1.
ünlü istatistikci ronald fisher tarafından tasarlanan düşünce deneyidir. bir çayın tadına bakar bakmaz fincana önce süt mü yoksa çay mı konulduğunu bilebileceğini iddia eden bir kadın tasavvur edilir. bu kadın bu deneyi yalnızca tek bir fincanı kapsayacak şekilde yapıp gerçekten de sonucu doğru tahmin etse bile onun özel bir yeteneği olduğuna dair bir inanç geliştirmemiz olası değildir. fakat bu ablanın önüne dördüne önce çay, dördüne önce süt konmuş 8 fincan çay konulduğu durumda da abla hangisine önce çay hangisine önce su konulduğunu söyleyebilirse bu durumun tesadüfen ortaya çıkma olasılığı yani ablanın özel bir yeteneği olmadığı sallayıp tutturduğu fikrine çok daha az güveniriz. çünkü 8 fincanı doğru tahmin etme olasılığı yaklaşık 1/70'tir. bu deney istatistiki analizlerle hipotezlerimizi sınarken p değeri dediğimiz kavramı dikkate almanızı sağlamıştır. p degeri elde edilen test sonucunun rastgele, tesadüfen, şans eseri ortaya çıkma olasılığını gösterir. bu olasılık genel bir konsensüs üzere yüzde 5'in altına indiğinde ortaya çıkan sonucun rastgele çıkmadığını, anlamlı bir farklılık ya da ilişki eseri olduğuna yüzde 95 olasılıkla kani oluruz.
devamını gör...