse pazarlamak istemiştir. şah rıza pehlevi'nin bu nitelemeyi getirmesi ve silindirin bu şekilde sunulması da bunun göstergelerinden birisidir.
metne kabaca baktığınız zaman tanrı ile kral arasında ilişkiler bütününü düzenlediğini görürsünüz. metnin öznesi krallar yani yöneten zümre ve onların gücü aldığı kutsal yaratıcıdır. şimdi diyeceksiniz ki; ''ee metinde hak, hukuk, adalet kavramlarına yer veriliyor. bu ne olacak?'' peki ne için bu kavramlara yer verilmiş? yönetici sınıfın yani kralın vasıfları arasında sayılmış tüm bunlar. yani bir yönetim modeli özelinde değinilmiş tüm bunlara. bunun dayandırıldığı temel noktada bizatihi tanrı. o seçiyor adil kralı. hakkaniyetli yöneticiyi o belirliyor. aslında kiros bu noktada tam bir çakal * kendi egemenliğini önceki yönetimin zaaflarına vurgu yaparak ve bunları ortadan kaldıracak adamın kendisi olduğunu belirterek bu metni yazdırıyor. yani kendi meşruiyetini yaratacak bir yasa metni hazırlatıyor ve kaynağını kutsaldan aldığını ifade ediyor. bu arada marduk kendi tanrısı bile değil * son babil imparatorunu iyi yönetici olmamakla itham ediyor. onun ehil bir yönetici olmadığından dem vuruyor falan. arkasından da adil yönetim için adresi veriyor; benim ulen benim diye kendisini ortaya atıyor *
esasen işgali meşrulaştıracak bir takım güzel lakırdılar barındırdığı için bu metni bir ''insan hakları metni'' olarak sunmaya kalkmak biraz komik duruyor. zaten metin ortaya çıktıktan yıllar sonra yukarıda bahsettiğim saikle hareket edilerek böyle zorlama bir çıkarıma gidilmeye çalışılıyor. kabaca işin esası bu. ama şurası bir vakıa; bu silindir tarihi ve hukuki anlamda önemli bir metindir. o dönem bazında bazı düzenlemelerin nasıl yapıldığını, işgalci bir hükümdarın işgal ettiği ülkenin halkına adilane davranmasının esaslarını nasıl belirttiğini falan görmüş oluyorsunuz. kralın kendi hükümdarlığı üzerinden insanlara tanıdığı haklar ve özellikle barışçıl yönetim yönündeki saptamalar vesaire insanlık tarihi açısından cidden önemlidir. önemli bir kilometre taşıdır. pardon silindiridir *
metne kabaca baktığınız zaman tanrı ile kral arasında ilişkiler bütününü düzenlediğini görürsünüz. metnin öznesi krallar yani yöneten zümre ve onların gücü aldığı kutsal yaratıcıdır. şimdi diyeceksiniz ki; ''ee metinde hak, hukuk, adalet kavramlarına yer veriliyor. bu ne olacak?'' peki ne için bu kavramlara yer verilmiş? yönetici sınıfın yani kralın vasıfları arasında sayılmış tüm bunlar. yani bir yönetim modeli özelinde değinilmiş tüm bunlara. bunun dayandırıldığı temel noktada bizatihi tanrı. o seçiyor adil kralı. hakkaniyetli yöneticiyi o belirliyor. aslında kiros bu noktada tam bir çakal * kendi egemenliğini önceki yönetimin zaaflarına vurgu yaparak ve bunları ortadan kaldıracak adamın kendisi olduğunu belirterek bu metni yazdırıyor. yani kendi meşruiyetini yaratacak bir yasa metni hazırlatıyor ve kaynağını kutsaldan aldığını ifade ediyor. bu arada marduk kendi tanrısı bile değil * son babil imparatorunu iyi yönetici olmamakla itham ediyor. onun ehil bir yönetici olmadığından dem vuruyor falan. arkasından da adil yönetim için adresi veriyor; benim ulen benim diye kendisini ortaya atıyor *
esasen işgali meşrulaştıracak bir takım güzel lakırdılar barındırdığı için bu metni bir ''insan hakları metni'' olarak sunmaya kalkmak biraz komik duruyor. zaten metin ortaya çıktıktan yıllar sonra yukarıda bahsettiğim saikle hareket edilerek böyle zorlama bir çıkarıma gidilmeye çalışılıyor. kabaca işin esası bu. ama şurası bir vakıa; bu silindir tarihi ve hukuki anlamda önemli bir metindir. o dönem bazında bazı düzenlemelerin nasıl yapıldığını, işgalci bir hükümdarın işgal ettiği ülkenin halkına adilane davranmasının esaslarını nasıl belirttiğini falan görmüş oluyorsunuz. kralın kendi hükümdarlığı üzerinden insanlara tanıdığı haklar ve özellikle barışçıl yönetim yönündeki saptamalar vesaire insanlık tarihi açısından cidden önemlidir. önemli bir kilometre taşıdır. pardon silindiridir *
devamını gör...