derişim farkı ile bir miktar maddenin derişim çok olan ortamdan az olan ortama taşınmasıdır. kimya mühendisliği başta olmak üzere birçok mühendislikte tek başına bir derstir. eğer derişim az olan ortamdan çok olan ortama madde aktarımı gerçekleşirse zorlanmış taşınım gerçekleştiriliyor demektir ve dışarıdan bir etki olduğu anlamına gelir.
devamını gör...
yarınlar yokmuş gibi yemek yediğinizde kilonuzun artması durumudur.
düz mantık olarak böyle yani.
sonra vay efendim su içsem yarıyor demeyin.
devamını gör...
birbirine çok yakın yıldızlar arasında gerçekleşen kozmolojik olay.

evrendeki yıldızların büyük kısmı güneş gibi tek başına değildir. ikili ya da üçlü yıldız sistemleri içerisinde bulunurlar. bu tür sistemlerde bazen yıldızlar, ortak bir kütle merkezinin etrafında dolanırlar ve birbirleriyle etkileşim hâlinde olurlar.

özellikle ikili sistemlerdeki yıldızlarda kütle aktarımı görülür. sistemdeki cisimlerden biri genellikle küçük ve kütlenin ufak bir hacim içerisinde toplandığı yoğun bir yıldız kalıntısı olur; beyaz cüce, nötron yıldızı gibi... sistemdeki diğer cisim ise genellikle kütlece büyük bir yıldızdır.

sistemdeki normal yıldız, yıldız rüzgârları nedeniyle düzenli olarak kütle kaybeder, yani kütlesinin belirli bir miktarını aralıklı olarak uzaya savurur. bu sırada eğer diğer cisim olan yıldız kalıntısı bu büyük yıldıza çok yakınsa ve yıldız roche lobu ya da roche şişimi olarak adlandırılan bölgeden taşacak kadar büyük bir hacim içerisinde yer alıyorsa, yıldız tarafından uzaya atılan kütle, kütle çekimi nedeniyle yıldız kalıntısı tarafından yakalanır.

yıldız kalıntısının kütle çekimi nedeniyle diğer yıldızdan yakaladığı ve bünyesine katacağı kütle, kalıntının etrafında bir birikim diski oluşturur. zamanla bu biriken madde kalıntının üzerine düşmeye ve onun kütlesini artırmaya başlar. normalde beyaz cüce ya da nötron yıldızı ve hatta kara delik olma sınırındaki bu cisim kütle kazandıkça cismin özellikleri de değişebilir.

bir cismin yıldız değil yıldız kalıntısı olarak adlandırılması için, bu cismin merkezinde enerji üretiminin durmuş olması gerekir. enerji üretimi yıldızın kütlesi ile doğrudan ilişkilidir. eğer bir yıldız kalıntısına tekrar ve sürekli şekilde kütle aktarmaya başlarsanız, bu kalıntı artan kütlesi nedeniyle geçici olarak tekrar enerji üretecek bir yoğunluğa ulaşabilir. bu durumda ortaya nova adı verilen patlamalar çıkar. dolayısıyla kütle aktarımları sonucunda nova denen olayı gözlemlemek her zaman ihtimal dahilindedir.

aşağıdaki görsel roche lobunun 3 olası durumunu gösteriyor. ilk durumda yıldızlardan herhangi biri roche lobunu dolduracak genişlikte olmadığı için genellikle kütle aktarımı görülmez. iki ve üçüncü durumlarda ise yıldızlardan bir ya da ikisi roche lobunu dolduracak kadar geniş olduğundan kütle aktarımı başlar. ikinci durumda bir yıldızdan diğer cisme aktarım gerçekleşirken üçüncü durumda yıldızların kütleleri birbirine karışır, sınırları ayırt edilemez hâle gelir ve ikisi ortak bir hacme sahip gibi görünürler ki buna da ortak zarf adı verilir.

kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
görselin kaynağı
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"kütle aktarımı" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim