1.
parametrik olmayan bir istatistiki testtir. ayrıca bugün gözümü de kör etmiştir. tiksindim ama çok yararlı meret. parametrik hali olan anova'nın alternatifidir.
ne zaman yapılır peki neye yarar bu şeytan icadı?
bağımsız değişkenimiz 3 veya daha fazla değere sahip bir kategorik veri türü olmalı.
bağımlı değişkenimiz ise sürekli veya sıralı nümerik bir değişken olmalı.
örneğin eğitim durumu ve elde edilen kazanç gibi düşünülebilir.
verilerimiz normal dağılmıyorsa veya varyanslar arasında fark varsa verinin türü gereği anova'nın önerdiği varsayımlar sağlanmıyorsa kısaca bu yönteme başvurmak zorunda kalırsınız.
peki neyi cevaplar anova ile aynı mefhumu açıklığa kavuşturur. sorumuz şudur : gruplar arasında istatistiki manada anlamlı bir fark var mıdır?
peki ya nasıl çalışır?
tüm gözlemler büyükten küçüğe sıralanır. her birine numara verilir. her grup için sıra ortalaması hesaplanır. gruplar arası sıra ortalaması karşılaştırılak h istatistiği oluşturulur. h da başka bir şeytan icadı olan ki kare dağılımına denk düşer.
h0'ımız ise burada tüm medyanlar eşittir.
h1'imiz ise en az bir medyan ötekinden farklıdır.
evet doğru duydunuz. medyan farklılığını esas alır test. dağılımın şeklini umursamaz. hangi gruplar arasında fark var söylemez.
ha bu matematiksel kısımlar çok da fifi diyip geçebilirsiniz bence. çünkü python'u var r'ı var bu işleri rahatlıkla yapıyor bunlar.
lanet etsek de iyi varsın be kruskal- wallis. ağlamıyorum gözüme p-value kaçtı.
ne zaman yapılır peki neye yarar bu şeytan icadı?
bağımsız değişkenimiz 3 veya daha fazla değere sahip bir kategorik veri türü olmalı.
bağımlı değişkenimiz ise sürekli veya sıralı nümerik bir değişken olmalı.
örneğin eğitim durumu ve elde edilen kazanç gibi düşünülebilir.
verilerimiz normal dağılmıyorsa veya varyanslar arasında fark varsa verinin türü gereği anova'nın önerdiği varsayımlar sağlanmıyorsa kısaca bu yönteme başvurmak zorunda kalırsınız.
peki neyi cevaplar anova ile aynı mefhumu açıklığa kavuşturur. sorumuz şudur : gruplar arasında istatistiki manada anlamlı bir fark var mıdır?
peki ya nasıl çalışır?
tüm gözlemler büyükten küçüğe sıralanır. her birine numara verilir. her grup için sıra ortalaması hesaplanır. gruplar arası sıra ortalaması karşılaştırılak h istatistiği oluşturulur. h da başka bir şeytan icadı olan ki kare dağılımına denk düşer.
h0'ımız ise burada tüm medyanlar eşittir.
h1'imiz ise en az bir medyan ötekinden farklıdır.
evet doğru duydunuz. medyan farklılığını esas alır test. dağılımın şeklini umursamaz. hangi gruplar arasında fark var söylemez.
ha bu matematiksel kısımlar çok da fifi diyip geçebilirsiniz bence. çünkü python'u var r'ı var bu işleri rahatlıkla yapıyor bunlar.
lanet etsek de iyi varsın be kruskal- wallis. ağlamıyorum gözüme p-value kaçtı.
devamını gör...
2.
normal dağılmıyorsan seni anova’ya sokmam!"diyerek istatistik dünyasında adeta elitler kulübüne giremeyen değişkenlere sahip çıkan testtir.
yani veriler varyans homojenliğini sağlayamamış, normal dağılamamış, biraz problemli...
ama kruskal wallis diyor ki:
“üzülme tatlım, sen de değerlisin. seninle de analiz yaparım.”
tam bir istatistiksel sosyal hizmet uzmanı adeta.
ben ilk öğrendiğimde “kim ulan bu kruskal wallis, böyle isme 2 kişi mi ortak olmuş?” dedim.
meğer biri william kruskal, diğeri wallis...
yani cidden iki kişi.
yine bir erkek dayanışması, yine bir “biz anlamayanlara da analiz yaptırırız” mottosu.
ve evet, hala cool.
özellikle sosyal bilimcilerin "parametrik şartlar sağlanmadı" bahanesiyle sarıldığı kutsal analiz objesidir bu.
çünkü t-test soruyor:
“bağımlı mısın? normal misin? varyansın eşit mi?”
kruskal wallis ise:
“kaç grup olursa olsun gel, sıralarız, bakarız, anlamlı mıymış öğreniriz.”
yani t-test patron gibi, kruskal wallis halk adamı.
benim gibi akademik kibirli biri bile bazen
"normallik saparsa bile wallis sapmaz" diyerek ona sığınıyor.
çünkü en sonunda p<0.05 gelsin de, kimin umurunda dağılım.
ha bir de, post-hoc yapmazsan eline ne geçti diye sorar kruskal wallis.
yani sonucu buldun ama kim kimden farklı belli değilse,
ne anladık bu istatistikten?
gidip dunn testi falan yapacaksın.
işte orada, veri analizi yapanlar ve veriyle gönül bağı kuranlar ayrışıyor.
kısacası:
kruskal-wallis = normal olmayan verilerin bile kabul gördüğü,
istatistik dünyasının “kimse dışarıda kalmasın” diyen hümanistidir.
ama yine de onunla analiz yapabilmek için
excel değil, ruhu olan bir spss gerekir.
yani veriler varyans homojenliğini sağlayamamış, normal dağılamamış, biraz problemli...
ama kruskal wallis diyor ki:
“üzülme tatlım, sen de değerlisin. seninle de analiz yaparım.”
tam bir istatistiksel sosyal hizmet uzmanı adeta.
ben ilk öğrendiğimde “kim ulan bu kruskal wallis, böyle isme 2 kişi mi ortak olmuş?” dedim.
meğer biri william kruskal, diğeri wallis...
yani cidden iki kişi.
yine bir erkek dayanışması, yine bir “biz anlamayanlara da analiz yaptırırız” mottosu.
ve evet, hala cool.
özellikle sosyal bilimcilerin "parametrik şartlar sağlanmadı" bahanesiyle sarıldığı kutsal analiz objesidir bu.
çünkü t-test soruyor:
“bağımlı mısın? normal misin? varyansın eşit mi?”
kruskal wallis ise:
“kaç grup olursa olsun gel, sıralarız, bakarız, anlamlı mıymış öğreniriz.”
yani t-test patron gibi, kruskal wallis halk adamı.
benim gibi akademik kibirli biri bile bazen
"normallik saparsa bile wallis sapmaz" diyerek ona sığınıyor.
çünkü en sonunda p<0.05 gelsin de, kimin umurunda dağılım.
ha bir de, post-hoc yapmazsan eline ne geçti diye sorar kruskal wallis.
yani sonucu buldun ama kim kimden farklı belli değilse,
ne anladık bu istatistikten?
gidip dunn testi falan yapacaksın.
işte orada, veri analizi yapanlar ve veriyle gönül bağı kuranlar ayrışıyor.
kısacası:
kruskal-wallis = normal olmayan verilerin bile kabul gördüğü,
istatistik dünyasının “kimse dışarıda kalmasın” diyen hümanistidir.
ama yine de onunla analiz yapabilmek için
excel değil, ruhu olan bir spss gerekir.
devamını gör...