louis althusser

delice sevdiği, aşık olduğu ve bir anlamda marksist düşünce biçimini şekillendiren, geliştiren eşi hélène rytmann'in katili. 20'li yaşlardan itibaren depresyon geçirmeye başlar belli aralıklarla. tedavi görse de işe yaramaz. böyle de acısı derin bir insandır althusser. 30 yaşına kadar koyu bir katolik olsa da hélène rytmann ile tanıştıktan sonra komünist parti'ye üye olur. pek bilindik bir fransız düşünür değildir michel foucault gibi. bunun nedenini de tartışmak lazım elbet.

1918 yılında, cezayir'de dünyaya geldi althusser. hélène rytmann ile 1976'da evlendi ve 18 kasım 1980'de de karısını boğarak öldürdü. ancak ruhsal bozukluğu nedeniyle işlediği cinayetten yargılanmadı. akıl hastanesinde gözetim altında kaldı. 1990 yılında da kalp krizinden hayatını kaybetti.

althusser'ın neresinden bakarsak sıra dışı bir potansiyeli var. yaşadığı hayattan dolayı mı böyledir bilinmez ama gerek carl schmitt hakkında söyledikleri, gerekse antik çağ ve orta çağ hakkında söyledikleri takdir etmeye değerdir. neresinden bakarsak bir delidir belki althusser. ama unutulmamalıdır ki delilerdir dünyayı bugüne taşıyan.

hem anlaşılması oldukça zor bir filozoftur. fikirleri yapısalcılık, bilgi-kuramcılık ve marksizm üzerinden şekillenir.

ben onunla filozof olmayanlar için felsefeye giriş (kitap) ile tanışmıştım.

marksist düşünür. ısa (ideological state apparatus, devletin ideolojik aygıtları) ve rsa (repressive state apparatus, devletin baskı aygıtları) kavramları meşhurdur. okullar, kiliseler gibi kurumlar devletin ideolojisini yaydığı ideolojik aygıtlara, emniyet (polis) gibi kurumlar da devletin baskı aygıtlarına örnektir.

louis althusser'e giriş mahiyetinde şu yazı okunabilir:

louis althusser ve devletin ideolojik aygıtları

fransız marksist filozof'tur. yaşama şeklini belirleyen ekonomik sisteme karşı mücadele etmiştir.üretimi, dört tane birbirleri ile etkileşimli elaman ayırır; ekonomik, siyasi, ideoloji ve kuramsal. belirli bir çağın kuralcı sınıf ideoloji' sinin nasıl önemli bir sınıfsal kontrol şekli olabileceğini göstermek üzere çalışmalar yapmıştır.

marksizme önemli katkıları olan ve özellikle üstbelirlenim kuramıyla hegelci basit çelişki anlayışından kopmaya çalışan düşünür. hegelci çelişki anlayışı, bütün bir süreci bir iç ilkenin gelişim seyrine indirger ve bütün heterojen öğeleri belirleyenin tinin edimselleşmesi sırasında büründüğü biçim olduğuna vurgu yapar. devlet, kültür, toplumsal yapı vs. gibi unsuları iç ilkenin gelişim seyrine indirgeyen hegelci çelişki anlayışı, marksist bir terminolojiye tahvil edildiğinde üretici güçlerle-üretim ilişkileri arasındaki çelişkinin bütün bir süreci belirlediği fikri ortaya çıkar. althusser söz konusu düşünüş tarzından kopmak gerektiğine ve siyasal/ideolojik kertenin kendine özgü ve özerk çelişkiler ortaya çıkarabileceğine vurgu yapar. üç kertenin kendine özgü ve özerk çelişkiler ortaya çıkardığına ve söz konusu çelişkilerin karmaşık bir süreç uyarınca birbirini belirlediğine işaret eden althusser, bu durumu üstbelirlenim olarak tanımlar. ekonomik kerte son kertede belirleyicidir ve hangi kertenin belirleyici olacağını belirler. dolayısıyla altyapının üstyapıyı doğrudan belirlediğine işaret eden ekonomik indirgemeci yorumları althusser üstbelirlenim kuramıyla aşmaya çalışır.