marx ve hegel aynı şeyi savunuyordu

edebi ortamlarda kavga eden iki kızı birden sakinleştirmek için kurulan barıştırıcı cümle.

o işlere basmıyor kafam ama bu iki entel tipin, birbirinin tam tersi bişeyleri düşündüğü aklımda kalmış. belki de yanlış hatırlıyorum. farketmez. cümle vurucu. yıllardır bunu kullanırım bar masalarında.

diyalektik düşünce zaten tezatlık üzerine kurulmuş kızlar diyorum. demek ki, aslında bu zıtlığın içinden bütüne giden sonuçların hepsi doğru diyorum.

göl oluyor masa...

uzun zamandır denemedim. hatun sevdalısı dostlarım bunu deneyebilir kadıköy civarında. en az 2 hanım ayıklamazsanız gelin beni ayıklayın.

hocam yanlış anlaşılma olmuş, hegel’den etkilendi ama sonra işin rengi değişti

‘sen abdülhamit’i savundun’ tartışmasının başlangıç noktası.

biramı püskürttüm. ben bile unutmuşum bu başlığı.

bazen olur olmadık böyle başlıklara denk geliyorum. ne geliyor aklınıza da bu başlıklar ortaya çıkıyor bilmiyorum. delice.

hegel spekülatif felsefenin tepe noktasıdır daha doğrusu üstat kurgul düşüncenin biricik mimarıdır. marks ise tam aksine spekülatif felsefenin mezar kazıcısıdır. yani bu şu demek hegel bu dünyadan bahseder ve referansı yani nesnesi var olandır, marks ise var olanı kabul eder ama onu tepetaklak eder. bu da onun pratik felsefeye kaydırır. gerekçesi ise şudur: filozoflar dünyayı yorumlamaktan vazgeçmeli onu değiştirmelisin. bu bağlamda hegel marks'ın fikir babası olmakla birlikte aslında onu tam anlamıyla kritik eden tek kişidir. bu uğraşta yoldaşı engels'in de rolü büyüktür. hatta engels bir keresinde şöyle der: "hegel olmasaydı bilimsel sosyalizm [komünizm] olmazdı."

not: hayatımda gördüğüm en zor felsefi soruşturma hegel'inkidir. özelikle tinin fenomenolojisi devasa bir felsefi yapıttır. bulaşmayın derim.

hegel, tarih ve düşüncenin evrimsel bir süreçle ilerlediğini savunur. tez, antitez ve sentez üçlüsünden oluşan diyalektiğiyle, çelişkilerin her zaman bir ilerlemeye yol açtığını anlatır. bir düşüncenin (tez) karşıtına (antitez) karşı durması, bu iki uç arasında bir çatışma yaratır. ve sonunda bu çatışma, daha yüksek bir düşünsel düzeye (sentez) ulaşır. bu süreç, hegel’e göre, tarihsel gelişimin temeli olup, her şeyin akıl ve özgürlük doğrultusunda ilerlediğini söyler.

fakat marx, hegel’in bu idealist diyalektiğini eleştirir. hegel’in yaklaşımı, sadece düşünce ve akıl üzerinden şekillenen bir evrim anlatıyorken, marx’a göre, bu doğru değildir. marx, tarihsel değişimin temelinde ekonomik yapılar ve toplumsal ilişkiler olduğunu savunur. ona göre, bir toplumun yapısındaki değişim, düşüncelerin evriminden değil, üretim ilişkilerindeki çelişkilerden doğar. hegel, tüm bu süreci akıl üzerinden okurken, marx, maddi gerçeklik üzerinden ele alır.

marx, hegel'in diyalektiğini alıp terse çevirir. marx için diyalektik, toplumsal yapılarla, sınıf çatışmalarıyla, insanların üretim araçlarına sahip olma biçimleriyle şekillenir. yani toplumda her şeyin ardında, insanların ekonomik ilişkilerinin belirleyici rolü vardır. marx’ın bu yaklaşımı, aslında bir eleştiri değil, hegel’in idealizminin yerine daha gerçekçi bir toplum teorisi koyma çabasıdır.

hegel’in diyalektiği bir bakıma insan aklının evrimini anlatırken, marx için diyalektik, toplumsal çelişkilerin ve sınıf mücadelelerinin tarihsel değişimin motoru olduğunu gösterir. hegel’in felsefesi, insanın özgürlüğü için bir akıl yolu çizerken, marx’ın felsefesi, özgürlüğün ancak toplumsal yapının değişmesiyle mümkün olacağını anlatır. yani hegel, özgürlüğün akılda olduğunu söylerken, marx özgürlüğün ekonomik ve toplumsal şartlarda şekillendiğini iddia eder.